Thật vậy, cứ nhìn vào tỉ lệ nhà bán đấu giá vào Thứ Bảy vừa rồi (23.2) thì sẽ thấy. Có nhiều văn phòng địa ốc báo cáo tỉ lệ số nhà bán đấu giá đã nằm ở mức dưới 60%, là một con số rất thấp so với cùng thời gian này hồi năm ngoái, vì luôn luôn trên 80%.

Nhiều người đi xem đấu giá nhưng chỉ đứng xem chứ không nhập cuộc trả giá. Có những vùng buổi đấu giá xảy ra rất yên lặng. Vì thế, nhiều văn phòng địa ốc đổ thừa cho Ngân hàng Dự trữ Úc qua những cảnh cáo của ngân hàng hồi gần đây.

Đó là việc ngân hàng trung ương lo sợ lạm phát cứ tiếp tục gia tăng sẽ kềm hãm sự tăng trưởng kinh tế. Trong hai năm qua đã có sáu lần lãi suất chính thức tăng. Tháng vừa qua đã tăng và người ta –ngay cả ngân hàng trung ương cũng có cảnh cáo— tin là có thể có một lần tăng lãi suất nữa vào đầu tháng 3 này.

Hậu quả đã thấy rõ qua việc có những căn nhà bán đấu giá không được hoặc được trả giá rất thấp so với vài tháng trước. Vài thí dụ ở các ngoại ô Melbourne:

Nhà ở Vermont được trả $850,000 không bán, tuần qua đấu giá chỉ trả tới $800,000

Một căn nhà kiểu mới 4 phòng ngủ ở Vermont đã không bán được với giá passed in tuần qua $800,000 trong khi trước đó đã được vài người đòi mua trước với giá $850,000.  Một căn nhà ở vùng Melton West tuần qua cũng bị passed in với giá chỉ $200,000 mặc dù trước Giáng Sinh đã được người mua đề nghị $250,000 nhưng chủ không chịu bán.

Và còn nhiều nhà treo bảng đấu giá nhưng các chủ nhân gần đến ngày đấu giá đã phải rút lui không đưa lên thị trường vì nghĩ rằng sẽ chẳng bán được. Một vài đại lý địa ốc nói có một khoảng cách lớn về giá cả giữa người mua và người bán.

MỖI NGÀY CÓ  50 CĂN BỊ ĐÒI XIẾT NỢ

Cùng với hình ảnh ảm đạm của việc đấu giá trong tuần qua, những tin tức từ Tòa Thượng thẩm tiểu bang Victoria cho thấy trung bình mỗi tuần lễ có 50 chủ nhà bị chủ nợ gởi thư đòi xiết nhà vì không đủ sức trả nợ hay trả nợ chậm trễ.

Trong 3 tháng qua, các ngân hàng và chủ cho vay đã tiến hành thủ tục để xiết 707 căn nhà với số tiền nợ trên $200 triệu đô la. Nhiều chủ nhà nhận giấy thông báo đòi xiết nhà vì họ chỉ thiếu $2,000 hay trả nợ chậm vài tuần lễ.

Vùng miền tây Melbourne  và vùng miền đông ngoại thành là nơi bị ảnh hưởng nhiều nhất. Nhưng những vùng giàu có cũng không bị ngoại lệ bởi những con số thống kê mới nhất cho thấy những căn nhà bạc triệu ở vùng Kew, Ivanhoe và Surrey Hills cũng nằm trong danh sách bị dọa xiết. Lý do những người mua căn nhà bạc triệu đã không lượng sức mình để có khi dám vay cả trăm phần trăm và nay lãi suất cứ tiếp tục tăng thì chới với, không đủ sức trả đúng hạn.

Ngoại ô Melton bị xem là vùng bị xiết nhà cao nhất tiểu bang Victoria. Đơn chủ nợ xin xiết nhà lên tới con số kỷ lục 3001 cái vào năm ngoái sau 12 lần tăng lãi suất trong vòng 6 năm. Nửa số đơn liên quan với các chủ nhà mua nhà chưa tới 2 năm; và cứ trong 10 người có 2 con nợ  mới mua nhà chưa tới 1 năm.

Những con nợ trả tiền nợ không đúng hạn bị phạt trả tiền lời rất cao, thường là gấp đôi lãi suất ban đầu;  có người bị tính tiền lời 20% trên tiền vay…  Có những chủ nhà nói lãi suất tăng, vượt khả năng tài chánh ban đầu của họ làm cho gia đạo của họ lộn xộn, mất hạnh phúc.

Có tin một con nợ nhà chưa trả $3,000 đúng hạn khi trở về nhà đã thấy căn nhà của mình bị khóa lại. Lại có con nợ khác bị các chủ nợ từ chối cho khất để có thì giờ xoay xở,  và chủ nợ nói họ muốn đem căn nhà đi bán trước khi nhà bị mất giá.

Các trường hợp vay tiền từ các người môi giới thường tệ hại hơn. Những người môi giới giúp vay tiền thường không quan tâm đến việc con nợ có khả năng trả hay không,  mà chỉ làm sao cho vay được để họ hưởng huê hồng. Những người này  đôi lúc còn giúp cho những người từng có thành tích xấu trong việc vay và trả nợ, được vay tiền.