Thế vận hội Mùa hè năm 2024 mở màn ở thủ đô của Pháp với những màn ca vũ tưng bừng ngoài trời từ chiều cho đến tối trong khi khoảng 94 chiếc thuyền chở hàng ngàn vận động viên diễu hành trên sông Seine dưới trời mưa.

Một trăm năm sau khi Thế vận hội được tổ chức ở Paris lần đầu tiên vào năm 1924, sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh diễn ra bốn năm một lần quay trở lại với kinh đô ánh sáng. Và lần đầu tiên trong lịch sử Thế vận hội, lễ khai mạc không được tổ chức tại sân vận động mà trên dòng sông mang tính biểu tượng chảy qua thành phố.

Một đoàn tàu đưa các vận động viên đi trên đoạn sông dài 6 km, dọc theo một số địa danh nổi tiếng nhất của Paris, trong khi ngôi sao nhạc pop của Mỹ Lady Gaga trình diễn cùng với các vũ công, hát ca khúc “Mon truc en Plumes.”

Những tràng pháo tay vang lên dành cho chiếc thuyền của Hy Lạp – chiếc đầu tiên, theo truyền thống – và những tiếng reo hò còn lớn hơn nữa nổ ra dành cho chiếc thuyền theo sau, chở đội của những người tị nạn.

Buổi lễ diễn ra chỉ vài giờ sau khi một cuộc tấn công phá hoại mạng lưới đường sắt cao tốc TGV gây hỗn loạn giao thông trên khắp nước Pháp và làm nổi bật những rủi ro an ninh vào thời điểm mà cả thế giới đang đổ dồn sự chú ý vào đất nước này.

Khoảng 45.000 cảnh sát và hàng ngàn binh sĩ đã được triển khai trong chiến dịch an ninh quy mô lớn ở Paris cho buổi trình diễn khai mạc.

Cảnh sát vũ trang tuần tra dọc sông trên những chiếc thuyền bơm hơi khi đội quân di chuyển dọc sông Seine, theo Reuters.

Một khán giả đến dự lễ khai mạc Olympic Paris 2024 mặc áo mưa vì cơn mưa xảy ra trước giờ bắt đầu. Photo courtesy: REUTERS

Pháp phá lệ với một «lễ hội đường phố» trên sông Seine

Lấy những kiến trúc cổ của Paris làm sân khấu, biến hai bờ kè sông Seine và những cây cầu của thành phố tráng lệ bậc nhất thế giới thành sân vận động với hơn 300.000 khán giả: Lần đầu tiên trong lịch sử thể thao Olympic, lễ khai mạc được tổ chức trên sông.

Một số công trình tiêu biểu nhất của Pháp trải dài trên 6km dọc theo sông Seine trong buổi lễ khai mạc Pháp là lời mở đầu chào đón gần 10,000 vận động viên đại diện cho 206 phái đoàn quốc tế và trên một tỷ khán giả toàn cầu qua truyền hình, đến với Thế Vận Hội Paris 2024.

Để vinh danh sự kiện thể thao diễn ra 4 năm một lần, Paris phá lệ, không thu mình trong sân vận động vào giờ khai mạc, mà đưa thế giới thể thao đến tận giữa lòng thành phố. Khác với những lễ khai mạc trước đây, lần đầu tiên chương trình mở ra và khép lại với các vận động viên. Trên lộ trình 6 km, với cây cầu Austerlitz ở phía đông thủ đô là điểm khởi hành, 7.500 vận động viên quốc tế thả bước trên hơn 90 con tàu dọc theo sông Seine… Theo truyền thống, phái đoàn Hy Lạp mở đầu đoàn diễu hành và Pháp, trong cương vị chủ nhà, khép lại cuộc tuần hành.

Ông Thomas Bach phát biểu tại lễ khai mạc Olympic 2024. Photo: REUTERS

Với tốc độ trung bình 8 km/giờ, trong vòng 40 phút, tất cả các phái đoàn lần lượt đi qua những công trình nổi tiếng nhất của Kinh Đô Ánh Sáng: từ nhà thờ Notre Dame de Paris, đến bảo tàng Louvre, quảng trường Concorde, điện Grand Palais, điện Invalides… Chuyến du thuyền kết thúc ở cầu Iéna, phía tây thủ đô Paris, ngay dưới chân biểu tượng của nước Pháp là tháp Eiffel.

