(TiVi Tuần-san) – Cũng như mọi năm, Lễ Tưởng niệm Thuyền nhân Việt Nam chết trên đường tìm tự do được Ban Chấp hành Cộng đồng Người Việt Tự do Tiểu bang Victoria tổ chức cùng thời gian nước Úc tổ chức Tuần lễ Tị nạn bắt đầu từ Chủ nhật 16/6 đến Thứ Bảy 22/6/2024 với chủ đề Finding Freedom (Đi tìm Tự do).

Lễ Tưởng niệm Thuyền nhân Việt Nam được tổ chức tại Tượng đài Thuyền nhân Việt Nam ở Jensen Reserse Park nằm trên đường Farnsworth, vùng Footscray thuộc Thành phố Maribyrnong, miền tây Melbourne.

Buổi lễ bắt đầu lúc 11 giờ sáng Chủ Nhật 16/6 với nghi thức chào cờ Việt Nam Cộng Hòa và Úc Đại Lợi và phút mặc niệm. Các võ sinh Việt Võ Đạo của ông Nguyễn Hiệp thực hiện nghi thức thượng kỳ lá Cờ Vàng của VNCH.

Nghi thức chào quốc kỳ VNCH tại Jensen Reserve Park, Footscray ngày Chủ Nhật 16/6/2024. Hình: TVTS

Hai xướng ngôn viên Nguyễn Thụy Vi và Nguyễn Cường đã thay nhau nói lên ý nghĩa của buổi lễ này bằng tiếng Việt và Anh: “Phút mặc niệm để tưởng nhớ công đức của các bậc tiền nhân và anh hùng liệt nữ đã dày công dựng nước và giữ nước, để tưởng nhớ các chiến sĩ VNCH, Úc và đồng minh đã hy sinh để bảo vệ Miền Nam, để tưởng nhớ hàng trăm ngàn đồng bào đã bỏ mình trên đường vượt thoát chế độ cộng sản phi nhân để tìm tự do, các nhà đấu tranh dân chủ đã hy sinh trong các trại tù cộng sản Việt Nam.

Có trên 70 người tham dự buổi lễ trong đó có đại diện chính quyền địa phương, đại diện các tôn giáo và đoàn thể trong Cộng đồng. Vài vị đại diện chính quyền và đoàn thể Việt Nam được mời lên thắp hương trước Tượng đài Thuyền nhân và sau đó ca sĩ Thụy Kim, trưởng Ban Văn nghệ Cộng đồng trình bày một ca khúc về thuyền nhân –bài Lời Kinh Đêm của nhạc sĩ Việt Dũng.

Ca sĩ Thụy Kim khắc khoải sâu lắng và xúc động trong  Lời Kinh Đêm của Việt Dũng. Hình: TVTS

Nghị viên Cúc Lâm, Thị trưởng Thành phố Maribyrnong là người đầu tiên được mời lên phát biểu cảm tưởng trong buổi Lễ Tưởng niệm Thuyền nhân. Bản thân bà là một thuyền nhân tị nạn tại Melbourne vào năm 1978.

Bà nói bà đến Úc và chọn Maribyrnong là quê hương của mình, nơi có nhiều di dân có nhiều nguồn gốc, một thành phố mà người ta đến đây để đóng góp và xây dựng một cộng đồng đa văn, sống động và bà cảm thấy được vinh dự để tham dự những lễ hội được tổ chức tại nơi đây như Hội Chợ Tết ở Footscray Park vừa qua và hôm nay là lễ tưởng niệm các thuyền nhân đã chết hay mất tích.

Bà nói trên đường tìm tự do một đứa cháu trai và một cháu gái đã không bao giờ đến được bến bờ và dù hội Hồng Thập tự đã cố gắng tìm kiếm nhưng các cháu vẫn biệt tăm cho đến nay, và đó là một kinh nghiệm đau buồn.

