Chỉ còn ít ngày nữa thôi, hàng triệu cử tri Úc sẽ chính thức đi bỏ phiếu, lựa chọn 151 Dân biểu và 40 Thượng nghị sỹ trên khắp cả nước, đồng thời quyết định ai sẽ là người lãnh đạo nước Úc trong nhiệm kỳ ba năm tới. Ngày 18/5 cũng sẽ là thời điểm khép lại cuộc chạy đua giữa Liên đảng Tự do- Quốc gia do Scott Morrison đứng đầu và Lao động dưới sự dẫn dắt của Bill Shorten.

Cuộc đua bắt đầu với phần nhiều lợi thế thiên về phía Công đảng đối lập, trong bối cảnh nhiều cử tri không hài lòng về các chính sách mà Liên đảng đưa ra trong hai kỳ lãnh đạo liên tiếp, cũng như những bê bối gần đây trong nội bộ đảng cầm quyền. Tuy nhiên, Scott Morrison đã tỏ ra kiên định trong suốt hơn bốn tuần của chiến dịch tranh cử, thể hiện trước công chúng hình ảnh một nhà lãnh đạo có nguyên tắc, để thách thức một lãnh đạo Lao động đối lập đầy tự tin và nắm phần chủ động trong cuộc đua- Bill Shorten.

Xét về mặt chính sách, hai phía chính đảng duy trì những chương trình nghị sự đi theo hai định hướng khác nhau. Lao động đánh trọng tâm vào chính sách về biến đổi khí hậu, một trong những vấn đề được cho là yếu tố then chốt trong thắng bại của các bên tham gia tranh cử.  Đảng Lao động của Bill Shorten đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng, đó là giảm mức độ thải khí carbon tới 45% trước năm 2030 và cắt giảm hoàn toàn ô nhiễm trước năm 2050. Tuy nhiên, làm sao để đạt được mục tiêu này và chi phí cho việc thực hiện những chính sách liên quan vẫn chưa được Shorten trình bày một cách thích đáng.

Lao động cũng nhấn mạnh sẽ mang đến cơ hội công bằng cho tất cả người dân Úc, trong việc tiếp cận với hệ thống y tế đặc biệt là tăng hỗ trợ cho bệnh nhân ung thư, tăng cường cơ sở vật chất cho giáo dục, đầu tư năng lượng tái tạo, tăng lương tối thiểu và giải quyết các lỗ hổng trong chính sách thuế. Chiến dịch Bill Shorten đưa ra dựa danh nghĩa đấu tranh cho “a fair go”, san bằng lợi tức giữa ‘người giàu’ và ‘người nghèo’, nhưng trên thực tế nhiều đối tượng mà Lao động xếp vào nhóm ‘người giàu’ có thể chỉ là những người dân Úc thu nhập trung bình. Trong đó, đề xuất bãi bỏ miễn thuế cổ đông – franking credits – mà Lao động khẳng định là sẽ giúp chính phủ tiết kiệm được hơn 5 tỷ đô la mỗi năm và chỉ ảnh hưởng đến những người giàu trong xã hội – người có Quỹ hưu bổng tự quản lý (SMSFs), tuy nhiên số liệu từ Văn phòng Thuế (ATO) cho thấy phần lớn những người có quỹ này không phải thuộc lớp giàu có.

Liên đảng, về phần mình, nhấn mạnh tầm quan trọng của một nền kinh tế vững mạnh, khẳng định rằng họ biết cách quản lý tài chính và đang đi đúng hướng để thúc đẩy kinh tế Úc, đạt mục tiêu thặng dư cho năm tài khóa tới. Với định hướng này, Chính phủ Morrison cũng cam kết cắt giảm thuế cho người lao động, hướng đến san bằng mức thuế không quá 30 cent trên 1 đô la cho 94 phần trăm dân số bắt đầu từ năm 2025. Đồng thời, Liên đảng cam kết tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng nhu cầu gia tăng dân số.

Về vấn đề biến đổi khí hậu, có lẽ do nhận thấy mức độ quan tâm của cử tri đối với vấn đề này đang ngày càng tăng cao, Đảng Tự do – vốn được biết đến với quan điểm bảo thủ – cũng đã lên tiếng công nhận cần hành động chống biến đổi khí hậu, và đưa ra mục tiêu cắt giảm 26-28 phần trăm lượng khí carbon trước năm 2030.

Cả hai đảng đều đồng ý về tăng cường các gói hỗ trợ sức khỏe, trong đó chú trọng vào ung thư và sức khỏe tâm thần.

Theo phân tích, một chính phủ Liên đảng nếu được bầu lại sẽ ít tạo ra những đột phá lớn về chính sách, và nếu có thì các đề xuất của họ khó có thể được Thượng viện thông qua do giữ ghế thiểu số. Trong khi đó Lao động nếu giành chiến thắng, trong mối liên kết với Đảng Xanh, chắc chắn sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể, tuy nhiên ảnh hưởng đối với nền kinh tế đến đâu vẫn còn bỏ ngỏ.

Liệu cử tri có kiên nhẫn để cho Liên đảng thêm một cơ hội hiện thực hóa những nỗ lực phục hồi và phát triển nền kinh tế, hay đã quá chán ngán và buông bỏ, để trao cơ hội cho Lao động theo đuổi hướng đi mới cho nước Úc? Chúng ta sẽ biết câu trả lời sau ngày 18/5 này.

(Trích từ báo in TVTS số 1729 phát hành ngày 15.5.2019)