Gần đến ngày lễ quốc khánh (national day) mà người Úc chúng ta gọi Australia Day, thay vì cùng nhau chuẩn bị vui chơi,  mở hội mừng ngày lễ quan trọng của đất nước, đã có không ít người tìm cách phá hoại ngày vui này bằng cách biểu tình, cản trở giao thông hay kêu gọi thay đổi ngày Australia Day 26 tháng Giêng vào một ngày khác.

Sự chống đối Australia Day đã có từ lâu, từ những người gốc Thổ dân, những người tự thấy có mặc cảm “tội lỗi” gây ra bởi những người tiên phong định cư ở lục địa phía nam này (Australis) đến những chính trị  gia các cấp — hội đồng thành phố, chính trị gia tiểu bang và liên bang.

Một nhóm tranh đấu có tên WAR (Warriors of the Aboriginal Resistance – Chiến binh Kháng chiến Thổ dân) dự trù sẽ kéo hàng chục ngàn người chống đối tràn vào trung tâm Melbourne, tọa kháng, chận đường hay quấy rầy cuộc diễn hành hàng năm trên đường phố mừng Quốc Khánh Úc, ngày mà họ gọi là ngày xâm lăng đất Thổ dân bởi người da trắng.

Sự hung hăng của người chống Australia Day càng gia tăng mạnh hơn khi vào năm ngoái có ba hội đồng thành phố thuộc ngoại ô Melbourne hủy bỏ mừng Australia Day. Trong khi thành phố Yarra và Darebin đã bị chính phủ liên bang tước bỏ quyền tổ chức lễ tuyên thệ nhập tịch hàng năm, thành phố Moreland chỉ bị cảnh cáo.

Trong chính giới Úc, Lao động có một số dân cử chống Australia Day nhưng Đảng Xanh chống mạnh mẽ nhất. Một số nghị viên Đảng Xanh tại các hội đồng thành phố đề nghị trong ngày Quốc Khánh Úc hãy treo cờ rũ. Cái trò  để “quốc tang” này cũng được  bà dân biểu tiểu bang Victoria gốc Thổ dân vừa thắng cử đơn vị Northcote trong cuộc bầu cử bổ túc năm ngoái ủng hộ. Bà Lidia Thorpe nói mừng Australia Day cũng giống như khiêu vũ trên các ngôi mộ của tổ tiên bà.

Nhưng điều đáng nói nhất là việc Thủ lãnh Đảng Xanh liên bang, Bác sĩ Richard Di Natale tuần qua tuyên bố năm nay Đảng Xanh sẽ đặt trọng tâm của đảng vào việc tranh luận dời Australia Day qua một ngày khác. Sau đó, Thượng nghị sĩ Natale còn nói ông ủng hộ hết mình về đề nghị treo cờ rũ của Dân biểu Thorpe.

Trong khi thủ lãnh Đảng Xanh coi việc thay đổi ngày Quốc Khánh Úc là ưu tiên trong chính sách của đảng, một vài Thổ dân khác không đồng ý. Nhà tranh đấu gốc Thổ dân Jacinta Price hiện là một nghị viên của Alice Springs và là con của một cựu chính trị gia nổi tiếng, mặc dù bị bôi nhọ, đe dọa vẫn cương quyết ủng hộ duy trì ngày Australia Day hiện nay. Nghị viên Price nói đa số Thổ dân ở vùng xa xôi không màng cái ngày của Australia Day và họ chẳng có thù hận gì người Úc da trắng.

Thị trưởng Đảng Xanh của Thành phố Margaret River ở Tây Úc, bà Pamela Townshend nói bà không nghe theo lời của Thượng nghị sĩ Natale vì người gốc Thổ dân trong thành phố bà không quan tâm chuyện ngày của Australia Day mà họ quan tâm chuyện khác như vấn đề hòa giải. Bà nói bà sẽ dự ba buổi barbecue của cộng đồng trong ngày Australia Day. Lãnh tụ Thổ dân nổi tiếng, ông Warren Mundine, cũng đồng ý với bà Townshend bởi ông cho rằng thay đổi ngày Australia Day không thay đổi cuộc sống của Thổ dân, bởi vì ưu tiên để cải thiện đời sống của họ là giáo dục, công ăn việc làm và sức khỏe, và đó là vấn đề mà mọi người cần quan tâm.

Và trong khi Thủ tướng Malcolm Turnbull lên tiếng bác bỏ chủ trương và đề nghị của Đảng Xanh, Thủ lãnh Lao động Bill Shorten bị chỉ trích vì giữ im lặng trong cuộc tranh luận về ngày Australia Day. Phát ngôn viên của ông Shorten nói thủ lãnh Lao động không cần lên tiếng bởi lâu nay ông vẫn ủng hộ duy trì ngày Australia Day hiện nay. văn nh

Những người đòi xóa bỏ hay dời ngày Australia Day nên nhớ rằng nếu không có ngày 26.1.1788 thì có lẽ Úc sẽ không thịnh vượng và dân chủ như hiện nay, một nước được gọi là “lucky country”. Và nếu người Tàu chiếm đại lục này  trước người Anh thì cuộc sống của người Thổ dân còn thê thảm hơn. Sẽ không có một nước Úc đa văn như  bây giờ. Hãy quên đi “chính trị làm dáng” (political correctness) mà đốt lò barbecue, uống bia lạnh mừng ngày Australia Day!

(Xã Luận báo in TVTS số 1661 phát hành ngày 24.01.2018)