Thị trưởng Cúc Lâm, một cựu thuyền nhân có hai người cháu vượt biên nhưng đã không may mắn tới được bến bờ. Hình: TVTS

Bà Cúc Lâm làm nghị viên của Thành phố Brimbank trên 10 năm và trước đây bà từng làm thị trưởng của thành phố này nhiệm kỳ 2017-2018. Hiện nay là nhiệm kỳ thị trưởng lần thứ hai của bà.

Ông Vũ Hoàng Châu, Hội trưởng Giáo hội  Phật giáo Hòa Hảo là người phát biểu tiếp theo.

Ông Châu xin cám ơn Chính phủ Úc đã mở rộng vòng tay đón nhận những thuyền nhân, người tị nạn. Ông nói những người không cùng màu da, dòng máu Việt Nam nhưng họ cho những thuyền thân chỗ yên nghỉ ngàn thu trên những hoang đảo của họ, của những người tốt bụng có lòng nhân đạo, nhưng cộng sản Việt Nam đã liên hệ với chính quyền sở tại rồi cho người đập phá các bia mộ tại một số trại tị nạn.

Ông Vũ Hoàng Châu nói sau năm 1975, cộng sản đã bắt bớ, tù đày những vị lãnh đạo ưu tú của Phật giáo Hòa Hảo, tịch thu tài sản của giáo hội nhằm tiêu diệt Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo.

Ông Vũ Hoàng Châu (trái) và bà Huỳnh Bích Cẩm. Hình: TVTS

Ông nói cộng sản ngoài bắt bớ những vị lãnh đạo giáo hội chân chính, chúng đã bày trò thành lập một giáo hội quốc đoanh, kềm kẹp những tín đồ nào không theo chúng. Vì vậy ra hải ngoại, với khả năng khiêm nhường, giáo hội cũng đã thành lập được cơ sở thờ phượng để gìn giữ và phát triển giáo lý sống hài hòa, không phân biệt giai cấp, giúp đỡ nhau và khi cha mẹ đến nơi thờ phượng, họ đem con cái theo để học hỏi và duy trì đời sống của một tín đồ Hòa Hảo.

Bà Huỳnh Bích Cẩm, Hội trưởng và sáng lập viên Hội Phụ nữ Việt Úc, người vừa nhận được huân chương OAM dịp Sinh nhật Vua Charles III vừa qua nói về việc thành lập hội này cách đây 40 năm, mà mục đích ban đầu là giúp đỡ những  người tị nạn mới qua Úc không biết tiếng Anh, gặp khó khăn trong cuộc sống mới trên đất nước xa lạ.

Từ một vài hội viên nay hội đã có vài trăm nhân viên làm việc toàn thời hay bán thời, giúp rất nhiều đồng hương trong nhiều lãnh vực khác nhau, từ an sinh xã hội cho đến dạy nghề. Đây là một tổ chức xã hội thành công của người tị nạn mà nay ngân quỹ hàng năm vượt quá $25 triệu đô la.

Sau bài hát Nhân Chứng của nhạc sĩ Nhật Ngân do ca sĩ Nghiêm Lệ -Phó Chủ tịch Ngoại vụ Cộng đồng NVTD Victoria– trình bày, một vài lãnh đạo hội đoàn khác đã được mời lên phát biểu cảm tưởng trong ngày Tưởng niệm Thuyền nhân Việt Nam.

Ca sĩ Nghiêm Lệ với ca khúc Nhân Chứng được nhạc sĩ Nhật Ngân sáng tác tại trại tị nạn Thái Lan. Hình: TVTS

Ông Nguyễn Hồng Ký, Hội trưởng Hội Thương gia Footscray (FABA), một người sinh hoạt kỳ cựu trong Hội FABA nói rằng hôm nay trời lạnh nhưng thấy những khuôn mặt thân quen thì lòng ấm lại. Ông nói cứ mỗi lần nhắc đến thuyền nhân là gợi lại bao nhiêu hãi hùng, khó khăn trên đường tìm tự do. Như bà Bích Cẩm nói, chúng ta không biết chính xác bao nhiêu người chết trên đường vượt biên, vài trăm ngàn hay hơn nữa, nhưng có một điều là có rất nhiều người bỏ mình trong rừng sâu hay trên biển cả.

