Cộng đồng Người Việt tị nạn ở Úc là một trong vài cộng đồng người Việt đông dân nhất trên thế giới như Hoa Kỳ, Canada. Không những dân số đông mà số người thành công cũng đông về nhiều lãnh vực, đặc biệt có những người thành công trong lãnh vực chính trị và quân sự được dân chúng sở tại biết và cộng đồng người Việt khắp năm châu biết đến như các dân biểu, nghị sĩ cấp liên bang, tiểu bang hay các tướng lãnh ở Hoa Kỳ. Mới nhất là một cựu đại tá hải quân gốc thuyền nhân tị nạn nay trở thành Thứ trưởng Hải quân và vừa qua Việt Nam được các cấp lãnh đạo cộng sản cao cấp nhất đón tiếp “trọng thị”. Đấy là điều hãnh diện cho người Việt tị nạn nói riêng và người Việt nói chung.

Nhưng bên cạnh đó, cộng đồng Việt tị nạn cũng có những khuyết điểm hay nói rõ hơn là tính xấu. Ganh tị, chia rẽ, không chịu để ai hơn mình. Có lẽ trong vòng gần một trăm năm hay một đời người, chúng ta đã từng hơn một lần nghe câu nói “mỗi người Việt là một lãnh tụ” và khi làm việc “một người Việt thì thành công, nhiều người Việt họp lại sẽ thất bại”. Điều này có thể thấy trong cộng đồng Việt tị nạn  hầu như khắp mọi nơi.

Cách đây khoảng 10 đến 20 năm, đi đâu cũng nghe người ta khen cộng đồng người Việt ở Úc đoàn kết. Vì các hội đoàn người Việt như ở Hoa Kỳ có lắm xung đột, chia rẽ. Nhiều người qua Úc du lịch, thăm bà con hay qua Úc vận động chính trị, gây quỹ từ thiện hay cho mục tiêu chính trị cũng nức nở khen cộng đồng người Việt ở Úc đoàn kết, đặc biệt là tổ chức Cộng đồng Người Việt Tự đo.

Đây là một tổ chức hội đoàn (association) lâu đời nhất, lớn nhất có mặt ở các tiểu bang và có đại diện cấp liên bang. Không có một tổ chức người Việt nào quy mô như vậy ở trên thế giới. Đó là niềm hãnh diện cho  hội Cộng đồng Người Việt Tự do (CĐNVTD) nói riêng cũng như của các thành viên  trong cộng đồng Việt Nam nói chung. Chính quyền các cấp từ liên bang đến tiểu bang và ngay cả chính quyền địa phương (thành phố) đều coi CĐNVTD là tổ chức đại diện chính thức của người Việt (tị nạn hay đoàn tụ, di dân), vì thế họ đều có mặt quanh năm trong các lễ lạc của CĐNVTD chào cờ và nghe quốc ca Việt Nam Cộng Hòa mặc dầu  Úc và nước CHXHCN Việt Nam có bang giao chính thức và đã nâng cấp quan hệ lên dối tác chiến lược toàn diện.

Tưởng rằng chỉ có một vài sự chia rẽ trong vài hội đoàn lớn người Việt vài nơi ở Úc, nhưng trong vòng một chục năm vừa qua, trong hội CĐNVTD cũng có chia rẽ tiến tới việc kiện tụng như CĐNVTD New South Wales, và hiện nay vẫn tiếp tục và tệ hại hơn là có những lời lẽ nặng nề với nhau hay bôi nhọ nhau trên mạng xã hội, diễn ra hầu như hằng ngày. Tiểu bang Victoria cũng đi theo con đường đó mà lý do là cái Bảo tàng viện Việt Nam ở Úc Châu (Vietnam Museum Australia) thường gọi là Viện Bảo Tàng. Cũng vì từ VBT này mà Ban Chấp hành CĐNVTD Victoria từ đoàn kết chống VBT, nhưng vì khác đường lối chia đôi, chống nhau và bất tín nhiệm nhau, và sau đó bôi nhọ nhau hầu như hằng ngày với những lập luận chẳng đâu vào đâu. Rồi lại có thêm một hội tị nạn vào giờ thứ 25 của 50 năm tị nạn ra đời với danh xưng to lớn “Hội đồng Người Việt Tị Nạn Úc Châu với mục đích tranh giành ảnh hưởng với CĐNVTD. Mà họ là những khuôn mặt hoạt động vài thập niên trong hội CDNVTD nhưng bị ra rìa.

VNCH thất bại, sụp đổ một phần bởi người dân, người lãnh đạo và kẻ phá hoại như Mặt trận Giải phóng Miền Nam, thành phần thứ ba, những kẻ ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản.

Một số người phá hoại CĐNVTD hiện nay không phải là loại “thờ ma cộng sản”, nhưng mê hư danh, chức vụ hay trợ cấp của chính phủ. Vì thế cộng đồng sẽ tiếp tục xáo trộn. Và nhiều kẻ lợi dụng chụp cho nhau cái nón cối. Thật đáng buồn. Bất hạnh thay cho cộng đồng!

(Trích xã luận báo điện tử etvts phát hành ngày 26/11/2025)