Khi Tập Cận Bình tiếp đón Vladimir Putin tại Bắc Kinh ngày khai mạc Thế vận hội Mùa đông, ông tuyên bố Nga và Tàu có quan hệ, tuy không phải là đồng minh nhưng đã vượt qua mức này về sức mạnh và hiệu quả. Thế nên thế vận hội chấm dứt ngày 20/2 thì  bốn  ngày sau, Nga đã xua quân ồ ạt tấn công nước láng giềng Ukraine. Tại Liên hiệp quốc, Trung Cộng (TC) đã liên tục ủng hộ Nga và nhân đó, theo dõi tình hình để đối phó với Đài Loan.

Là cường quốc thời Chiến tranh lạnh, Nga có vũ khí tối tân nhất sau Hoa Kỳ. Thế nhưng đã hơn 100 ngày, dù phải trả cái giá rất đắt về nhân mạng và vũ khí, Nga vẫn chỉ chiếm 1/5 lãnh thổ của Ukraine bao gồm phần lớn đã chiếm từ năm 2014. Lý do: quân dân Ukraine ái quốc can trường và nhờ sự ủng hộ khí giới và tiền bạc từ Mỹ và Âu châu. Vì vậy Ukraine sẽ trụ lâu dài cho đến khi có một thỏa hiệp mà cả hai bên lâm chiến chấp nhận. Chưa bao giờ Âu châu đoàn kết như ngày nay, điều này nói lên việc chuyển trục sang Á châu Thái bình dương của Mỹ là đúng đắn và khả thi vì không còn gánh nặng chiến tranh Trung Đông và sự đe dọa Âu châu của một chế độ độc tài hậu Liên Xô.

Không như nhiều lãnh tụ Tây phương lầm tưởng trước đây, Trung Quốc ngày nay vẫn là Trung Cộng về danh xưng cũng như chủ trương: độc tài và bành trướng. Nó nằm trong máu, DNA của lãnh đạo người Hán và cộng sản. Trong khi Tây phương ve vãn hay bị mua chuộc để giúp người dân TC có đời sống cao, tiếp thu kỹ thuật lẫn tư tưởng dân chủ, các lãnh tụ TC từ Đặng Tiểu Bình đến Tập Cận Bình đã xây dựng được một nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, một quân đội có vũ khí tối tân và lực lượng hải quân nhiều tàu hơn cả Hoa Kỳ. Tập Cận Bình từng nói với Tổng thống Barack Obama là TC sẽ không lập các căn cứ quân sự trên Biển Đông nhưng hiện đã có ít nhất bảy căn cứ và còn cấm đi lại trên vùng trời, biển mà TC tự cho là của họ.

Không lực Úc đã làm nhiệm vụ tuần tra ở Biển Đông trong nhiều thập niên nhưng cuối tháng rồi, máy bay của TC đã chặn đầu máy bay thám thính của Úc và thả mảnh vụn vào động cơ máy bay Úc một cách nguy hiểm khiến Thủ tướng Anthony Albanese và Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles phải chính thức phản đối. Đây không phải là lần đầu tiên TC có những hành động thiếu chuyên nghiệp,  hung hăng như vậy. Họ đã làm như vậy với máy bay của Canada vào tuần qua khi nước này thi hành nhiệm vụ Liên hiệp quốc trao phó đối với chế độ của Bắc Hàn. Tân Thủ lãnh Đối lập Peter Dutton nói ông hỗ trợ chính phủ hết mình trong việc bảo vệ an ninh quốc gia.

Trước đây, có người nói Tổng thống Joe Biden là người không đủ sức đương đầu với Nga và TC. Ông đã chứng tỏ khả năng qua việc hỗ trợ Ukraine, tham gia tích cực hay lập ra bộ tứ QUAD, hiệp định an ninh AUKUS và mới nhất khuôn khổ kinh tế  IPEF để chống TC. Người ta cũng nghĩ Thủ tướng Albanese mềm yếu nhưng vừa trúng cử, không cần biết có chính phủ đa số hay không, đã tức tốc bay sang Nhật họp bộ tứ QUAD và hôm Chủ Nhật đã hướng dẫn một phái đoàn chính phủ hùng hậu gồm các kỹ nghệ gia và chuyên gia hàng đầu nước Úc sang Jakarta gặp Tổng thống Nam Dương Joko Widodo. Bang giao Nam Dương – Úc có lúc lên xuống, nhưng Úc phải cần hợp tác với nước dân chủ lớn thứ ba thế giới về mọi mặt, đặc biệt là an ninh quốc phòng. Việc tân thủ tướng Úc trong vòng hai tuần nhậm chức đã xuất ngoại hai lần cho thấy ông Albanese quan tâm đến an ninh và chủ quyền của Úc.

Người phụ tá của ông, Ngoại trưởng Penny Wong đã xuất ngoại bốn lần mà quan trọng nhất là chuyến công du Fiji tuần trước và sau đó là hai nước Samoa và Tonga ở nam Thái bình dương trong khi Ngọai trưởng TC Vương Nghị làm một vòng công du tám nước trong 10 ngày. Bà Wong đã nhận được cảm tình của các chủ nhà trong khi ông Vương Nghị mang theo lời hứa hấp dẫn nhưng đã bị 10 đảo quốc thẳng thừng từ chối. Họ Vương và Tập sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách dụ với bẫy cho vay nhưng chính phủ Albanese đẩy mạnh chính sách giữ láng giềng với sự hợp tác của Mỹ, Tân Tây Lan, và cả Nhật nữa.

Thái Bình Dương, chiến trường cũ của Đệ II Thế chiến và bàn cờ mới đang được bày ra.

(Trích từ Xã luận TVTS số 1889 ngày 8.6.2022)