Ông cho rằng khi nói về thuyền nhân thì không thể quên Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiệp Quốc, và nhất là chính quyền Úc, một đất nước có lòng quảng đại, đã giúp đỡ người tị nạn Việt Nam trong bước đầu.

Và ông Hồng Ký cũng cho rằng chúng ta không nên quên cám ơn Cộng đồng Người Việt Tự do  đã hoạt động liên tục trong mấy chục năm qua, chỉ có ngưng một thời gian ngắn ngủi trong đại dịch Covid. Và bây giờ sinh hoạt đó vẫn tiếp tục, để có những dịp gặp nhau như ở nơi đây, suy ngẫm về thuyền nhân đã bỏ mình trên biển cả, trong quá trình vượt biên. Ông Hồng Ký cũng đặc biệt nói lời cám ơn ông Chủ tịch Cộng đồng Nguyễn Quang Duy, rằng dù gặp nhiều khó khăn, bận rộn với công việc của Cộng đồng nhưng không thể bỏ sót (những việc làm như hôm nay).

Ông Hồng Ký chúc mọi người có một ngày vui, hạnh phúc và đồng thời cũng nghĩ lại ngày hiện diện ở Úc đến hôm nay, sự thành công của mình và cố gắng hơn nữa, để trở thành một công dân Úc tuyệt vời hơn nữa, nhưng cũng không quyên nhắc nhở con cái là chúng ta có sự thành công hôm nay thì phải trải quá trình gian khổ để tạo tương lai cho con em, để chúng ta cũng như con em xứng là người tị nạn Việt Nam của Úc Châu.

Từ trái: Nghị viên Thúy Đặng, ông Đặng Văn Đạt và ông Nguyễn Hồng Ký. Hình: TVTS

Ông Đặng Văn Đạt, Hội trưởng Hội Cựu Quân nhân Quân lực VNCH tiểu bang Victoria, nói do sự đàn áp tàn bạo của cộng sản nên đã có hàng chục vạn người bỏ nước ra đi và kém may mắn, đã chết khi tìm tự do. Với vòng tay và lòng nhân đạo của nước Úc, sau gần 50 định cư,  người Việt đã chung tay đóng góp tích cực cho  quốc gia thứ hai mà mình đang sinh sống, bằng chứng là sự thành công của con em chúng ta trên đường học vấn, trên thương trường và trong đời sống xã hội.

Hôm nay nhân Tuần Tị Nạn, chúng ta tưởng niệm và cầu nguyện cho hàng trăm ngàn người bỏ mình trên đường tìm tự do sớm siêu thoát và đồng thời cũng không quên cám ơn chính phủ và nhân dân Úc đã giúp chúng ta định cư trong một đất nước tự do, dân chủ và cầu nguyện cho đất nước Việt Nam sớm thoát khỏi sự cai trị của cộng sản.

Bà Thúy Đặng (Dáng Thơ), Nghị viên Thành phố Brimbank phát biểu:  Hôm nay chúng ta đến đây để tưởng nhớ  sự dũng cảm và kiên trì của thuyền nhân, hành trình đánh dấu sự gian nan và hy vọng, là minh chứng cho sự bất khuất của con người trước nghịch cảnh. Sau năm 1975, gia đình bà cũng như nhiều người đã chọn sự bấp bênh trên biển thay vì sự tuyệt vọng trên đất liền. Tuần lễ Tị nạn không những là thời gian để tưởng niệm mà cũng là lúc để suy ngẫm lại quá khứ,  tôn vinh sức mạnh, quyết tâm đã đưa nhiều người đến bến bờ mới, đã đan kết những di sản phong phú của mình vào cuộc sống tươi đẹp của xã hội mới. Cũng là lúc để nhớ những sinh linh đã mất trên biển cả hay đất liền, những gia đình bị chia ly để tìm đến một cuộc sống tươi đẹp hơn.

Chủ tịch BCH Cộng đồng Nguyễn Quang Duy. Hình: TVTS

Người phát biểu cuối cùng là ông Nguyễn Quang Duy, Chủ tịch Cộng đồng NVTD Tiểu bangVictoria.

