Hoa Kỳ hôm 21/1 kêu gọi Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán vũ khí hạt nhân ba bên với Moscow, và gọi bí mật liên quan đến các kho vũ khí đang tăng của Bắc Kinh là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự ổn định chiến lược.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết năm ngoái ông đã thảo luận một hiệp định mới về hạn chế vũ khí hạt nhân với Tổng thống Nga Vladimir Putin và hy vọng sẽ mở rộng hiệp ước đó với sự tham gia của Trung Quốc — ba cường quốc hạt nhân hàng đầu thế giới. Nhưng Trung Quốc cho đến nay vẫn từ chối tham gia.

“Thực tế là kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc theo ước tính sẽ tăng gấp đôi trong mười năm tới, do đó chúng tôi nghĩ rằng giờ là lúc bắt đầu các cuộc đàm phán ba bên đó,” ông Robert Wood, đại sứ giải trừ quân bị Mỹ, nói với các phóng viên trong ngày khai mạc Hội nghị giải trừ quân bị ở Geneva do Liên Hợp Quốc bảo trợ.

Ông Wood nói rằng Washington đã thảo luận về các cuộc đàm phán ba bên tiềm năng trong một cuộc họp an ninh với Nga hồi tuần trước và đã đạt được sự thông hiểu giữa các bên để theo đuổi mục tiêu đó. Ông nói tiếp rằng “Chúng tôi không thể chờ đợi thêm nữa.”

Khi được hỏi làm thế nào để gây áp lực buộc Bắc Kinh tham gia, ông Wood nói rằng ông hy vọng Nga và những nước khác sẽ giúp. “Hy vọng theo thời gian và với ảnh hưởng của những nước khác cùng với Hoa Kỳ, Trung Quốc sẽ đến bàn đàm phán. Chúng tôi nghĩ rằng đó là điều bắt buộc đối với an ninh toàn cầu mà người Trung Quốc phải làm.”

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuần trước tuyên bố rằng Nga sẽ tham gia vào các cuộc đàm phán ba bên tiềm năng nhưng ông “sẽ không ép buộc Trung Quốc phải thay đổi” quan điểm của họ.

Trung Quốc trước đây nói rằng số lượng vũ khí của họ có ở mức thấp nhất, và không thể so sánh với Nga và Mỹ.

Liên Hợp Quốc luôn tìm cách loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân nhưng các cuộc đàm phán đã bế tắc trong hơn 20 năm.

Các cuộc đàm phán khác giữa năm cường quốc tuyên bố có vũ khí hạt nhân đã thông qua Hiệp ước cấm phổ biến vũ khí (NPT) năm 1970, đó là Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Pháp và Vương quốc Anh, đang diễn ra và một hội nghị được lên kế hoạch vào tháng tới.

Tuy nhiên, ông Wood cho biết diễn đàn đó không phải là khuôn khổ phù hợp cho các cuộc đàm phán vũ khí hạt nhân với Bắc Kinh.

Trong bài phát biểu của mình, Đại sứ giải trừ quân bị Trung Quốc Li Song đã không đề cập đến các kho vũ khí hạt nhân của Bắc Kinh, nhưng kêu gọi hợp tác giữa các cường quốc hạt nhân và cũng nhẹ nhàng chỉ trích chính quyền Trump.