Một đặc điểm khác của Paris 2024 là lần đầu tiên ban tổ chức cố ý xen kẽ các màn trình diễn nghệ thuật vào giữa cuộc tuần hành của 206 phái đoàn quốc tế. Nước chủ nhà muốn kể lại với thế giới những gì đã đưa Paris đi vào lòng người, để Paris được mệnh danh là Kinh Đô Ánh Sáng, để thủ đô nước Pháp trở thành điểm hẹn và là nguồn sáng tác của biết bao nhiêu thế hệ văn nghệ sĩ từ 5 châu, thậm chí đã có những người vĩnh viễn chọn Paris là nhà…

Giám đốc nghệ thuật Thomas Jolly, người đem những ý tưởng và phối hợp dàn dựng toàn bộ chương trình khai mạc.

Là một tên tuổi lớn trong làng kịch nghệ sân khấu, Thomas Jolly đã tận dụng tối đa những không gian của thủ đô Paris – trên sông, trên cạn và trên bầu trời Paris để sáng tác. Cùng với các cộng tác viên trong ban tổ chức, Thomas Jolly huy động 400 vũ công, 3,000 nghệ sĩ sân khấu, cho sự kiện này. Hàng ngàn diễn viên sân khấu sẽ ẩn hiện đâu đó trên thuyền, trên 14 cây cầu nổi tiếng Paris, hay bất ngờ xuất hiện từ nóc nhà hát Opéra…

Giữ “bí mật” đến phút chót và sự “điên rồ”

Dành cho khán giả sự bất ngờ, như vừa nói, ban tổ chức cố gắng giữ kín những thông tin về chương trình đêm nay. Thí dụ như đến giờ chót, mọi người vẫn mới chỉ phỏng đoán là đài lửa Olympic Paris sẽ ngự trong khu vườn Tuileries nằm giữa quảng trường Concorde và bảo tàng Louvre. Nhưng chưa biết gương mặt nào trong làng thể thao của Pháp sẽ có vinh dự thắp sáng đài lửa Paris 2024… Chỉ biết rằng, trong ngày hôm nay, 30 nhân vật trên thế giới sẽ truyền tay nhau ngọn đuốc Olympic và trong số này sẽ có ba ngôi sao trong làng giải trí Hoa Kỳ ]: Snoop Dogg, Bradley Cooper và Pharrell Williams.

Độc đáo: Đoàn Bhutan chỉ với 3 VĐV dự Olympic Paris lại được xếp hẳn một chiếc thuyền riêng để diễn hành trên sông. Photo courtesy: REUTERS

Một bí mật được giữ kín khác liên quan đến danh sách các nghệ sĩ được mời biểu diễn trên sân khấu Paris đêm nay. Có nhiều khả năng, đó là các diva trong làng nhạc quốc tế như Lady Gaga, Céline Dion hay ca sĩ hai dòng máu Pháp và Mali, Aya Nakamura…

Người Pháp vốn đã bị chê là «quá tự tin», «ngạo mạn», nên ban tổ chức thiên về ý tưởng Thế Vận Hội lần này là dịp để nói với bạn bè 5 châu rằng Paris có thể trở «Kinh Đô Ánh Sáng» cũng là nhờ du nhập và học hỏi nhiều ở những nền văn hóa từ các nước bạn chung quanh… Chính tinh thần cởi mở và sự hòa đồng ấy là nhựa sống của Paris. Từ xưa đến nay, trong nhãn quan của không ít người trên thế giới, Pháp nói chung, Paris nói riêng luôn là biểu tượng của những «hứa hẹn tự do», nơi mọi người có thể chung sống hài hòa.

Việc tổ chức lễ khai mạc Thế Vận Hội trong thành phố và hoàn toàn ngoài khuôn viên một sân vận động là «một sự điên rồ», một bài toán táo bạo đã đặt ra 1001 thách thức, cả về kỹ thuật và an ninh đối với nước chủ nhà. Một câu hỏi đơn giản là đêm khai mạc trong hơn 3 giờ đồng hồ lễ hội, trời Paris có mưa hay không. Hiện cơ quan khí tượng quốc gia báo trước một đêm mưa. Ban tổ chức sẽ phải thích nghi với tình huống khi biết rằng «lễ hội Paris 2024» thành công hay không, một phần lớn sẽ tùy thuộc vào sức gió, vào ánh sáng tự nhiên của những buổi hoàng hôn, khi trời chạng vạng ngả màu tím …

Thêm vào đó, khi mượn dòng sông Seine làm nền, làm sân chơi cho các vận động viên quốc tế, thì ban tổ chức phải chấp nhận một điều hiển nhiên: Sông Seine hiền hòa nhưng bướng bỉnh và có những luật chơi riêng.

