Tổng thống Joe Biden đã nhiều lần nói Kabul sẽ không bị thất thủ sớm. Nhưng ngày 15.8 ông nói rằng quân Taliban chiếm thủ đô A Phú Hãn sớm một cách bất ngờ. Sau đó ông nói sẽ không có cảnh như Sài Gòn, nhưng tình hình còn tệ hơn cảnh người Mỹ phải di tản bằng máy bay trên nóc tòa đại sứ ở Sài Gòn.

Vì muốn đưa công dân về nước và cứu những người A Phú Hãn cần cứu, ông Biden nói sẽ kéo dài chương trình di tản sau ngày 31.8 nhưng Taliban không chấp nhận nên mặc dù tổng thống Pháp, các thủ tướng Anh và Đức muốn gia hạn để cứu thêm người A Phú Hãn, ông Biden nhất quyết không.  Ông nói với tình hình bất ổn và nguy hiểm ở phi trường, có thể Mỹ sẽ ngưng các chuyến bay di tản trước thời hạn mặc dầu có thể còn cả ngàn công dân Mỹ không thể ra phi trường được.

Sắp tới hạn, ông Biden cho biết Mỹ đã đưa ra khỏi A Phú Hãn trên một trăm ngàn người bao gồm công dân và người A Phú Hãn tị nạn. Nhưng những quả bom tự sát ngày 26.8 đã làm thay đổi cục diện cuộc di tản bằng máy bay lớn nhất trong lịch sử. Nó cũng làm thay đổi luôn cả hình ảnh của vị tổng thống Mỹ trước dân của họ và thế giới. Rõ ràng sau 7 tháng cầm quyền, ông Biden chứng tỏ ông là một vị tổng thống và tổng tư lệnh yếu kém, nhu nhược.

20 năm tốn bao nhiêu tiền bạc, của cải và xương máu mà trong vòng vài tháng rút quân kiểu bỏ chạy, để lại vô số phương tiện và vũ khí tối tân cho quân khủng bố Taliban mà Mỹ và đồng minh đã đánh ra khỏi A Phú Hãn cuối năm 2001. Và chỉ trong 10 ngày làm công tác di tản mà có đến 13 binh sĩ thiệt mạng, là con số thương vong duy nhất xảy ra cách đây 18 tháng và lớn nhất kể từ 10 năm qua. Bởi vậy cựu Tổng thống Donald Trump và nhiều thượng nghị sĩ và dân biểu Cộng hòa đòi ông Biden từ chức hay yêu cầu đàn hặc hoặc sử dụng tu chính án 25 của Hiến pháp truất phế Biden vì ông không còn khả năng trí tuệ để lãnh đạo. Một số chính trị gia Dân chủ cũng phê phán việc điều hành rút quân của lãnh tụ họ. Vài cơ quan truyền thông chính mạch phò Dân chủ cũng đã bắt đầu chỉ trích ông tổng thống. Một cuộc thăm dò mới nhất cho thấy tỉ lệ cử tri ưa thích ông chỉ còn 41% trong khi số người không hài lòng với ông tăng lên 55%. Sự kiện này khiến Dân chủ lo sợ sẽ bị mất nhiều ghế trong cuộc bầu cử năm 2022.

Ngoài tổng thống, một số viên chức cao cấp trong Bộ Quốc phòng, cơ quan tình báo bị phê bình vì đã không nắm vững tình hình an ninh ở Kabul, thậm chí đã được Taliban báo trước mà không chuẩn bị. Giám đốc CIA William Burns đã qua Kabul gặp thủ lãnh Taliban vào đầu tuần qua  nhưng không biết bàn chuyện gì. Sau đó, có tin Tổng thống Biden nói khủng bố Taliban hợp tác với quân đội Mỹ để giúp việc di tản của Mỹ diễn ra suôn sẻ. Nhưng rồi 13 binh sĩ Mỹ và trên 170 người A Phú Hãn (nghe nói) trong đó có 28 quân Taliban đã bị đặt bom chết. Khủng bố là quân ISIS-K (Nhà nước Hồi giáo tỉnh Khorasan), một nhánh Hồi giáo sắt máu xuất phát từ Iraq, tuy kình chống Taliban nhưng có mục tiêu là giết kẻ khác đạo và thành lập nhà nước hay đế chế Hồi giáo. Tổng thống Biden thề sẽ tiêu diệt những kẻ đã giết binh sĩ Mỹ, bắt chúng đền tội. Thế là tránh đánh nhau với Taliban, bây giờ chuyển qua đánh ISIS-K?  Lại cái vòng lẩn quẩn!

Cuối tuần qua, ngay sau cái chết của 13 binh sĩ Mỹ, Trung tá Thủy quân Lục chiến Stuart Scheller đã trở thành nạn nhân khi phê bình những người cầm đầu quân đội trên mạng xã hội. Ông nói ông muốn hỏi cấp trên về trách nhiệm của họ như Tướng chỉ huy TQLC David Burger, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Tướng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley có bao giờ đưa tay phát biểu hay phản đối việc bỏ căn cứ không quân chiến lược Bagram (cách Kabul 70km) trước khi rút quân không? Ông Scheller nói ông đã nhận tin bị ngưng việc và chắc chắn sẽ phải giải ngũ. Trung tá Scheller nói ông đã phục vụ trong quân đội 17 năm và biết rằng phê phán cấp trên công khai sẽ bị sa thải, mất tiền hưu, mất tương lai nhưng vì lương tâm mà phải nói.

Biden và lãnh đạo quân đội hãy rút kinh nghiệm xương máu về việc phủi tay khỏi A Phú Hãn.

(Trích từ báo in TVTS số 1849 phát hành ngày 01.09.2021)