Cựu Thủ tướng Zimbabwe Morgan Tsvangirai đã trở về nước sau khi Tổng thống Robert Mugabe bị quân đội cầm giữ hôm 15.11.

Cựu Thủ tướng Zimbabwe Morgan Tsvangirai là nhân vật chủ chốt của phe đối lập chống tổng thống 93 tuổi.

Trong khi đó, theo đảng Mặt trận Yêu nước thống nhất quốc gia châu Phi Zimbabwe (Zanu-PF) cầm quyền, cựu Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa được cho là nhân vật sáng giá nhất lên thay ông Mugabe.

Đảng Zanu-PF từ chối đây là cuộc đảo chính quân sự, thay vào đó gọi việc chiếm quyền kiểm soát là sự “chuyển tiếp không đổ máu”. Trong mắt nhiều người dân Zimbabwe, ông Mnangagwa dường như là nhà lãnh đạo được mong chờ.

Người đàn ông 75 tuổi này đã đóng vai trò quan trọng trong chính trường Zimbabwe trong nhiều thập niên qua và thỉnh thoảng có mâu thuẫn với Tổng thống Mugabe.

Ông Derek Matyszak, nhà phân tích của Viện Nghiên cứu An ninh (ISS) ở Nam Phi, nhận định: “Ông Mnangagwa đã ở bên cạnh Tổng thống Mugabe trong 50 năm. Ông ấy được xem là người thay thế ông Mugabe”.

Trong khi đó, lãnh đạo Liên đoàn châu Phi (AU) Alpha Conde cho biết tổ chức này bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình đang diễn ra tại Zimbabwe, cũng như kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế.

Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres hôm 16.11 cũng kêu gọi bình tĩnh và kiềm chế ở Zimbabwe.

Còn người dân Zimbabwe đang sống ở Nam Phi hy vọng động thái chiếm quyền kiểm soát của quân đội từ Tổng thống Robert Mugabe sẽ chấm dứt nạn tham nhũng, lạm quyền và kinh tế yếu kém mặc dù vẫn chưa rõ ai sẽ có trách nhiệm quản lý đất nước.

Cũng nên biết rằng, kể từ khi người dân Zimbabwe sa vào cảnh đói nghèo dưới thời Tổng thống Mugabe, phu nhân tổng thống, bà Grace, 52 tuổi, trở thành mục tiêu bị công kích với những cáo buộc rằng bà thu lợi từ các mỏ kim cương của đất nước và mua biệt thự sang trọng.

Bà Grace chi rất nhiều tiền cho các chuyến đi nước ngoài. Liên minh châu Âu (EU) đã áp đặt lệnh trừng phạt lên cả hai vợ chồng để ngăn họ chuyển tài sản ra khỏi Zimbabwe.

Trong khi đó, Trung Quốc, nhà đầu tư lớn ở Zimbabwe những năm gần đây, đã lên tiếng bác bỏ cáo buộc liên quan đến tình hình bất ổn ở nước này. Sau khi bị Tổng thống Mugabe sa thải, ông Mnangagwa được cho là đã sang Trung Quốc với sự trợ giúp của cựu đại sứ Zimbabwe tại Bắc Kinh Chris Mutsvangwa.