Bảo đảm an ninh cho hơn 90 con thuyền trên sông, cho khán giả dọc theo hai bờ kè cũng là một mối đau đầu rất lớn đối với ban tổ chức. Để chuẩn bị cho sự kiện đêm nay, Pháp phải huy động đến quân đội và đã có một sự chuẩn bị kỹ càng.

Trong thời bình, chưa bao giờ Paris đóng cửa không phận trong 6 giờ đồng hồ liên tiếp như hôm nay để bảo đảm an ninh cho lễ khai mạc Thế Vận Hội.

Sau hơn 7 năm chuẩn bị, Ủy Ban Thế Vận Hội Paris bắt buộc phải thành công trong buổi lễ đêm nay, để «Paris là một ngày lễ hội». Dù đã phải vượt qua không biết bao nhiêu thử thách, có lẽ một trong những hình ảnh Olympic Paris 2024 muốn nhắn gửi lần này, đó là, với tinh thần đồng đội và tập thể, khó khăn nào cũng có thể vượt qua …

Lễ khai mạc Olympic 2024 diễn ra lúc 3 giờ sáng Thứ Bảy 27/7 theo giờ Đông bộ Úc, trên sông Seine, trái tim Paris.

94 chiếc chở theo 10,500 VĐV diễu hành dọc theo 6 km sông. Những người biểu diễn cùng các thành viên đoàn sẽ ở trên những chiếc thuyền còn lại, còn khán giả được bố trí ngồi hai bên bờ sông.

Đoàn bắt đầu diễu hành từ cầu Austerlitz, đến cầu Iena, nơi có quảng trường lớn Trocadero. Những nghi lễ cuối cùng để khai mạc kỳ Olympic như màn thắp đuốc sẽ diễn ra tại quảng trường Trocadero này. Buổi lễ có thể kéo dài tới gần bốn tiếng.

Trong 1.5 tỷ người xem trực tuyến lễ khai mạc Olympic Paris, sẽ có không ít người ngạc nhiên khi thấy chiếc vạc giữ lửa dần cất cánh bay lên không trung và tạo thành khí cầu lớn phía trên vườn Tuileries, sau khi được nam võ sĩ judo Teddy Riner và nữ VĐV điền kinh Marie-Jose Perec châm đuốc.

Cũng tại Tuileries năm 1783, anh em nhà Montgolfier người Pháp thực hiện chuyến bay đầu tiên bằng khí cầu, thỏa ước mơ của con người thời bấy giờ, đó là bay lên bầu trời.

Hàm trăm người người đứng trên cầu Alexandre III, theo dõi quả cầu bay lên trên dòng sông như mặt trời mọc, nhưng không có tiếng hò reo hay la hét nào. Những người xem chỉ

Nam võ sĩ judo Teddy Riner và nữ VĐV điền kinh Marie-Jose Perec châm đuốc lên vạc ở vườn Tuileries, quận 1, thành phố Paris, Pháp, trong lễ khai mạc Olympic tối 26/7/2024. Photo: Reuters

sững sờ và kinh ngạc trong im lặng.

“Cảnh tượng đó thực sự gây mê hoặc”, báo Mỹ New York Times bình luận: “Khí cầu đem theo ngọn lửa Olympic lên bầu trời Paris, xa xa thấp thoáng hình bóng tháp Eiffel. Đúng là một tuyệt tác. Truyền thông đại chúng sẽ nói nhiều về hình ảnh này trong những ngày tới. Làm tốt lắm, Paris. Làm tốt lắm”.

Vạc giữ lửa gồm vòng lửa có đường kính 7 m, bên trên là quả cầu cao 30 mét, đường kính 22 mét. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, vạc Olympic là một quả cầu lơ lửng giữa không trung, chứ không cố định trong sân vận động. Đúng như những lời Giám đốc Nghệ thuật Thomas Jolly hứa hẹn trước buổi lễ, mọi tiết mục đều được sáng tạo từ trong trứng.

