Cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên giữa hai ứng viên Donald Trump và Joe Biden đã diễn ra không như mong muốn của nhiều người. Về hình thức, đây đúng là một cuộc cãi vã ồn ào như  giữa hai đứa học trò. Cả hai ứng viên đều cướp lời nhau và hầu như không tuân thủ quy định đã được chấp nhận trước.

Ông Wallace được xem là một nhà báo kỳ cựu và có uy tín của Fox News nhưng cũng đã chẳng làm được gì vì ông lịch sự ăn nói nhẹ nhàng với cả hai ứng viên nhưng cũng đã trở thành người tranh luận với cả hai ứng viên, nhất là đối với ông Trump, thành thử ông Biden đã có lúc thoát lời câu hỏi của Trump vì ông Biden đang còn ấp a ấp úng bởi cố tật, không tìm ra được tên một nghiệp đoàn cảnh sát nào đã ủng hộ ông như ông Trump.

Về nội dung, cuộc tranh luận này không đưa ra một điều gì mới hơn những điều mà người ta và cử tri Hoa Kỳ đã nghe hai ông nói trong mấy tháng qua. Ông Trump chỉ lập lại những thành tích mà ông đã làm trong gần bốn năm qua, những lời hứa khi vận động tranh cử trước đây bao gồm việc đã đề cử khoảng 200 vị chánh án liên bang và nay thêm một chánh án Tối cao Pháp viện thứ ba.

Trong khi đó ông Joe Biden chẳng có gì để khoe ngoài kể thành tích kinh tế phát triển mà chính phủ Obama-Biden của ông để lại nhưng bị Trump đã phá nát. Về vấn đề bảo vệ luật pháp và giữ gìn trật tự do bạo loạn gây ra, ông Biden nói ông không cầm quyền nên không thể làm gì được.

Về thái độ, thì quả thật cả hai ứng viên đều làm cho người ta thất vọng. Ông Trump nổi tiếng là người nói thẳng nhưng đồng thời cũng cục súc, thiếu lịch sự. Cách ông gọi đối thủ là Joe Buồn Ngủ hay đòi ông Biden phải thử nghiệm thuốc kích thích làm cho hưng phấn trước tranh luận, cho thấy ông Trump coi thường ông Biden đến mức nào. Nêu ra trong cuộc tranh luận việc con trai ông Biden bị đuổi ra khỏi quân đội do xài xì ke ma túy có lẽ là giọt nước tràn ly của một cuộc tranh luận mà hai bên tìm cách chê bai gia đình nhau. Trump nổi tiếng ăn nói bạt mạng, ai cũng biết, vì đó là tính cách Trump. Nhưng một người nổi tiếng hiền, ăn nói nhẹ nhàng mà nói Trump là người chuyên nói láo, tên hề, kẻ kỳ thị chủng tộc, bù nhìn của Putin, rồi bảo Tổng thống hãy câm miệng hay cứ sủa tiếp đi… thì quả là cá mè một lứa.

Khoảng 70 đến 80 triệu người nghe cuộc tranh luận này đã chẳng thấy ứng viên nào đưa ra một chương trình hành động nếu đắc cử. Phe nào cũng cho rằng người mình ủng hộ thắng cuộc tranh luận. Vài cơ quan truyền thông thân Biden nói rằng cựu phó tổng thống được đánh giá thắng cuộc tranh luận lần đầu này. Walter Mondale được cho là thắng Ronald Reagan trong cuộc tranh luận năm 1984. Mitt Romney thắng Barak Obama trong cuộc trnah luận năm 2012. Hillary Clinton thắng Donald Trump năm 2016. Nhưng rốt cuộc cả ba người thắng trong cuộc tranh luận lại thua tại phòng phiếu.

Biden đang dẫn đầu 6.5% trong những cuộc thăm dò toàn quốc, nhưng cũng như năm 2016 lá phiếu có tính cách quyết định sẽ nằm ở những tiểu bang ngang ngửa nơi cử tri không trung thành với một đảng, một ứng viên mỗi khi có cuộc bầu cử. Lá phiếu sẽ được quyết định tại phòng phiếu. Nhưng năm này, do đại dịch và nhiều lý do khác, cử tri muốn bầu qua bưu điện hay được khuyến khích bầu kiểu này, mà Tổng thống Trump lại phản đối vì cho rằng dễ gian lận hơn bầu trực tiếp tại phòng phiếu, nên có thể người trúng cử sẽ không được tuyên bố trong đêm 3 tháng 11  hay một hai tuần sau đó, mà rất có thể sẽ do Tối cao Pháp viện quyết định. Do đó, Tổng thống Trump rất có thể sẽ làm thêm một nhiệm kỳ nữa.

Người ta thường nói cái “bất ngờ tháng 10” có thể xoay chuyển cục diện bầu cử. Chỉ còn khoảng bốn tuần lễ nhưng đột nhiên TT Trump dính con virus Vũ Hán. Những người không ưa Trump nói chính Trump  là nạn nhân của Trump vì coi thường sự nguy hiểm của con virus này. Nhưng Trump đã chẳng nói virus này không chừa ai? Đã có rất nhiều lãnh tụ thế giới bị nhiễm.

Trump đã minh bạch khi biết mình bị nhiễm và đã tỏ ra can đảm để đương đầu với bệnh và hoàn toàn lạc quan với việc sẽ bình phục và làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Mong thay!

(Trích từ báo in TVTS số 1802 phát hành ngày 7.10.2020)