Ngày Chủ Nhật, khi công bố chiếc tàu của Đức Kormoran đã được tìm thấy mấy ngày trước, Thủ tướng Rudd đã được cho biết là toán tìm kiếm cũng đã tìm ra chiếc tàu Úc HMAS  Sydney nhưng như người ta nói, đã đợi tới 67 năm thời đợi thêm 24 tiếng đồng hồ nữa để chuẩn bị cho biến cố trọng đại này cũng chẳng sao.

Tuy cấm việc đụng chạm, gây động tĩnh, phá hoại hay lấy bất cứ đồ vật gì trong hai chiếc tàu này, chính phủ vẫn cho các cơ quan hay tổ chức liên hệ được làm các nghiên cứu hạn chế, quay phim và kể cả việc tìm kiếm nhật ký hải hành hay các đồ vật nào có thể mang lại những mấu chốt quan trọng về những giây phút cuối cùng của chiếc tàu này.

Tuyên bố về phát hiện xác tàu, Thủ tướng Rudd nói: “Quan điểm của tôi và quan điểm của Cơ quan Tìm kiếm Tàu Sydney, vì  trong đó chứa đựng di hài của quá nhiều người và vì thế ý kiến chắc chắn của chúng tôi là phải để y nguyên như vậy”. Một cuộc thăm dò dư luận  của báo điện tử The Australian cho thấy có 71% muốn giữ nguyên trạng;  25% muốn lấy một số di vật đưa vào bảo tàng viện và 4% không có ý kiến.

Cảnh tàu HMAS Sydney cập bến Circular Quay ở Sydney năm 1941

Thủ tướng Úc nói việc tìm ra chiếc HMAS Sydney đã cất ghi gánh nặng bấy lâu của thân nhân tử sĩ, của dân chúng Úc và ông xin gởi lời chia buồn đến các thân nhân, bạn bè của các tử sĩ  trong khi đó Thủ lãnh Đối lập là Bác sĩ Brendan Nelson đề nghị chính phủ hãy tổ chức một ngày quốc lễ để tưởng nhớ anh linh 645 chiến sĩ đã hy sinh vì tổ quốc.

Trong các buổi nói chuyện trực thoại trên đài phát thanh đã có nhiều đề nghị của thính giả là nên tổ chức buổi lễ tưởng niệm 645 tử sĩ càng sớm càng tốt và dành một ngày để tất cả mọi cột cờ treo cờ rủ.

Ông David Mearns là giám đốc của tổ chức chuyên tìm kiếm xác tàu dưới đáy biển. Việc ông tìm ra hai chiếc tàu Úc và Đức tuần qua được mô tả là một biến cố lớn tương đương với việc tìm ra xác chiếc tàu Titanic bị chìm từ đầu thế kỷ thứ 20.

Hình trái: David Mearns (phải) và Sử gia hải quân Úc John Perryman.  Hình phải: thủy thủ trên chiếc Geosounder chuẩn bị đưa máy dò Sonar Scan xuống biển

Trước đây người ta không tin lời thuật lại của các tù nhân trong số 317 người được vớt từ tàu Kermoran. Ngay cả lời khai của hạm trưởng Đức Theodor Detmers cũng bị cho là nói dối, vì vậy công việc tìm kiếm chiếc tàu HMAS gần như trở thành tuyệt vọng.

Trái lại, ông Mearns tin vào lời nói của thuyền trưởng Detmers và ông khoanh vùng để tìm.  Ngày 22.2.08, ông và chiếc tàu dò SV Geosounder lên đường với bộ phận sonar scan để dò đáy biển, chuẩn bị cho chuyến tìm dò kéo dài 35 ngày với chi phí $5 triệu do Chính phủ John Howard trước đây tài trợ.

Ông Mearns tin rằng một khi tìm được chiếc Kormoran ở trong vùng biển như lời hạm trưởng Đức Quốc Xã nói, ông sẽ tìm ra được chiếc HMAS không khó khăn.  Xác chiếc Kormoran được tìm ra vào ngày 12.3.08 ở độ sâu 2,560 mét. Chiếc HMAS Sydney được tìm vào ngày 16.3.08, cách tàu  Đức 12 hải lý, ở độ sâu 2,468m. Cả hai xác tàu cách thành phố Perth khoảng 800 cây số.

Hiện tại, chỉ mới chụp được hình siêu âm của hai chiếc tàu nên chỉ thấy một cái bóng mờ, nhưng có nguồn tin cho hay, khác với tàu Kormoran, tàu HMAS Sydney hầu như còn nguyên vẹn.

Thủy thủ trên tàu HMAS  trong giờ ăn và giờ lau chùi tàu

Trong những ngày tới đây, người ta sẽ được nghe những câu chuyện người sống kể về hai chiếc tàu đó, từ những thủy thủ Đức sống sót và từ các thân nhân của 645 thủy thủ Úc tử trận.  Nhưng câu chuyện về những giờ chót và giây phút hấp hối của chiếc HMAS thì vẫn còn phải đợi các chuyên gia phân tích dữ kiện.