Khán giả cũng không khỏi xúc động khi quả cầu lửa bay lên, cũng là lúc danh ca Celine Dion cất tiếng hát. Trở lại sân khấu lớn sau hai năm mắc chứng bệnh “người cứng”, giọng ca Canada thể hiện bài Hymn to Love của Edith Piaf bằng tiếng Pháp. Diva 56 tuổi đứng dưới chân tháp Eiffel, vừa hát, vừa nhìn về phía quả cầu lửa, mắt rưng rưng, với giọng cao vút như đến nóc tòa tháp. “Tôi không thể diễn tả bằng lời”, nữ ca sĩ Kelly Clarkson nói nghẹn ngào trên kênh NBC, về màn trình diễn của Celine Dion và hình ảnh quả cầu lửa tại Paris.

Theo báo Anh Guardian, màn châm đuốc lên đài lửa khí cầu đã nâng tầm lễ khai mạc, khi những tiết mục trước đó phần nào mờ nhạt dưới những cơn mưa. Trong buổi lễ bốn tiếng, ba tiếng đầu tiên được dành cho phần diễu hành của 6.800 VĐV trên 90 tàu thủy, diễu hành dọc 6 km sông Seine, để tới quảng trường Trocadero.

Trong lúc các đoàn diễu hành, các vũ công cũng biểu diễn nghệ thuật đồng thời ở hai bên bờ sông. Phần nghệ thuật được chia làm 12 chương, khởi đầu với chương “Sự mê hoặc”, với ca sĩ Lady Gaga thể hiện bài Mon truc en plumes. Cô mặc váy màu đen, hát bằng tiếng Pháp, trước những vũ công múa phụ đạo bằng những chiếc quạt lông. Chương cuối có chủ đề “Sự bất diệt”, với câu chuyện truyền cảm hứng của Celine Dion sau căn bệnh nan y.

Ở từng chương, ông Jolly cố gắng đưa nhiều nét lịch sử, văn hóa và những công trình kiến trúc kinh điển của Pháp vào các tiết mục. Đó là vở hài kịch Những người khốn khổ của Victor Hugo, tại nhà hát Chatelet, nhạc phẩm Ah ça ira’ (Lời Việt: Mọi chuyện sẽ ổn thôi) của nhóm nhạc Gojira trong tòa nhà Conciergerie – dinh thự Vua Pháp từ thế kỷ 10 đến 14, hay hình ảnh những chú minions tinh nghịch trong phim Despicable Me, làm những trò tếu thường thấy ở một người Pháp.

Các vũ công cũng có nhiều đất diễn để phổ cập những điệu nhảy đặc trưng Pháp, như Krump, Voguing hay Bourree, bên cạnh điệu nổi tiếng hơn như ballet. Một loại hình nghệ thuật mới cùng được giới thiệu, mang tên Chansigne, khi người biểu diễn “hát” bằng cách dùng tay, cơ thể để ký hiệu lời nhạc, cho người khiếm thính có thể hiểu được.

Một thông điệp khác được lễ khai mạc thể hiện, đó là hòa bình. Đó là khoảnh khắc nghệ sĩ dương cầm Sofiane Pamart và nữ ca sĩ Juliette Armanet xuất hiện trên một chiếc bè bốc cháy trôi dạt sống, cùng thể hiện nhạc phẩm Imagine của John Lennon. Trong diễn văn khai mạc, Chủ tịch IOC Thomas Bach cũng mong thế giới chấm dứt các xung đột.

Cờ Olympic được người giấu mặt trao cho đội nghi thức trước lễ thượng cờ – Ảnh: REUTERS

Xuyên suốt các chương nghệ thuật, một người trùm đầu bí ẩn leo trèo qua những địa điểm đặc biệt trong thành phố, trong đó có bảo tàng Louvre. Nhiều người xem trực tuyến tò mò về danh tính người này, nhưng không được ban tổ chức tiết lộ. Vai trò của nhân vật bí ẩn dừng lại bằng cách trao ngọn đuốc cho danh thủ kiêm HLV bóng đá Zinedine Zidane. Đuốc sau đó qua tay nhiều nhân vật thể thao như tay vợt Rafael Nadal, cựu VĐV điền kinh Carl Lewis hay cua-rơ 100 tuổi Charles Coste. Không phải Zidane, Kylian Mbappe hay người bí ẩn, Riner và Perec mới là hai người nhận trọng trách châm đuốc lên đài lửa.

Sau buổi lễ khai mạc này, Olympic Paris 2024 – kỳ Thế vận hội mùa hè lần thứ 33 – sẽ vào thi đấu chính thức, rồi bế mạc vào tối 11/8.

(Tổng hợp từ VOA/RFI/Reuters/VNExpress)