Trong vòng hai tháng qua chính trường Úc đã chứng kiến sự nghiệp đi xuống của hai chính trị gia nổi tiếng của Úc — cả hai đều thuộc phe bảo thủ: cựu Thị trưởng Melbourne Robert Doyle và Phó Thủ tướng Barnaby Joyce. Một người thuộc đảng Tự do, người sau đảng Quốc gia. Một người đã xin nghỉ phép ngay rồi thời gian sau từ chức và một người có lẽ cũng đi theo con đường đó dù đang cố tìm cách trì hoãn. Cả hai đều vì đàn bà.

Ông Robert Doyle, 64 tuổi, từng làm thủ lãnh đối lập đảng Tự do tiểu bang Victoria trong bốn năm nhưng khi thất cử trước Thủ hiến Steve Bracks, đã rút ra khỏi chính trường tiểu bang. Với mớ hành trang ở hạ viện, ông Doyle đã liên tiếp thắng cử ba lần chức thị trưởng Thành phố Melbourne và trở thành người ngồi ở ghế này lâu nhất. Tưởng rằng ông Doyle sẽ đi vào lịch sử thành phố với danh thơm, nhưng vào giữa tháng 12 năm ngoái, người cùng đứng liên danh với ông, nghị viên Tessa Sullivan đã từ chức và gởi đơn khiếu nại với giám đốc điều hành thành phố cáo buộc ông thị trưởng quấy nhiễu tấn công tình dục bà.

Vài ngày sau, ông Doyle xin nghỉ phép một tháng và nhấn mạnh điều này chẳng có nghĩa là ông nhượng bộ hay nhận lỗi. Nhưng sau đó, một nữ nghị viên và một người vợ của một bác sĩ danh tiếng tố cáo ông quấy nhiễu. Rồi lại có tin hai năm trước hai cựu học sinh than phiền ông Doyle lạm dụng tình dục họ khi ông đang dạy học cách đây gần 40 năm. Ngày 4 tháng 2 vừa qua ông Doyle đã từ chức khi đang còn nằm bệnh viện vì suy sụp tinh thần.

Vào đầu tháng này, sau một thời gian âm ỉ chuyện tình của phó thủ tướng Úc, một tờ báo đăng trang nhất hình người tình của ông Barnaby Joyce, bà Vikki Campion có bầu vượt bụng đang băng qua đường và đặt câu hỏi về tương quan giữa một xếp lớn và một nhân viên và những đặc ân mà ông phó thủ tướng có thể dành cho người tình khi làm việc cho ông hay lúc được chuyển qua các bộ khác do đảng của ông nắm giữ. Ông Joyce vừa là thủ lãnh đảng Quốc gia và là phó thủ tướng Úc.

Cuối năm rồi, ông Joyce loan báo ly thân với người vợ ông đã sống 24 năm. Bà Natalie Joyce đã có 4 người con gái với ông. Người ta cũng được biết ông đã dọn ra ở với người tình  trong một căn nhà do một người bạn triệu phú cho ở miễn phí. Thế là chuyện xung đột quyền lợi và cương luân nghề nghiệp được đặt ra mà quan trọng nhất là liệu ông có lạm dụng công quỹ khi dành cho nhân viên kiêm người tình đặc ân không?

Trước sự tấn công của đảng đối lập và của báo chí hằng ngày soi mói đời tư và đời công của ông, Phó  Thủ tướng Joyce trước sau vẫn nói ông không làm điều gì sai trái và yêu cầu hãy tôn trọng sự riêng tư của ông. Nhưng sau vài ngày im lặng, né tránh, Thủ tướng Malcolm Turnbull đã tuyên bố người phó của ông đã có sự phán đoán sai lầm, ông đã  tạo ra cả một sự thống khổ cho những phụ nữ này (vợ con và người tình) và “làm cho chúng tôi kinh hãi”. Ông thủ tướng đề nghị ông phó hãy xem xét lại vị trí của mình. Nói như vậy là ám chỉ ông Joyce hãy từ chức.

Chưa hết, Thủ tướng Turnbull còn làm nhục ông phó bằng cách tuyên bố kể từ nay cấm liên hệ tình dục giữa các bộ trưởng và nhân viên. Tuy không nêu đích danh nhưng nói như vậy chẳng khác tạt gáo nước vào mặt ông phó. Ông Joyce đã đáp trả ngay ông Turnbull nói như vậy là “không thích hợp” và cảnh cáo ông Turnbull “gây thêm tai hại” cho quan hệ giữa hai đảng. Tưởng cũng nên biết Tự do chỉ có thể cầm quyền bằng cách liên minh với  Quốc gia. Trước khi xảy ra chuyện tình vụng trộm này, tương quan giữa ông Turnbull và ông Joyce rất tốt đẹp, họ như cặp bài trùng.

Trước khi vào chính trường vào năm 2005, ông Joyce là một kế toán viên. Từ thượng nghị sĩ, ông đã chuyển sang dân biểu với tham vọng lãnh đạo đảng. Và ông đã đạt đến chức cao nhất của một lãnh tụ đảng Quốc gia: phó thủ tướng trong chính phủ liên minh. Nhưng  ông Joyce đã phạm một lỗi lầm mà các chính trị gia phải tránh: đàn bà. Chọn cả chính trị lẫn đàn bà có thể  mất mạng chính trị ở những xứ dân chủ.

(Xã Luận báo in TVTS số 1665 phát hành ngày 21.02.2018)