Ông Ban Ki Moon phát biểu tại Geneva, Thụy Sĩ để
bàn về chống bạo lực. Photo Courtesy: Reuters

Liên Hiệp Quốc (LHQ) vừa tổ chức phiên điều trần đầu tiên nhằm chọn ra người thay thế Tổng thư ký Ban Ki Moon trong vai trò tổng thư ký theo hình thức chưa từng có trong lịch sử tổ chức này.

Phiên điều trần lần thứ nhất của LHQ sẽ diễn ra trong 3 ngày tại trụ sở Liên Hợp Quốc tại Nữu Ước, để tất cả các ứng viên có cơ hội trình bày quan điểm.

Đây cũng là lần đầu tiên Liên Hợp Quốc tổ chức điều trần công khai trong việc lựa chọn tổng thư ký. Trước đó, việc lựa chọn do Hội đồng Bảo an vào 5 nước thành viên thường trực là Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga và Mỹ bàn thảo và quyết định.

Cơ chế bầu tổng thư ký LHQ theo hình thức mới buộc các ứng viên phải có đơn, hồ sơ ứng cử cũng như xuất hiện tại các phiên điều trần. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn thuộc về Hội đồng Bảo an. Dẫu vậy, nhiều nhà phân tích cho rằng cơ chế mới tạo sức ép lên quyết định của Hội đồng Bảo an trong việc lựa chọn.

Một khi ứng viên được chọn thì một nhiệm kỳ của Tổng thư ký thường kéo dài 5 năm với số nhiệm kỳ không giới hạn. Tuy nhiên, mới đây một số quan chức trong Liên Hợp Quốc đã bàn về việc cho phép thời gian của mỗi Tổng thư ký chỉ là một nhiệm kỳ 7 năm để tránh tình trạng các cường quốc trong Hội đồng Bảo an có thể gây sức ép tiêu cực lên Tổng thư ký.

Tổng thư ký đương nhiệm Ban Ki-moon được phép giữ chức trong hai nhiệm kỳ, tương tự như người tiền nhiệm Kofi Annan. Trong quá khứ, Mỹ đã từng ngăn không cho cựu Tổng thư ký Boutros Boutros-Ghali có thêm nhiệm kỳ thứ hai.

Một điều đặc biệt trong lần bầu chọn này, với gần một nửa trong số 10 ứng cử viên là phụ nữ, lịch sử của LHQ nhiều khả năng sẽ bước sang một trang mới với một nữ Tổng Thư ký.

 

Phiên chất vấn ứng viên của Liên Hợp Quốc. Photo Courtesy: AP

Hiện đang có 10 người sẽ cạnh tranh nhau để trở thành Tổng thư ký mới, và con số này sẽ còn tăng lên. Trong số này bao gồm rất nhiều quan chức Đông Âu, cụ thể là cựu Tổng thống Slovenia, phó Thủ tướng Montenegro và cựu Ngoại trưởng các nước Macedonia, Croatia, Serbia và Moldova.

Ngoài ra, hai giám đốc của các cơ quan Liên Hợp Quốc cũng sẽ tham gia tranh cử. Đó là bà Irina Bokova và bà Helen Clark, lần lượt là người đứng đầu Quỹ Nhi đồng LHQ (UNESCO) và Chương trình Phát triển LHQ (UNDP). Cuối cùng là cựu giám đốc Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR), ông Antonio Guterres.

Theo giới phân tích, 2 ứng cử viên nặng ký nhất hiện nay là bà Irina Bokova và cựu Thủ tướng Tân Tây Lan Helen Clark. Cả hai ứng cử viên này đều có nhiều kinh nghiệm về chính trị và ngoại giao cũng như tầm ảnh hưởng lớn trong các hoạt động của LHQ nhưng bà Bokova dường như đang nắm lợi thế nhờ là người Đông Âu và đang được Nga ủng hộ mạnh mẽ.

Hội đồng Bảo an sẽ bắt đầu xem xét lựa chọn ứng cử viên Tổng Thư ký LHQ vào tháng 7 tới và đưa ra quyết định cuối cùng vào tháng 9 trước khi Đại hội đồng LHQ bầu chọn vào tháng 10.

Tổng hợp