ĐÔNG ÂU – Nga và Belarus đã bắt đầu cuộc tập trận quân sự chung kéo dài 10 ngày trong bối cảnh đang có những lo ngại về một cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Nato cho biết các cuộc tập trận chung đánh dấu việc triển khai quân lớn nhất của Nga tới quốc gia thuộc Liên Xô cũ Belarus kể từ Chiến tranh Lạnh

Belarus -quốc gia thuộc Liên Xô cũ- là đồng minh thân cận của Nga và có chung đường biên giới dài hơn 1.000 km với Ukraine.

Nhà lãnh đạo Belarus, ông Alexander Lukashenko là đồng minh vững chắc của Tổng thống Nga Vladimir Putin và hai nước đã hình thành cái gọi là “Nhà nước liên minh” bao gồm hội nhập kinh tế và quân sự. Điện Kremlin ủng hộ ông Lukashenko sau cuộc bầu cử gây tranh cãi hồi năm 2020 đã dẫn đến các cuộc biểu tình.

Pháp gọi các cuộc tập trận này – được cho là cuộc triển khai quân lớn nhất của Nga tới Belarus kể từ thời Chiến tranh Lạnh – là một bước “cử chỉ bạo lực”. Ukraine nói các cuộc tập trận này chẳng khác gì “áp lực tâm lý”.

Thủ tướng Anh Boris Johnson nói hôm thứ Năm rằng châu Âu đang đối mặt với khủng hoảng an ninh lớn nhất trong nhiều thập niên.

Hoa Kỳ cho rằng có khoảng 30.000 quân Nga  tham gia tập trận với Belarus, mặc dù Moscow và Minsk chưa tiết lộ số lượng chính xác quân tham gia tập trận.

Mục tiêu của các cuộc chơi chiến tranh là thực hành “đẩy lùi sự xâm lược từ bên ngoài bằng một chiến dịch phòng thủ”, theo Bộ Quốc phòng Nga. Binh lính cũng sẽ thực hiện các cuộc tập trận để bảo vệ biên giới và chặn các kênh phân phối vũ khí và đạn dược.

Nga khẳng định rằng nước này có quyền tự do di chuyển quân trên lãnh thổ của mình và của các đồng minh theo thỏa thuận của họ. Nga cho biết quân đội ở Belarus sẽ trở về căn cứ của họ sau khi kết thúc các cuộc tập trận.

Người phát ngôn Điện Kremlin miêu tả cuộc tập trận chung là nghiêm trọng, nói rằng Nga và Belarus đang “đối đầu với những đe dọa chưa từng có”. Nhưng Ukraine và các đồng minh phương Tây bày tỏ lo ngại về cuộc tập trận.

Nga nhiều lần bác bỏ bất kỳ kế hoạch xâm lược Ukraine nào dù đã điều hơn 100.000 quân tới biên giới.

Nhưng Mỹ và các quốc gia phương Tây khác cảnh báo rằng một cuộc tấn công có thể xảy ra vào bất cứ lúc nào.

Có những lo ngại rằng nếu Nga cố tình xâm lược Ukraine, các cuộc tập trận sẽ đưa quân đội Nga đến gần thủ đô Kiev của Ukraine, khiến cuộc tấn công vào thành phố này trở nên dễ dàng hơn.

Moscow cho biết họ không thể chấp nhận rằng Ukraine -một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ có quan hệ xã hội và văn hóa sâu sắc với Nga- một ngày nào đó có thể gia nhập liên minh phòng thủ thương Tây Nato và yêu cầu điều này cần phải bị loại bỏ. Nước này ủng hộ một cuộc phong trào nổi dậy có vũ trang ở miền đông Ukraine từ năm 2014.

Không ảnh cho thấy Nga điều quân đến căn cứ không quân Zyabrovka ở Belarus và ngày 10/2/2022. Photo courtesy: Reuters

Tuy nhiên, đại sứ của Nga ở EU, ông Vladimir Chizhov nói với BBC rằng đất nước của ông vẫn tin tưởng ngoại giao có thể giúp giảm leo thang khủng hoảng Ukraine.

Thủ tướng Anh Boris Johnson đến Brussels và Warsaw hôm thứ Năm 10/2 để bày tỏ sự ủng hộ các đồng minh Nato. Sau khi gặp Tổng thư ký của NATO, Jens Stoltenberg, ông nói rằng ông chưa nghĩ rằng quyết định về một cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã được đưa ra, nhưng cảnh báo rằng mối nguy hiểm đối với an ninh châu Âu rất kề cận.

Khoảng 350 lính thủy đánh bộ Hoàng gia từ lực lượng 45 Commando, kích cở tiểu đoàn bắt đầu được điều đến Ba Lan như một phần của sự hỗ trợ đã được công bố cho đất nước này vào đầu tuần.

Anh cũng sẽ đề nghị tăng gấp đôi quân số của mình tại Estonia, triển khai thêm các máy bay phản lực RAF có trụ sở ở Nam Âu và điều một tàu khu trục Loại 45 và HMS Trent, một tàu tuần tra, ở phía đông Địa Trung Hải.

30 thành viên của NATO -bao gồm Anh, Hoa Kỳ và một số nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ- đồng ý hỗ trợ nước khác trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công vũ trang.

Ukraine không phải là thành viên của Nato. Tuy nhiên, đây là một “quốc gia đối tác” và có thể được phép tham gia liên minh quân sự vào một thời điểm nào đó trong tương lai, điều mà Nga coi là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của mình. Nga đòi Nato và Mỹ phải thỏa mãn yêu cầu này, nhưng bị từ chối thẳng thừng.