Sau bao nhiêu tháng vận động tranh cử và qua nhiều cuộc tranh luận, một số trên hai tá ứng viên (25 người từ đầu năm nay) vẫn tiếp tục giấc mộng được làm ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ để cùng đương kim Tổng thống Cộng hòa Donald Trump chạy đua vào Tòa Bạch Ốc trong cuộc tuyển cử vào ngày 3 tháng 11 tới đây.

Nhưng gần đến ngày có cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên của đảng Dân chủ tại Tiểu bang Iowa, nhiều người đã rút ra khỏi cuộc chạy đua, chỉ còn lại 12 ứng viên trong đó có ứng viên ghi danh tham dự trễ nhất là tỉ phú cựu thị trưởng New York, ông Mike Bloomberg nên đã không tranh cử ở bốn cuộc bầu cử đầu tiên.

Trong cuộc bầu cử sơ bộ Iowa, cựu Thị trưởng đồng tính trẻ trung Pete Buttigieg  đã làm người ta ngạc nhiên khi dẫn đầu 26.2% sít sao với đối thủ thứ hai là Thượng nghị sĩ Bernie Sanders với tỉ lệ 26.1%. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren về ba với 18.1% số phiếu, cựu Phó Tổng thống Joe Biden về bốn 15.8%, Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar 12.3%, Andrew Yang 1.0% và tỉ phú Tom Steyer 0.3%.

Đứng hàng thứ tư trong cuộc bầu cử đầu tiên được coi là sự thất bại không ngờ đối với ngôi sao đầy kỳ vọng của Dân chủ.

Đến cuộc bầu cử quan trọng ở Tiểu bang New Hampshire là dấu chỉ tương lai đầy hứa hẹn cho ai dẫn đầu, Sanders đứng đầu Buttigieg về nhì, Klobuchar về ba, Warren về bốn. Biden về năm với tương lai chẳng sáng sủa vì kết quả còn tệ hơn kỳ đầu. Nhưng qua đến lần bầu cử ở Tiểu bang Nevada, Biden thấy có chút ánh sáng ở cuối đường hầm nhờ đứng hàng thứ hai trong khi thượng nghị sĩ khuynh hướng xã hội Sanders vẫn đứng đầu với tỉ lệ số phiếu hơn gấp đôi Biden. Giới lãnh đạo đảng Dân chủ rất lo ngại vì với đà đi lên không thể ngăn chận của Sanders và nếu trong cuộc bầu cử lần thứ tư tại Tiểu bang South Carolina sau đó mà Biden, một ứng viên khuynh hướng trung dung (moderate) thua nữa thì coi như cựu phó tổng thống tiêu đời.

Nhưng ở một tiểu bang có nhiều người Mỹ gốc Phi Châu, Biden đã dẫn đầu với số phiếu 48.7% hơn gấp đôi Sanders (19.8%) nên đây là động lực để  tạo niềm hy vọng cho Biden trong cuộc bầu cử Super Tuesday vào Thứ Ba tuần sau với 14 tiểu bang và một lãnh thổ đi bầu trong đó có hai tiểu bang đông dân và có số đại biểu lớn hàng đầu là California và Texas.

Đến đây, doanh gia trẻ mê toán học gốc Đài Loan Andrew Yang đã quyết định rút lui khỏi cuộc tranh cử. Cựu Thị trưởng Buttigieg và Thượng nghị sĩ Klobuchar  thấy họ cũng chẳng có hy vọng vì kẻ thì đứng thứ tư, người thứ sáu nên cả hai tuyên bố rút lui và vận động ủng hộ đối thủ Biden.

Cuộc bầu cử Siêu Thứ Ba với số đại biểu chiếm khoảng một phần ba tổng số đại biểu toàn quốc là một ngày quan trọng cho mọi ứng cử viên, nhất là đối với Biden, vì đây có thể là cơ hội chót cho ông trước một Sanders thừa thắng xông lên như chẳng có ai cản được.

Nhưng Super Tuesday đã trở thành Thứ Ba Tuyệt Vời đối với Biden vì như ông nói sau cuộc kiểm phiếu ngay sau đó “Tôi vẫn còn sống” và vì hạnh phúc đến mờ mắt nên đứng trên sân khấu Biden ôm vợ  giới thiệu “đây là em gái của tôi” và sau đó ôm  em gái giới thiệu “đây là vợ của Joe” khiến cả hai bà vừa cười vừa gượng cho ông anh và ông chồng bị mang tiếng hay nói lộn.

Biden đã thắng trong 10 tiểu bang trong đó có tiểu bang Texas trong khi Sanders thắng 4 tiểu bang trong đó có California với số đại biểu gấp đôi Texas. Kết quả Biden được 566 đại biểu, Sanders được 501, Warren 61  trong khi tỉ phú Bloomberg chỉ được 1 đại biểu nhờ thắng ở hòn đảo nhỏ American Samoa là lãnh thổ của Mỹ. Nhà tỉ phú chi khoảng 500 triệu Mỹ kim để chỉ thắng được ở hòn đảo nhỏ nên đã quyết định rút lui và ủng hộ “người bạn thân của tôi”. Bà Warren phải chờ đợi ba ngày sau mới tuyên bố rút lui nhưng chưa tuyên bố sẽ ủng hộ ai dù bà có khuynh hướng giống Sanders hơn.

Từ đây đảng Dân chủ chỉ còn hai ứng viên có hy vọng tranh cử với ông Trump. Nếu bà Warren quay ngược với chủ trương cấp tiến ủng hộ Biden dung hòa thì Biden rất có cơ may thắng Sanders và Dân chủ còn có hy vọng thắng Cộng hòa. Còn nếu Sanders đại diện Dân chủ, thì hầu như Trump sẽ ngồi thêm một nhiệm kỳ.

(Trích từ báo in TVTS số 1772 phát hành ngày 11.3.2020)