Nếu như bước vào chiến dịch bầu cử với những chính sách có thể nói là “an toàn” và một chương trình nghị sự được cho là “nhàm chán”, thì  Thủ tướng Scott Morrison – sau khi thắng cử – đã nhanh chóng thúc đẩy những thay đổi đáng kể trong chính sách, đồng thời thể hiện là một lãnh đạo có tiếng nói trong mối quan hệ đối ngoại.

Trong bài phát biểu quan trọng đầu tiên kể từ sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, Scott Morrison cam kết sẽ loại bỏ những thủ tục hành chính rườm rà không cần thiết (tiếng Anh gọi là red tape). Vị lãnh đạo Liên đảng cũng cho biết các bước để thực hiện điều này bao gồm đầu tiên là phác họa một bức tranh chung về những thủ tục áp dụng trong các lĩnh vực đầu tư chủ chốt, sau đó vạch ra các yếu tố gây tắc nghẽn, và cuối cùng là loại bỏ nó. Kế hoạch của Morrison được giới nghiên cứu kinh tế cũng như các chủ doanh nghiệp đón nhận tích cực, cho rằng nó sẽ giúp nhiều người dân Úc có thể tận dụng hết tiềm năng, đồng thời tạo động lực thúc đẩy nền kinh tế.

Hiện tại, gánh nặng về thủ tục hành chính trong hoạt động kinh doanh được Viện Chính sách IPA ước lượng là khiến giảm sút khoảng 176 tỷ đô la mỗi năm trong tổng doanh thu, khiến đây được cho là ngành công nghiệp lớn nhất tại Úc. Toàn bộ các doanh nghiệp trong mọi lĩnh vực từ chỉ đơn giản là những cửa hàng nhỏ cho đến các tập đoàn tỷ đô đều chịu ảnh hưởng từ những thủ tục giấy tờ ngặt nghèo, tiêu tốn đáng kể thời gian và tiền bạc. Đây là một trong những yếu tố dẫn đến việc tỷ lệ đầu tư tại Úc chỉ đạt 11.8 phần trăm trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Tỷ lệ đầu tư doanh nghiệp thấp khiến hạn chế tăng trưởng năng suất, làm chững lại mức tăng lương thực tế trong lĩnh vực kinh doanh tư nhân.

Bài học mà chúng ta thấy rõ gần đây đó là từ nước Mỹ, với nền kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ sau khi chính quyền TT Trump cắt bỏ hàng loạt những quy định không cần thiết và thực hiện cắt giảm thuế. Nước Mỹ áp dụng chính sách ‘một vào hai ra’, tức là cứ mỗi quy định mới được đưa ra thì sẽ có hai quy định cũ bị loại bỏ, giúp giảm hàng chục tỷ đô la Mỹ mỗi năm đối với các chi phí cho thủ tục hành chính. Kể từ năm 2017, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ giảm còn 3.6 phần trăm – mức thấp nhất kể từ năm 1967, hơn 400 nghìn việc làm được tạo ra trong lĩnh vực sản xuất, và tỷ lệ đầu tư trong mảng tư nhân tăng từ 17% lên đến 18.1% tổng GDP.

Bên cạnh thúc đẩy đầu tư và tạo điều kiện cho người Úc được dễ dàng mở rộng kinh doanh, Morrison cũng tuyên bố đã yêu cầu người đứng đầu Quan hệ Lao động “đưa ra cái nhìn mới mẻ đối với hệ thống đang hoạt động và những vấn đề tồn đọng nhằm giúp người lao động và người sử dụng dụng lao động đạt được những lợi ích chung”. Đây vẫn luôn là một trong những mảng mà Liên đảng bấy lâu tiếp cận một cách dè dặt, chưa đưa ra được những cải cách mang tính chất bao trùm để theo kịp những thay đổi trong cách vận hành của nền kinh tế. Đó là sự nổi dậy của kinh tế tự do “gig”, là những can thiệp quá mức của các liên hiệp công đoàn, là những hạn chế trong đổi mới và năng suất lao động. Việc cắt giảm quy định hành chính, kết hợp cải cách mối quan hệ lao động và cắt giảm thuế, nếu được thực hiện hiệu quả chắc hẳn sẽ giúp tô sáng bức tranh kinh tế Úc.

Còn về đối ngoại, TT Morrison đã “đi dây” khá khéo léo tại Hội nghị thượng đỉnh G20, trong mối căng thẳng chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Một mặt, Morrison cảnh báo những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế thế giới nếu như cuộc chiến vẫn kéo dài. Mặt khác, nhà lãnh đạo Úc cũng lên tiếng về nhưng mối quan ngại về quyền sở hữu trí tuệ, bảo hộ doanh nghiệp tại Trung Quốc, và kêu gọi hoạt động dựa trên những quy định quốc tế. Ngoài ra đề nghị thắt chặt nội dung cực đoan trên mạng xã hội của TT Úc cũng được các lãnh đạo trong nhóm G20 đồng ý ủng hộ.

Sẽ còn là một chặng đường dài phía trước để thực hiện các đổi mới trong chính sách, cũng như sẽ cần thời gian và con số thực tiễn để cho thấy mức độ hiệu quả của chính phủ Morrison. Nhưng trước mắt, Thủ tướng Morrison dường như đang đi đúng hướng, hy vọng sẽ không làm chúng ta thất vọng.

(Trích từ báo in TVTS số 1736 phát hành ngày 3.7.2019)