Chủ Nhật 23/06/2019, trong cuộc họp báo kết thúc hai ngày thượng đỉnh ASEAN, thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-O-Cha tuyên bố : “ASEAN phải làm việc tay trong tay trong cuộc thương lượng về dự án mậu dịch tự do ở châu Á để có thể kết thúc trong năm nay”. Thủ tướng nước chủ nhà cũng dành lời phê phán “chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch” để đả kích nước Mỹ của ông Donald Trump.

Theo AFP, bản thông cáo chung thượng đỉnh ASEAN cũng xác nhận xu hướng chống “bảo hộ thị trường”. Được Trung Quốc tung ra vào năm 2012 để đối trọng với dự án TPP của tổng thống Mỹ Barack Obama thời bấy giờ, dự án RCEP sẽ giúp Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng tại châu Á, nhất là từ khi Donald Trump rút Mỹ ra khỏi TPP.

Tuy thủ tướng Thái Lan tỏ ý lạc quan, AFP cho biết còn khá nhiều cản lực gay go trong tiến trình đàm phán. Trước hết, Úc và New Zealand muốn đưa vào thỏa thuận các điều kiện mà Trung Quốc và một vài nước châu Á xem nhẹ, cụ thể là tăng cường quyền lợi của người lao động, bảo vệ môi trường, bảo vệ sở hữu trí tuệ. New Delhi cũng không muốn thỏa thuận RCEP mở đường cho hàng Trung Quốc tràn ngập thị trường Ấn Độ, tiêu diệt nền công nghiệp quốc gia.

Đây là những đề tài đàm phán gay go nhất.

Trong một văn kiện mang tên “Tuyên bố Bangkok về cuộc chiến chống ô nhiễm biển trong khối ASEAN”, 10 nước Đông Nam Á cam kết mỗi nước cố gắng “làm giảm đáng kể rác thải đổ ra biển “. Vấn đề là, như thông lệ, những tuyên bố của ASEAN không bao giờ có biện pháp cụ thể đính kèm. Theo AFP, phát ngôn viên của tổ chức Green Peace (Hòa Bình Xanh) Thái Lan bi quan : Tuyên bố Bangkok là vô dụng, không giảm đồ nhựa dùng một lần rồi bỏ thì chẳng giải quyết được ô nhiễm biển.

Hình ảnh những con sông đầy rác nhựa ở Philippines, những bờ biển Việt Nam đầy rác rưởi, xác rùa chết vì ăn plastic nổi trôi trên biển Thái Lan đã làm cho công luận thế giới và khu vực xúc động, nhưng các chính quyền địa phương vẫn không có biện pháp cụ thể, theo nhận định của AFP.