Thăm Đông Bắc Á, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cảnh báo rằng Trung Quốc đang “đùa với mối nguy” (flirting with danger) xung quanh vấn đề Đài Loan, đồng thời tuyên bố sẽ can thiệp quân sự để bảo vệ hòn đảo này nếu bị tấn công.

Phát biểu tại Nhật Bản, ông tỏ ra mâu thuẫn với chính sách lâu đời của Hoa Kỳ trong khu vực, mặc dù Nhà Trắng khẳng định không có chuyện xa rời khỏi chính sách đó.

Ông Biden đã so sánh Đài Loan với cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, khiến Bắc Kinh phản ứng tức giận.

Ông đang trong chuyến công du châu Á đầu tiên trên cương vị tổng thống Mỹ, tới thăm các đồng minh trong khu vực.

Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh ly khai phải được tái thống nhất với đại lục.

Trong lúc ông Biden đang trả lời các câu hỏi tại cuộc họp báo ở Tokyo với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida thì một nhà báo đặt câu hỏi với hai nhà lãnh đạo về việc bảo vệ Đài Loan.

Tổng thống Hoa Kỳ bắt đầu bằng cách liên hệ trực tiếp tình hình Trung Quốc-Đài Loan với việc Nga xâm lược Ukraine, và nói ông Vladimir Putin đang cố gắng “xóa bỏ bản sắc của Ukraine”.

Nếu như rốt cuộc là giữa Ukraine và Nga có mối quan hệ hợp tác và các lệnh trừng phạt không được duy trì, thì “điều này báo hiệu gì cho Trung Quốc về cái giá phải trả cho việc tìm cách chiếm Đài Loan bằng vũ lực?”

“Họ ngay vào lúc này đang đùa với mối hiểm nguy bằng cách bay quá gần và thực hiện tất cả các hành động mà họ đang thực hiện,” ông nói, nhắc tới việc ngày càng có nhiều báo cáo về các cuộc xâm nhập của chiến đấu cơ Trung Quốc vào vùng nhận dạng phòng không tự tuyên bố của Đài Loan.

Ông nói thêm rằng dẫu rằng “kỳ vọng của tôi là chuyện đó [cuộc xâm lược của Trung Quốc] sẽ không xảy ra, nhưng vấn đề là không nên thử tìm cách làm chuyện đó”, đồng thời chuyện đó có xảy ra hay không sẽ phụ thuộc vào “thế giới phản ứng mạnh tới đâu trong việc thể hiện rõ rằng loại hành động như thế sẽ bị phản đối dài hạn”.

Sau đó, ông được hỏi trực tiếp rằng liệu Hoa Kỳ có bảo vệ Đài Loan về mặt quân sự hay không nếu như Trung Quốc xâm lược, khi mà Mỹ đã không làm như vậy trong vụ Nga xâm lược Ukraine, và câu trả lời của ông là: “Vâng… đó là cam kết mà chúng tôi đã đưa ra.”

“Việc cho rằng điều này có thể được thực hiện bằng vũ lực… là không phù hợp. Nó sẽ phá vỡ trật tự toàn bộ khu vực và là một hành động tương tự như những gì đã xảy ra ở Ukraine.”

Nhưng ông Biden cũng khẳng định chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan là “không thay đổi”, một phát ngôn viên của Nhà Trắng đã nhanh chóng nhắc lại.

Lần phát biểu vừa rồi tại Tokyo là lần thứ hai trong những tháng gần đây ông Biden tuyên bố dứt khoát rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công.

Hoa Kỳ theo đuổi chính sách được gọi là “mơ hồ chiến lược” trong vấn đề Trung Quốc-Đài Loan, và trước đây đã thể hiện rất mơ hồ về những gì họ sẽ làm trong trường hợp xảy ra tình huống như vậy.

Nước này liên tục đi dây trong quan hệ ngoại giao do có những cam kết với cả phía Trung Quốc lẫn Đài Loan.

Hoa Kỳ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, nhưng bán vũ khí cho hòn đảo này như một phần của Đạo luật Quan hệ với Đài Loan, trong đó quy định Mỹ phải cung cấp cho Đài Bắc các phương tiện để tự vệ.

Đồng thời, Hoa Kỳ duy trì quan hệ chính thức với Trung Quốc và cũng thừa nhận về mặt ngoại giao quan điểm của Trung Quốc rằng chỉ có một chính phủ Trung Quốc, được gọi là chính sách Một Trung Quốc.

Ông Biden hôm thứ Hai nhấn mạnh rằng Mỹ vẫn ủng hộ chính sách này.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân khẳng định “Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể xâm phạm của Trung Quốc” và không có chuyện Bắc Kinh thỏa hiệp trong vấn đề này.

“Câu hỏi về Đài Loan và vấn đề Ukraine về cơ bản là khác nhau. Đem ra so sánh là chuyện vô lý. Chúng tôi một lần nữa kêu gọi Hoa Kỳ tuân thủ nguyên tắc Một Trung Quốc.”

Nguồn tin: Tessa Wong, BBC News