(Xã luận của TVTS) – Gần đây, mỗi lần đến Ngày Quốc khánh Úc (Australia Day) là mỗi lần nghe sự tranh luận và chia rẽ. Sự kiện này ngày càng gia tăng với phong trào cấp tiến, thức tỉnh của giới trí thức, các nhà hoạt động thiên tả và nhất là các chính trị gia đảng Xanh. Sự tranh cãi và vận động bùng nổ khi Tuyên bố Urulu từ Trái tim Urulu Statement from the Heart)  được chính thức công bố vào năm 2017 và đỉnh cao của cuộc tranh luận dẫn đến việc mắng nhiếc nhau đã diễn ra trong cuộc vận động trưng cầu dân ý về Tiếng nói Bản địa trong Hiến pháp Úc.

Sự thất bại nặng nề của Tiếng nói đã làm cho một số người Bản địa, các lãnh đạo nổi tiếng Thổ dân bực mình cay cú, Thủ tướng Úc ê chề vì uổng công lao và tiêu phí $364 triệu công quỹ để tạo thêm sự chua cay hay tức giận của những người chủ trương Yes. Trong số đó có những đại công ty không những ủng hộ bằng lời nói mà còn chi bạc triệu để ủng hộ phe Yes nhưng kết quả có 60% cử tri bỏ phiếu No.

Hai tuần rước ngày Quốc khánh Úc 26/1, Thủ lãnh Đối lập Liên bang Peter Dutton đã kêu gọi người Úc tẩy chay đại siêu thị hàng đầu Úc Woolworths vì công ty này quyết định ngưng cất trữ các sản phẩm liên quan đến Ngày Quốc khánh. Thủ lãnh Dutton đề nghị người Úc nên đi mua sắn ở các siêu thị như Coles, IGA hay Aldi (mặc dầu có tin Aldi cũng đã quyết định không tồn trữ hàng hóa liên quan Ngày Quốc khánh) cho đến khi Woolworths thay đổi quyết định đó.

Bấm để nghe Ca khúc Prayer for Australia do Nguyễn Hồng Anh sáng tác và hát nhân Ngày Quốc Khánh Úc

Đại công ty Woolworths nói họ không mua thêm hàng hóa về Ngày Quốc khánh vì  nhu cầu ngày càng giảm của nó, nhưng ông Dutton cho rằng quyết định của Woolworths là quá quắt bởi mua hay không là sự lựa chọn của khách hàng, mừng Ngày Quốc khánh hay không cũng là quyền của họ nhưng việc Woolsworths  bắt đầu lập trường chính trị  chống Ngày Quốc khánh là họ đã chống lại lợi ích quốc gia, đi ngược tinh thần quốc gia.

Sự can thiệp của Thủ lãnh Đối lập Dutton  vào hoạt động của một doanh nghiệp  lớn như Woolworths cũng là điều bất thường như hành động quá quắt của một đại công ty muốn ảnh hưởng lên tình cảm, lòng yêu nước của những người Úc đối với Ngày Quốc khánh. Các doanh nghiệp lớn,  chính phủ Lao động cũng nhảy vào vòng tranh luận.

Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Úc (BCA) Bran Black nói ông Dutton kêu gọi tẩy chay một đại siêu thị là không thể biện minh được bởi những quyết định về thương mại dựa vào nhu cầu của người tiêu thụ. Bộ trưởng Nông nghiệp Liên bang Murray Watt cáo buộc Thủ lãnh Đối lập gây nguy hiểm cho hơn 200,000 công nhân khi bắt đầu một cuộc chiến văn hóa về lá cờ và dép bán ở siêu thị trong khi việc người Úc quan tâm là giá cả khi trả ở quầy tính tiền. Thủ tướng Anthony Albanese cũng đồng ý lập luan của Bộ trưởng Murray nhưng ông bảo vệ Ngày Quốc khánh 26/1 là ngày mà những người chống đối gọi là Ngày Xâm Lược (Invasion Day) đòi hủy bỏ hay dời vào ngày khác.

Lãnh tụ đảng Một nước Pauline Hanson cho biết bà có nói chuyện với nhân viên Bunnings việc họ bị hãng yêu cầu không mang những thứ liên quan Ngày Quốc khánh có thể làm phật lòng khách hàng nhưng Giám đốc điều hành các cửa hàng Ben Camire  nói nhân viên của họ có tự do để đánh dấu Ngày Quốc khánh theo cách phù hợp với họ và với các cộng đồng địa phương.

Rõ ràng phía nào cũng có cái lý của họ và những phê bình chống đối không ảnh hưởng đến việc tổ chức Ngày Quốc khánh. Phe cấp tiến, đòi hiệp ước, sự thật, bồi thường vẫn không thể thay đổi Ngày Quốc khánh 26/1 trong nhiều năm tới. Vì ngày 14/10/2023 đã là bài học.

(Trích xã luận từ www.etvts.com.au số 1967 ngày 24  đến  31/1/2024)