Trong một cuộc trao đổi với ký giả bảo thủ Andrew Bolt, Tổng trưởng Di trú Peter Dutton cho rằng người Úc phải thừa nhận Thủ tướng Malcolm Fraser đã mắc phải sai lầm trong chính sách nhận người tị nạn vào thập niên 1970.  Tổng trưởng muốn nói ai đây vì trong thập niên đó có hai sắc tộc được nhận vào Úc một cách quy mô với con số rất lớn chưa từng thấy trong  hơn một thập niên trước đó? Vì vậy, tại Quốc hội, Thủ lãnh Đối lập Bill Shorten -thuộc đơn vị bầu cử Maribyrnong có nhiều người Việt sinh sống- đã yêu cầu  ông tổng trưởng cho biết sắc dân nào ông tin rằng không nên vào, có phải ông tổng trưởng muốn nói người Việt Nam, một sắc dân đã định cư  thành công không?

Ông Dutton không trả lời thẳng và nói: “Theo tài liệu tôi được biết, trong số 33 người bị buộc tội liên quan đến khủng bố tại nước Úc này, có đến 22 người thuộc thế hệ thứ hai và thứ ba của người Li Băng Hồi giáo”. Ông Dutton nói ông không muốn những người làm việc siêng năng, làm những điều đúng, dạy dỗ con cái đàng hoàng và đóng góp cho nước Úc bị mang tiếng bởi những người làm điều sai trái, bị buộc những tội khủng bố hay dính dáng với những tội phạm khác.

Tổng trưởng Dutton sau đó đã ca ngợi người Việt Nam, những người đến từ Á châu, từ Âu châu bị chiến tranh tàn phá, những người từ Li Băng và những nơi khác. Ông cho rằng ông là người ngay thẳng, nói sự thật bởi tránh né thì chỉ làm cho vấn để tồi tệ hơn.

Thủ lãnh Đối lập Shorten cho rằng ông Dutton là người thiếu hiểu biết và thiếu sự kính trọng vì không thể buộc cả một cộng đồng bởi việc làm của một thiểu số nhỏ, rằng làm như vậy sẽ tạo ra sự cô lập và cơ hội  cho những kẻ quá khích lợi dụng. Một số người kêu gọi Tổng trưởng Dutton hãy từ chức nhưng Ngoại trưởng Julie Bishop cho rằng ông Dutton  đã nói đúng về các vụ truy tố những tội phạm khủng bố  và lưu ý rằng ông Dutton cũng đã nói rõ ông thừa nhận sự đóng góp của cộng đồng Li Băng đối với nước Úc.

Thủ tướng Malcolm Turnbull khi được hỏi ông nghĩ sao về những lời phát biểu của ông Dutton, đã cho rằng ông Dutton làm việc rất tích cực trong vai trò tổng trưởng Di trú. Thủ tướng nói có những bài học cần được rút ra từ những chính sách di dân  trước đây và ông Dutton có quyền suy nghĩ và phát biểu về những chính sách đó.

Tuy nhiên, trong nội bộ Liên đảng vẫn có những người chỉ trích  ông Dutton, như cựu Thủ lãnh Tự do John Hewson hay Dân biểu Trent Zimmerman đơn vị North Sydney. Họ cho rằng  đưa vấn đề này ra chẳng ích lợi gì mà chỉ gây chia rẽ. Và dĩ nhiên là các lãnh tụ cộng đồng người Li Băng và Hồi giáo đã mạnh mẽ chỉ trích hay lên án ông tổng trưởng là người kỳ thị.

Trong chương trình “Thời sự trong tuần” trên truyền hình trực tuyến tvtsonline.com.au  tuần qua,   Chủ bút TiVi Tuần-san và Luật sư Nguyễn Tân Hải – cả hai đều là những người tị nạn đến Úc từ đầu thập niên 1980– ra vẻ cũng đã đồng ý với quan điểm với Tổng trưởng Dutton là có những sự thật cần phải nói, những vấn đề cần nêu ra một cách nào đó để thảo luận, tìm cách giải quyết hơn là giấu kín. Đó là dấu hiệu của một xã hội trưởng thành trong dân chủ.

Giấc mơ tỉ phú Việt Nam

Trong vòng 5 tuần lễ, đã có đến  4 người trúng số từ 56 tỉ đến 92 tỉ đồng (tương đương từ $3.4 triệu đến $5.4 triệu Úc kim) qua việc chơi số lô-tô do công ty Vietlott tổ chức.

Theo báo chí trong nước, Vietlott đầu tư thua lỗ trước khi hợp tác với tập đoàn Berjaya của Mã Lai để vận hành xổ số kiểu Mỹ trong đó những người trúng giải jackpot được bạc triệu đô la. Những giải hàng triệu đô la đã làm cho số lượng người tham gia chơi Vietlott nhiều hơn khiến những người bán vé số truyền thống sẽ không  còn đường kiếm sống bằng bán vé dạo.

Một đất nước nghèo, không có công ăn việc làm mà cho mở loại xổ số này thì các chủ nhân công ty bài bạc, các nhóm lợi ích hốt tiền và một vài người may mắn trở thành triệu phú trong khi đa số người ôm giấc mơ tỉ phú Việt Nam sẽ là nạn nhân của nạn cờ bạc, từ đó sẽ nảy sinh những tệ nạn xã hội khác.  Đáng sợ thay!

(Xã luận báo in TVTS số 1601  phát hành ngày 30.11.2016)