Ngoại trưởng Hi Lạp Nikos Kotzias và Ngoại trưởng Macedonia Nikola Dimitrov vừa ký kết một thỏa thuận lịch sử nhằm giải quyết mâu thuẫn từ mấy chục năm qua liên quan đến vấn đề tên gọi Macedonia hôm 17-6.

Thỏa thuận lịch sử được ký kết sẽ mở đường hướng tới chấm dứt cuộc tranh cãi kéo dài nhiều năm qua giữa hai nước liên quan đến tên gọi chính thức của Macedonia, cũng như tạo điều kiện cho con đường gia nhập Liên minh Châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của Macedonia  rộng mở hơn.

Theo BBC, lễ ký được tiến hành tại khu vực vùng hồ Prespes ở biên giới Hi Lạp – Macedonia trước sự chứng kiến của thủ tướng hai nước và một số quan chức của Liên Hiệp Quốc và Liên minh châu Âu (EU).

Theo thỏa thuận vừa được ký kết, nước láng giềng của Hi Lạp sẽ có tên là Cộng hòa Bắc Macedonia, ngôn ngữ của họ là tiếng Macedonia, công dân của họ có quốc tịch là công dân của nước Cộng hòa Macedonia. Đổi lại, Hi Lạp sẽ ngừng phản đối nước láng giềng gia nhập EU và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Tuy nhiên, để có hiệu lực, thỏa thuận này phải được Quốc hội Macedonia phê chuẩn và đưa ra trưng cầu ý dân ở Macedonia vào tháng 9 hay tháng 10 tới. Nếu người dân ủng hộ, Chính phủ Macedonia sẽ phải thay đổi hiến pháp, đây là một yêu cầu tiên quyết của Hi Lạp.Về phía Hi Lạp, thỏa thuận cũng phải được quốc hội nước này thông qua.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras đánh giá ý nghĩa của thỏa thuận này:“Thỏa thuận là một bước đi lịch sử. Thỏa thuận sẽ giúp hàn gắn những vết thương trong quá khứ, mở đường cho hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển, không chỉ cho hai nước mà cả khu vực Balkan và cả Châu Âu”.

Thỏa thuận đạt được giữa Hy Lạp và Macedonia cũng ngay lập tức nhận được sự hoan nghênh của nhiều nước. Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Donald Tusk và Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg đều lên tiếng hoan nghênh thỏa thuận. Cao ủy Liên minh Châu Âu phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Federica Mogherini cũng nhấn mạnh niềm tự hào của Châu Âu, khi các nước nỗ lực thông qua đối thoại và ngoại giao để tìm ra một giải pháp hai bên cùng có lợi. Bà Mogherini khẳng định, thỏa thuận này sẽ giúp Châu Âu hòa bình và gắn kết hơn.

Còn đặc phái viên Liên Hợp Quốc về vấn đề Macedonia Mathew Nimetz khẳng định:“Đây là một quá trình dài và khó khăn. Tuy nhiên, các bên đã hợp tác để đạt được một thỏa thuận thực sự công bằng, xứng đáng và khả thi. Đây sẽ là một hình mẫu đối với khu vực, Châu Âu và cả thế giới rằng, các nước láng giềng có thể giải quyết vấn đề nếu họ thực sự hợp tác cùng nhau”.

Tuy nhiên, thỏa thuận đang vấp phải sự phản đối kịch liệt của những phe phái theo đường lối cứng rắn ở cả hai nước, do bên nào cũng đều cho rằng thỏa thuận là một sự nhượng bộ quá mức đối với phía bên kia.

Ngay sau khi Thỏa thuận được ký kết, hàng loạt các cuộc biểu tình đã diễn ra cả ở Hy Lạp và Macedonia. Bất chấp việc Thủ tướng Hy Lạp đã vượt được qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm do lực lượng đối lập yêu cầu để phản đối thỏa thuận, nhưng dư luận trong nước cũng lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ quyết định này. Cảnh sát ở khu vực phía Bắc Hy Lạp hôm qua đã có cuộc đụng độ với những người biểu tình phản đối thỏa thuận. Theo khảo sát của tờ Proto Thema tại Hy Lạp, có đến 70% người dân Hy Lạp phản đối thỏa hiệp này.

Tình hình cũng không mấy khá hơn tại Macedonia, khi hàng nghìn người hôm qua đổ ra đường phản đối Thỏa thuận. Tổng thống Macedonia thậm chí còn tuyên bố sẽ không ủng hộ Thỏa thuận này. Với những diễn biến hiện nay, nhiều quan chức khu vực cho rằng, những tranh cãi chính trị trong nước có thể gây ảnh hưởng đến thỏa thuận. Tuy nhiên, thỏa thuận vừa được ký kết vẫn sẽ là một hình mẫu cho các nước về cách thức giải quyết hòa bình và ổn định các tranh chấp trên khắp khu vực.

Tổng hợp