Sáng Thứ Năm ngày 11 tháng 4, Thủ tướng Scott Morrison đã làm hầu hết mọi người, nhất là thủ lãnh đảng Lao động bị bất ngờ khi ông tuyên bố ông vừa gặp Toàn quyền Liên bang Peter Cosgrove và tuyên bố ngày bầu cử là Thứ Bảy 18 tháng 5. Bốn ngày trước đó,  Thủ lãnh Bill Shorten chỉ trích Thủ tướng Morrison câu giờ, sử dụng tiền người thọ thuế để quảng cáo và yêu cầu hãy công bố ngày bầu cử ngay. Morrison nói Shorten hãy yên chí vì ông sẽ tuyên bố trong tháng 4 này và ngày bầu cử sẽ là 11, 18 hay 25.

Vì thế người ta tin rằng ông Morrison sẽ chọn các ngày cuối tuần  vừa qua để công bố ngày bầu cử theo thông lệ. Nhưng thủ tướng đã chọn ngày giữa tuần và công bố vào buổi sáng. Lý do: buổi sáng sớm là giờ người ta đi làm, vừa lái xe vừa nghe đài phát thanh hoặc ở nhà sẽ mở truyền hình. Đây là dịp tốt nhất để quảng cáo chính sách qua các bản tin buổi sáng của các phương tiện truyền thông mà không phải tốn tiền với số lượng khán thính giả đông nhất. Nhà kinh tế (Morrison tốt nghiệp cử nhân kinh tế) và nhà tiếp thị (Morrison làm  trong ngành quảng cáo du lịch trước khi vào chính trường) quả đã tính toán chi ly khi chọn công bố bầu cử vào ngày Thứ Năm, nghĩa là còn hai ngày trước khi học sinh bước vào mùa holiday.

Trong thời gian vận động tranh cử kéo dài 37 ngày, sẽ có khoảng 16 ngày nhiều cử tri không buồn nghe các chính trị gia vận động tranh cử vì họ bận vui chơi với con cái đang nghỉ học kỳ hay đi xa  trong mùa Phục sinh chỉ cách nghỉ lễ ANZAC DAY một ngày. Cho nên hai ngày  Thứ Năm và Thứ Sáu tuần qua rất quan trọng để vận động tranh cử. Ông Morrison đã trên cơ trong ván cờ đầu sáng Thứ Năm. Ông Shorten vớt vát bằng cách thức dậy sớm ra thăm các tiệm buôn sáng Thứ Sáu, nhờ vậy cũng được “quảng cáo” miễn phí qua các bản tin sáng trên các đài phát thanh và truyền hình như ông Morrison.

Nói tóm, cả hai đối thủ cũng đã tận dụng thời cơ và phương tiện để xuất hiện trong màn đầu chiến dịch vận động tranh cử nhắm làm chủ  dinh The Lodge sau ngày 18 tháng 5. Nhưng các ông đã nói gì với cử tri trong ngày đầu vận động tranh cử?

Thủ tướng Morrison nói cử tri sẽ có sự lựa chọn giữa một chính phủ giảm thuế cho tất cả mọi người hay một Bill Shorten của Lao động đánh thuế cao làm cho nền kinh tế đi xuống. Ông nói Liên đảng phải mất đến 5 năm mới cân bằng ngân sách mà Lao động đã làm thâm thủng trong thời gian cầm quyền do đó lúc này không phải lúc trở lại con đường cũ. Vì vậy cử tri phải quyết định giữa một chính phủ đã mang lại một ngân sách thặng dư hay một Bill Shorten mà cử tri luôn biết rằng không thể nào quản lý tiền bạc.

Vài tiếng đồng hồ sau, Thủ lãnh Đối lập Shorten cũng nói với cử tri rằng họ đang đối diện với một sự lựa chọn quan trọng trong kỳ bầu cử này, giữa một Lao động đầy năng lực và một chính phủ quá mệt mỏi, giữa một Lao động hướng đến tương lai với một chính phủ chỉ nhìn lại quá khứ. Ông Shorten nói Lao động sẽ làm nhẹ gánh nặng của đời sống bằng cách tăng lương, quản trị nền kinh tế vì lợi ích của giai cấp công nhân và giới trung lưu bởi vì nếu mọi người Úc có được một cơ hội bình đẳng thì nền kinh tế sẽ phát triển mạnh.

Qua những lời phát biểu trong ngày đầu và những ngày sau, người ta thấy lãnh tụ của hai đảng rao bán những món hàng khác nhau. Trong khi ông Morrison chủ trương giảm thuế cho 94%  người dân Úc với mức thuế dưới 30%, khuyến khích người dân   siêng năng, chí thú làm ăn kinh doanh với mộng ước cao thì ông Shorten lại chủ trương chi tiền cho các dịch vụ, đánh thuế những người có lợi tức cao, những người đầu tư vào địa ốc, những người hưu trí dành dụm tiền qua các cổ phiếu.

Chính phủ Morrison sẽ dùng thặng dư ngân sách để cải thiện hệ thống giao thông, hạ tầng cơ sở là nhu cầu cấp bách phát triển kinh tế. Thủ lãnh Shorten sẽ đánh thuế nhiều hơn để chi $2.3 tỉ giúp người bị bệnh ung thư. Đó là hai điểm nổi bật trong mùa tranh cử. Hai ông còn giữ lá bài nào để tung vào giờ chót không? Nhưng chỉ có kinh tế phát triển, có nhiều công ăn việc làm thì mới có thuế để chính phủ chi.

(Trích từ báo in TVTS số 1725 phát hành ngày 17.4.2019)