Đóng cửa một phần chính phủ Mỹ đã bước vào ngày thứ 22 hôm thứ Bảy, trở thành đợt đóng cửa chính phủ kéo dài nhất trong lịch sử nước này. Tổng thống Donald Trump vẫn kiên định với đòi hỏi 5.7 tỷ Mỹ kim để xây bức tường biên giới với Mexico trong khi phía Đảng Dân chủ quyết tâm không chi tiền. Chính phủ tạm ngừng hoạt động, khoảng 800 nghìn nhân viên đã nhận được mức lương là con số 0 tròn trĩnh trong vòng 2 tuần rưỡi qua. Tổng thống Trump đã liên tục đăng tải trên trang Twitter của mình trong một nỗ lực bảo vệ quan điểm của mình, đồng thời thúc giục các lãnh đạo Dân chủ quay về Washington và chấm dứt cái mà ông gọi là “cuộc khủng khoảng nhân đạo trầm trọng tại Biên giới Phía Nam của chúng ta”.

Dường như Donald Trump đang ngồi trên đống lửa, thêm một ngày đóng cửa, một ngày chờ đợi là Trump bị yếu thế đi một phần. Lời hứa chủ chốt đưa ông lên vị trí tổng thống trong cuộc bầu cử 2016 nếu không thể thực hiện thì chẳng phải là rất “mất mặt” sao? Và thất bại trong việc thực hiện kế hoạch này chắc chắn sẽ khiến mức độ ủng hộ Trump từ những thành viên trong nội bộ Đảng Cộng hòa cũng như cộng đồng người ủng hộ lao dốc không phanh? Donald Trump đã thuyết phục, đã kêu gọi, đã đe dọa, nhưng tất cả không giúp ông có được cái gật đầu từ phía Dân chủ. Dĩ nhiên, vì cái mà Dân chủ đang chống đối không phải là bức tường hay là vấn đề chính sách gì, mà chính là Donald Trump. Phe Dân chủ đang tìm cách hạ bệ Trump bằng cách kịch liệt chống lại cái mà ông ta tranh đấu bảo vệ.

Thực hư thế nào, xin gợi lại câu chuyện nước Mỹ cách đây mười mấy năm, vào năm 2006. Khi đó, Dân chủ đã đồng lòng ủng hộ việc thông qua đạo luật “Secure Fence Act”, cho phép xây dựng các hàng rào dọc biên giới có chiều dài 1050 km, nhằm giải quyết nạn nhập cư bất hợp pháp từ Mexico. Barack Obama khẳng định trên thềm Thượng viện rằng, đạo luật này sẽ giúp mang lại “những hàng rào tốt hơn và an ninh chặt chẽ hơn dọc các đường biên giới” và sẽ “giúp giảm bớt làn sóng nhập cư bất hợp pháp vào đất nước này”. Và cũng chính Obama, trong vai trò Tổng thống của mình, đã xây phần lớn của hàng rào chắn dài 1050 km này – xấp xỉ một phần ba tổng chiều dài biên giới với Mexico là 3200 km.

Còn bây giờ các lãnh đạo Dân chủ nói gì về bức tường mà Trump đề ra – lần này bao trùm toàn bộ biên giới với Mexico? Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi gọi bức tường biên giới là “trái đạo đức”, và dứt khoát nói không với bất cứ đề nghị của Trump về việc chi trả cho việc xây tường. Bà khẳng định rằng: “Một bức tường là một sự trái đạo đức giữa các nước với nhau. Đó là một suy nghĩ lạc hậu. Nó tốn kém. Chúng ta sẽ không xây tường”. Điều này chẳng phải là đối lập với điều mà bà và các cộng sự trong đảng mình ủng hộ nhiều năm trước?

Và Trump, việc theo đuổi xây dựng bức tường dường như cũng không nằm ngoài vòng quay chính trị, nhằm lấy lại vị thế cho cuộc bầu cử tới. Ông khẳng định đây là cách giúp đảm bảo an ninh biên giới và sự an toàn cho người dân Mỹ, nhưng quên đề cập rằng, phần lớn người nhập cư bất hợp pháp đến Mỹ không phải bằng cách vượt biên giới mà bằng cách ở quá thời hạn của các visa hợp pháp, cũng như phần lớn lượng ma túy cũng được đẩy từ Mexico vào Mỹ qua các trạm nhập cảnh chính thức. Ngoài ra việc xây dựng một bức tường biên giới bao trọn biên giới hai nước dường như cũng khó thực hiện, tốn kém và chưa chắc hiệu quả. (Chi tiết TiVi tuần-san đã phân tích trong bài xã luận số trước).

Trong khi hai bên vẫn đấu đá vì một ‘bức tường’ chủ yếu mang tính hình tượng, tình trạng nhập cư bất hợp pháp vẫn đang diễn ra và là một vấn đề thực sự nan giải tại Mỹ, với ước tính khoảng 11 triệu người đang cư trú không giấy phép tại đây. Dù ‘bức tường’ có phải là giải pháp tốt hay không, nước Mỹ cần một hệ thống an ninh biên giới chắc chắn hơn, luật nhập cư hiệu quả hơn, để nắm được quyền kiểm soát ai vào ai ra. Còn về cuộc chiến chính trị giữa Dân chủ và Donald Trump, có lẽ Dân chủ nên cẩn trọng, dùng bức tường để dìm Trump liệu sẽ thành công hay nó sẽ mang đến vấn đề lớn cho chính bản thân họ?

(Xã Luận báo in TVTS số 1712 phát hành ngày 16.1.2019)