Ông Duy nhắc lại câu nói của ông Nguyễn Hồng Ký về sự ấm áp trong mùa đông khi các đồng hương có mặt trong buổi lễ, rồi đọc những dòng chữ khắc trên tượng đài do Cộng đồng NVTD Victoria dựng lên:

“Tưởng niệm hàng trăm ngàn người Việt Nam đã bỏ mình trên đường tìm tự do (1975-1990). Dù do bất cứ nguyên nhân nào: đói khát, chìm tàu hay hải tặc, bệnh hoạn hay kiệt sức, chúng ta thảy đều cầu nguyện cho họ được yên hưởng an bình. Sự hy sinh của họ sẽ không bao giờ bị lãng quên”.

Ông Duy nhắc lại việc bà Thị trưởng Cúc Lâm nói gia đình bà có hai người cháu mất tích trên đường tị nạn, thì đại gia đình ông cũng có chừng 20 người chết trên đường vượt biên trong đó có người em trai và người bạn gái của ông.

Và ông nói, khi chúng ta tập họp nơi đây, cũng không quên những dòng chữ khắc ở bên kia bia tưởng niệm: “Thành kính tri ân những nỗ lực nhân đạo của Chính phủ và Nhân dân Úc Đại Lợi, của các tổ chức cứu trợ quốc tế và của hàng ngàn cá nhân đã giúp định cư người tị nạn Việt Nam tại Úc”.

Tất cả người tham dự tuần tự thắp hương trước Tượng đài Thuyền nhân. Hình: TVTS

Ông Duy cũng cho biết vừa rồi bà Thị trưởng Cúc Lâm của Maribyrnong City đã nói về sự thành công của Hội chợ Tết 2024 tại Footscray Park, sự đóng góp về mặt văn hóa của Cộng đồng. Cho nên vào tối sắp tới (18/6) Hội đồng Thành phố Maribyrnong sẽ có phiên họp để có quyết định về việc hỗ trợ cho Cộng đồng trong việc tổ chức Hội chợ Tết 2025 đánh dấu “50 năm định cư và 50 năm tự do” của người Việt tị nạn cộng sản (và trong tối 18/6, Hội đồng Thành phố Yarra cũng sẽ công bố quyết định về đơn xin hỗ trợ ngân quỹ $200,000 đô la của Cộng đồng để xây tượng đài thuyền nhân trên góc đường Victoria và Nicholson ở khu thương mại của  người Việt Nam tại Richmond.  TVTS sẽ loan báo kết quả trên youtube phát hình vào tối Thứ Tư 19/6).

Ông Duy cho biết năm 2025 là một cái mốc quan trọng, đánh dấu 50 Việt Nam vẫn còn cộng sản độc tài cai trị và lúc này, vẫn còn người Việt Nam rời đất nước mình tìm tự do, và đó là một thực tế.

Xin Đời Một Nụ Cười của nhạc sĩ Nam Lộc do các thành viên trong các ban ngành của Ban Chấp Hành hợp ca. Hình: TVTS

Buổi Lễ Tưởng Niệm kéo dài đến 12 giờ 30 trưa sau khi tất cả mọi người tham dự thắp hương trước tượng đài và chấm dứt với bài hát Xin Đời Một Nụ Cười của nhạc sĩ Nam Lộc do các thành viên trong các ban ngành của Ban Chấp Hành hợp ca.

Mọi người được mời dùng barbecue buổi trưa tại công viên này.

TVTS nhận thấy có một số khuôn mặt mới và trẻ tham dự trong buổi Lễ Tưởng niệm Thuyền nhân năm nay và những người phát biểu đều nói đến sự biết ơn với đất nước mà họ đã chọn là quê hương thứ hai.

Melbourne 16/6/2024

(Trích báo điện tử www.etvts.com.au số 1988 phát hành Thứ Tư 19/6/2024. Báo điện tử này (bấm www.etvts.com.au) chỉ nằm trên mạng đúng 1 tuần lễ, sau đó gỡ xuống để đưa số báo mới lên)