TL trả lời thư ông Y, một người chồng gương mẫu, yêu thương vợ con hết lòng nhưng vẫn không sao quên được tình yêu đầu đời… Tóm tắt nội dung thư:

Ngày ấy, mối tình đầu giữa ông Y và X không thành vì nhiều lý do, chủ quan cũng như khách quan (ông chưa có sự nghiệp, mặc cảm về gia cảnh và xuất thân, v.v…). Về sau, ông Y gặp nhiều  may mắn, thành công trên đường đời, gia đình hạnh phúc, tốt đẹp, và nghe bạn bè kể lại thì sau năm 1975, X cũng lập gia đình…

Hơn 30 năm sau, không ngờ ông Y gặp lại X nhân chuyến xuất ngoại thăm thân nhân, thì ngạc nhiên vừa ngậm ngùi trước sự thay đổi (đúng ra là tàn úa của một “cành vàng lá ngọc” năm xưa, lại thêm thương cảm biết X đã chia tay chồng…

Sau khi trở về Úc, mặc dù không có tình ý gì, ông Y vẫn duy trì việc liên lạc bằng điện thoại với X, khoảng hai ba tháng một lần. Mặc dù X đề nghị, nhưng ông không sử dụng email vì cho rằng có thể dẫn đưa tới những hệ lụy.

Thế nhưng ông X vẫn cảm thấy áy náy và mang mặc cảm lừa dối cả hai người đàn bà: với vợ, ông cho rằng mình có tội bởi vì tất cả mọi liên lạc với X, ông đã thực hiện sau lưng người vợ hiền mà ông yêu quý, một mực trung thành trong suốt bao năm. Với X, ông đã đóng kịch để đem lại cho nàng niềm vui khi lầm tưởng rằng tình xưa vẫn sống trong trái tim ông, nhưng trên thực tế ông chỉ bâng khuâng chứ không còn rung động. Ông muốn chấm dứt liên lạc với X nhưng không thể tìm ra một phương cách ổn thỏa, tốt đẹp!

Ý kiến Thanh Lan:

Ông X thân mến,

Từ nhiều năm qua, TL đã chứng kiến hoặc nghe kể khá nhiều về những trường hợp tương tự. Qua chứng kiến hoặc nghe kể những sự việc ấy, mỗi người chúng ta tùy vị trí đứng, tùy suy nghĩ của cá nhân, sẽ có những nhận định khác nhau. Tuy nhiên trong cương vị làm vợ thì 10 bà chắn chắn sẽ có đủ 10 phản đối!

Tuy nhiên, nếu các bà vợ ấy có thể dẹp bỏ được chữ “ghen” sang một bên, để suy nghĩ một cách thấu đáo, sẽ phải nhận ra một điều: dù duy trì liên lạc hay không duy trì, nếu đó là một mối tình đầu đẹp nhưng không thành vì những trắc trở, thì người đàn ông sẽ rất khó lòng, hoặc có thể viết là không bao giờ có thể quên được. Không quên được không phải là một cái tội, cũng không phải là một cái lỗi nếu như người đàn ông không cố tình tìm gặp lại, hoặc liên lạc trở lại với tư cách người yêu!

Nhưng như đã viết ở trên, trong cuộc sống thực tế, 10 bà vợ thì đủ 10 bà không chấp nhận cho chồng “không quên”. Và các ông chồng biết rõ điều đó hơn ai hết, cho nên thường tìm mọi cách để vợ mình tin rằng mình đã quên thực sự!

TL viết những điều sau đây không phải triết lý vụn, cũng không tiểu thuyết hóa cuộc đời, nhưng xét cho tới cùng, nếu có một tâm hồn thì mỗi đời người, chúng ta đều mắc nợ. Đó là một điều đương nhiên. Trừ những bậc vĩ nhân, thánh hiền, không ai trong chúng ta có thể vỗ ngực tự nói rằng mình không mắc nợ.

Hai món nợ thường khiến chúng ta mang nặng ưu tư là nợ đất nước (không tròn chữ “trung”), nợ gia đình (không tròn chữ “hiếu”).

Còn chữ “tình”? Theo quan niệm luyến ái của đa số người tây phương hiện đại, yêu là một quan hệ tinh thần hoặc thể xác, hoặc cả hai thứ, theo nguyên tắc “đôi bên đều có lợi”,  cho nên khi chia tay, không ai mắc nợ ai. Nhưng với những người còn có chút tâm hồn, thì yêu nhau mà không thành, sẽ phải mang những hệ lụy, mà nếu lỗi về phần mình, đó là một món nợ tinh thần.

Trong trường hợp ông Y, món nợ ấy khá lớn. Trong cương vị một người ngoại cuộc, TL cho rằng nếu ông có được một quan niệm và suy nghĩ đúng đắn, thì không phải áy náy, mặc cảm tội lỗi vì những liên lạc với A trong một giới hạn mà ông đã tự áp đặt cho mình.

Còn muốn chấm dứt, cũng không khó. Tuy nhiên, cũng theo suy nghĩ của TL, việc chấm dứt chưa chắc sẽ có lợi cho cuộc sống tinh thần của ông . Bởi vì trong khi thoát được mặc cảm lừa dối vợ, ông sẽ mang nặng một nỗi ưu tư, khắc khoải. Như thế lại càng khó quên! Về việc ông cho rằng mình đã lừa dối X khi đóng kịch để nàng lầm tưởng rằng tình xưa vẫn sống trong lòng ông, TL cho rằng nếu ông không có ý đồ lợi dụng, gỡ gạc, có thể nói ông đang làm một công việc nên  làm.

Trên tế, trừ trường hợp đã quá mặn nồng ân ái, đa số những hoài niệm về mối tình đầu, chỉ đem lại bâng khuâng chứ không có sự rung động. Bên cạnh đó, ông sẽ thấy mình cần phải thương yêu, tận tụy với vợ con nhiều hơn, như một cách đền bù những thiệt thòi không có thực.

Thanh Lan