Chỉ trong vòng hai tuần vừa qua, người ta thấy Trung Cộng (TC)  chứng tỏ quyết tâm thay đổi bàn cờ địa chính trị mà họ đã khởi sự từ đầu thập niên 1970 khi mở bức màn tre bang giao và buôn bán với các nước dân chủ Tây phương.  Bởi sau khi đã củng bố được thế thượng phong về mặt kinh tế, quân sự và trở thành chuỗi cung ứng toàn cầu, Bắc Kinh bắt đầu lập mối quan hệ bất bình đẳng với các nước nghèo và chậm tiến trong vùng, từ Ấn độ Thái bình dương (TBD) đến Châu phi Châu đại đương. Đó là chưa kể Bắc Kinh đang từ từ đặt nền móng và gây ảnh hưởng ở các vùng bắc và nam cực tới Trung Đông và Nam Mỹ.  Nơi nào có con người nơi đó có người Hán. Nơi nào có đất trống nơi đó có người đến từ Hoa lục. Thậm chí ở ngoài trái đất. Con sư tử đã thức dậy. Và nhân loại hoặc đứng nhìn, hoặc phải tìm cách đối phó.

Biển Đông không những là sân sau tự xưng của TC mà nay trở thành nhà đất của họ. Chỉ vài ngày sau cuộc bầu cử ở Úc và cuộc họp thượng đỉnh Bộ tứ ở Nhật, TC đã cho chiến đấu cơ J-16 chận đầu máy bay tuần thám Poseidon của Úc và thả các mảnh nhôm vụn vào động cơ máy bay Úc bất chấp tính mạng của phi hành đoàn 9 người đang tuần tra trên Biển Đông, một việc mà Úc đã thực hiện đều đặn trong mấy chục năm qua. Thủ tướng, ngoại trưởng, bộ trưởng Quốc phòng Úc mạnh mẽ phản đối và lên án TC. Chính phủ Mỹ cũng làm như vậy, nhưng ra vẻ không thay đổi hành động gây hấn của TC đã trở thành một tập quán.

Việc Vương Nghị đi một vòng 8 nước ở nam TBD với hiệp ước an ninh và kinh tế đã soạn sẵn cộng túi tiền và hứa hẹn, tuy chưa lôi cuốn ngay các lãnh tụ khối 10 nước PIF (Diễn đàn Quần đảo TBD) cùng nhất trí trong hội nghị trực tuyến tại thủ đô Suva, nhưng chắc chắn không làm TC nản chí bởi thương thuyết chung không được thì sẽ nói chuyện riêng rẽ vì sẽ có đảo quốc xé rào. Mà có đâu xa, tháng trước đây sau một hồi nói vòng vo và bác bỏ, Thủ tướng Sogavare của đảo quốc Solomon, dù được Úc tận tình giúp đỡ về mặt an ninh và kinh tế, đã quay một trăm tám mươi độ ký hiệp ước an ninh và kinh tế với TC.

Trong khi đó, tại vịnh Thái Lan, TC và Cam Bốt tuần qua đã chính thức làm lễ động thổ xây căn cứ hải quân Ream ở  Sihanoukville với sự hiện diện của quan chức hai nước, chấm dứt nhiều năm trời nói vòng vo hay thẳng thừng bác bỏ việc biến một hải cảng quan trọng về mặt chiến lược của Cam Bốt thành một phần căn cứ quân sự của hải quân TC, cách đảo Phú Quốc của Việt Mam khoảng ba bốn chục cây số. Như vậy, sau khi có một căn cứ quân sự đầu tiên tại nước nghèo Djibouti ở Sừng Phi châu, TC có căn cứ hải quân thứ hai ở ngoại quốc. Điều này giúp TC điều quân dễ dàng và nhanh chóng khi có chiến sự ở Biển Đông. Riêng đối với nhà cầm quyền Hà Nội, căn cứ Ream ở phía tây nam Việt Nam sẽ là gọng kìm khép chặt chế độ cộng sản đàn em một khi có chiến tranh giành đất biển xảy ra. Hoa Kỳ và Úc là hai nước quan tâm nhất về việc khởi động xây cất căn cứ Ream của Bắc Kinh nhưng Hà Nội cũng chỉ nói nước đôi, coi đấy chỉ là chuyện của Mỹ và Tàu.

Đã có một thời gian người ta nói chiến tranh ở Biển Đông hay Đài Loan sẽ xảy ra trong vòng 5 năm. Điều này rất có thể đúng bởi trong hội nghị Đối thoại An ninh Châu á Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng TC Ngụy Phượng Hòa đã tuyên bố Bắc Kinh sẽ chiến đấu tới cùng để không cho Đài Loan tuyên bố độc lập khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin tố cáo TC có những hoạt động quân sự khiêu khích ở eo biển Đài Loan và Biển Đông.

Cũng tại Đối thoại Shangri-La, lần đầu tiên trong gần ba năm qua có một cuộc gặp mặt và thảo luận cấp bộ giữa các bộ trưởng Quốc phòng Úc-Trung. Đây có thể là bước đầu tiên để làm tan băng giữa hai nước nhưng Bộ trưởng Richard Marles đã không có một nhượng bộ hay thỏa mãn điều kiện tiên quyết mà TC đòi hỏi khi nối lại các cuộc nói chuyện. Có còn hơn không, và tuy Úc không ủng hộ Đài Loan độc lập, nhưng  chính phủ Úc vẫn phải duy trì lập trường lợi ích quốc gia trên hết như Thủ tướng Albanese, Ngoại trưởng Penny Wong và ông Marles đã vài lần công khai tuyên bố.

(Trích xã luận TVTS số 1890 phát hành ngày 15.6.2022)