Số lượng các ca nhiễm virus Vũ Hán (Covid-19) tại Úc vẫn tiếp tục gia tăng nhưng dường như đang có dấu hiệu chậm lại, trong khi đó nền kinh tế Úc đứng trước mối đe dọa suy thoái và rất khó vực lại, nếu chính phủ không tiếp tục có các biện pháp đủ lớn và ngay tức thì.

Hàng trăm nghìn người lao động đã mất việc chỉ trong nháy mắt, là kết quả từ lệnh đóng cửa hầu hết các loại hình dịch vụ trên khắp cả nước trong một nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Các doanh nghiệp bị buộc phải đóng cửa hoàn toàn hoặc một phần, phải cho nhân viên tạm nghỉ việc và thậm chí là sa thải. Chúng ta nhìn thấy hàng dài người lao động xếp hàng bên ngoài các văn phòng Centrelink để yêu cầu hỗ trợ tài chính, trang MyGov cũng bị sập vì quá tải.

Cho đến nay, các doanh nghiệp và người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 được chính phủ hỗ trợ những gì? Doanh nghiệp, các nhà cung cấp dịch vụ sẽ được hỗ trợ một khoản tiền mặt từ 20,000 đến 100,000 Úc kim chia vào hai thời điểm là cuối tháng 4 và cuối tháng 7. Trong khi đó, người lao động bị mất việc có thể được nhận trợ cấp gấp đôi trước đây – 1,100 Úc kim mỗi hai tuần.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là – liệu khoản hỗ trợ mà chính phủ đưa ra có đủ để giúp các doanh nghiệp sống sót qua đợt khủng hoảng khi mà vẫn phải trả các khoản thuê nhà đất và đủ thứ chi phí khác? Và liệu những người lao động giờ phải sống bằng tiền trợ cấp thất nghiệp có thể có một công việc để quay trở về sau khi dịch bệnh qua đi?

Trong sáng Chủ nhật, TT Morrison đã ngỏ ý về việc có thể sẽ đưa ra gói trợ cấp tiền lương cho nhân viên của các tổ chức, doanh nghiệp bị ảnh hưởng, tuy nhiên chỉ dừng lại ở đó mà chưa cung cấp thêm kế hoạch cụ thể. Chính sách này hiện đã và đang được thực hiện tại các quốc gia khác như Anh quốc, Ðức, Canada và người láng giềng New Zealand. Ở những nước này, việc trợ cấp lương lên đến 80 phần trăm giúp doanh nghiệp có thể tiếp tục trả lương và giữ nhân viên cho công việc trong khi doanh nghiệp tạm thời dừng hoạt động hoặc vẫn hoạt động một cách hạn chế.

Phía Lao động đối lập cũng đã hối thúc Chính phủ áp dụng chính sách này để đảm bảo việc làm cho người lao động, tuy nhiên TT Morrison vẫn rất dè dặt về hướng đi này. Thay vào đó, sau cuộc họp Nội các chính phủ tối Chủ nhật, TT Morrison đã thông báo một con đường khác nhằm giảm nhẹ gánh nặng tài chính đối với chủ lao động cũng như người lao động. Theo quy định mới này, người cho thuê nhà đất (landlords) sẽ không được ngừng hợp đồng cho thuê đối với doanh nghiệp hoặc cá nhân mà không thể trả đủ tiền thuê mướn trong vòng 6 tháng do tác động của dịch Covid-19. Cùng với đó, Chính phủ cũng sẽ thúc đẩy sự phối hợp từ các nhà băng để không tạo áp lực lên đối với phía landlords trong thời gian này. Vì sẽ có các trường hợp landlords phải dùng khoản tiền cho thuê để trả khoản vay trả góp từ ngân hàng.

Ðây là chính sách trong chiến lược mà chính phủ Morrison hướng đến: đưa nền kinh tế vào trạng thái ngủ đông (hibernation) cho tới khi mọi hoạt động được trở về bình thường. Và trong bước đi mới nhất này, TT Morrison cho thấy ông muốn kêu gọi sự tham gia của các thành phần khác trong nền kinh tế, thay vì dựa hoàn toàn vào trợ cấp chính phủ. Tuy nhiên, phải chờ đợi sự phản ứng từ hệ thống ngân hàng và phía landlords để xem liệu phương án mới này có tạo ra được một nền tảng giúp duy trì các công ty, doanh nghiệp, tiểu thương hay không. Và nếu không, sẽ cần một biện pháp khác mạnh tay hơn nữa, mà việc trợ cấp tiền lương sẽ cần phải được xem xét.

Dù là phương án nào đi chăng nữa, thì chính phủ cũng phải thực hiện nhanh chóng và dứt khoát, phải đưa ra thông tin một cách thật rõ ràng, để giúp các doanh nghiệp, tiểu thương có thể duy trì qua đại dịch. Bởi nền kinh tế nước Úc có thể phục hồi một cách khỏe mạnh khi qua đến “bên kia chiếc cầu” hay không, phụ thuộc vào họ. Với các biện pháp thắt chặt biên giới và các hoạt động trong cộng đồng, chúng ta có thể tin tưởng vượt qua cơn khủng hoảng về y tế – nhưng rồi nền kinh tế sẽ về đâu sau đó? TT Morrison và Nội các của mình cần phải thật tỉnh táo!

(Trích từ báo in TVTS số 1775 phát hành ngày 01.04.2020)