Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine có thể bước sang ngã rẽ sau khi lãnh đạo tập đoàn lính đánh thuê Wagner của Nga tuyên bố đưa quân từ Ukraine về Nga để “lật đổ” Bộ trưởng Quốc phòng Nga,  và hôm nay, Thứ Bảy 24/6 Tổng thống Vladimir Putin lên truyền hình cảnh cáo và cáo buộc Yevgeny Prigozhin đang có hành động phản bội, gây nội chiến và ra lệnh bắt người một thời là người thân tín của Putin và đã giúp Nga chiếm một phần lãnh thổ của Ukraine.

Tổng thống Putin tuyên bố trên tivi rằng tập đoàn quân sự tư nhân Wagner, Yevgeny Prigozhin, đã phản bội quốc gia.

“Những gì chúng ta đã phải đối mặt có thể được gọi chính xác là sự phản bội,” ông Putin nói. Một cuộc nội chiến sẽ không được phép lặp lại trong nước”, Putin lạnh lùng nhấn mạnh.

Trong khi đó, Prigozhin tuyên bố lực lượng Wagner đã kiểm soát các cơ sở quân sự và sân bay ở Rostov-on-Don.

Prigozhin tuyên bố có 25.000 lính chiến đấu dưới sự chỉ huy của ông. Hầu hết trong số họ đã tham gia vào cuộc chiến khốc liệt ở miền đông Ukraine.

Người đứng đầu nhóm lính đánh thuê Wagner của Nga tuyên bố sẽ “làm mọi cách” để lật đổ giới lãnh đạo quân sự của Nga, vài giờ sau khi Điện Kremlin cáo buộc ông ta “nổi loạn vũ trang”.

Yevgeny Prigozhin cho biết các chiến binh Wagner của ông đã vượt biên giới từ Ukraine vào Nga, tiến vào thành phố Rostov-on-Don.

Ông Prigozhin cho biết người của ông sẽ tiêu diệt bất cứ ai cản đường họ. Thống đốc địa phương kêu gọi người dân ở đó giữ bình tĩnh và ở trong nhà.

Chủ nhân công ty hợp đồng quân sự tư nhân Wagner của Nga ngày 23/6 leo thang thách thức trực tiếp với Điện Kremlin, kêu gọi một cuộc nổi dậy vũ trang nhằm lật đổ bộ trưởng quốc phòng Nga. Các cơ quan an ninh đã phản ứng ngay bằng cách mở một cuộc điều tra hình sự đối với ông Yevgeny Prigozhin.

Lật đổ Bộ trưởng Quốc phòng hay lật đổ luôn Tổng thống?

Ông Prigozhin, chủ tập đoàn Wagner, đã đăng nhiều video và audio cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu đã ra lệnh tấn công rốc-két hôm thứ Sáu 23/6 vào các trại dã chiến của Wagner ở Ukraine, nơi quân đội của ông đang chiến đấu thay mặt cho Nga.

Prigozhin nói binh sĩ của ông giờ đây sẽ trừng phạt ông Shoigu trong một cuộc nổi loạn vũ trang và kêu gọi quân đội chớ kháng cự.

“Đây không phải là một cuộc đảo chính quân sự, mà là một cuộc tuần hành của công lý,” ông Prigozhin tuyên bố.

Ủy ban Chống Khủng bố Quốc gia, trực thuộc Cơ quan An ninh Liên bang, nói ông Prigozhin sẽ bị điều tra về tội kêu gọi vũ trang nổi dậy. Hãng thông tấn nhà nước Tass cho biết Tổng thống Vladimir Putin đã được thông báo mọi việc.

Yevgeny Prigozhin (trái) từng được coi là “đầu bếp của Putin” đang phục vụ ông chủ điện Kremlin (giữa) tại một bữa tối năm 2011. Photo courtesy: Reuters

Lực lượng của Wagner đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến của Nga ở Ukraine, thành công trong việc chiếm thành phố nơi diễn ra những trận chiến đẫm máu và lâu dài nhất, Bakhmut. Ông Prigozhin thường xuyên chỉ trích giới quân sự Nga, cáo buộc họ kém cỏi và không chu cấp vũ khí và đạn dược cho đội quân của ông, nhưng những cáo buộc và lời kêu gọi nổi dậy vũ trang hôm thứ Sáu của ông là một thách thức trực tiếp hơn.

Bộ Quốc phòng Nga yêu cầu tất cả các nhà thầu quân sự ký hợp đồng với họ trước ngày 1 tháng 7, nhưng ông Prigozhin, người có mối thù với Bộ Quốc phòng từ nhiều năm trước, đã từ chối tuân thủ.

Trong một tuyên bố được đưa ra vào cuối ngày 23/6, ông Prigozhin nói rằng ông sẵn sàng tìm một thỏa hiệp với Bộ Quốc phòng, nhưng “họ đã lừa dối chúng tôi một cách xảo quyệt.”

Ông nói: “Hôm nay họ đã thực hiện một cuộc tấn công bằng rốc-két vào các trại phía sau của chúng tôi, và một số lượng lớn đồng đội của chúng tôi đã thiệt mạng.”

Ông Prigozhin tuyên bố rằng Bộ trưởng Quốc phòng Shoigu đã đích thân đến trụ sở quân đội Nga ở thành phố phía nam Rostov-on-Don để chỉ đạo cuộc tấn công vào Wagner và sau đó bỏ chạy một cách “hèn nhát”.

“Tên cặn bã này sẽ bị chặn lại,” ông nói, ám chỉ ông Shoigu.

“Cái ác do giới lãnh đạo quân sự của đất nước thể hiện phải bị ngăn chặn,” ông hét lên, thúc giục quân đội chớ kháng cự Wagner khi họ hành động để “khôi phục công lý”.

Tăng cường an ninh ở thủ đô Moscow

Ông Prigozhin tuyên bố rằng Wagner đã bắn hạ một trực thăng quân sự Nga đã “nổ súng vào một đoàn xe dân sự”.

Hãng thông tấn nhà nước TASS của Nga cho biết, an ninh ở Moscow đã được tăng cường vào tối 23/6 tại các địa điểm trọng yếu ở Moscow, bao gồm các tòa nhà chính phủ và cơ sở giao thông.

Nhà Trắng cho biết họ đang theo dõi tình hình và sẽ tham khảo ý kiến của các đồng minh của Mỹ.

Tướng Sergei Surovikin, phó chỉ huy lực lượng Nga ở Ukraine, người mà ông Prigozhin từng khen ngợi về khả năng lãnh đạo, đã kêu gọi ông “ngăn các đoàn xe và đưa họ trở về căn cứ”.

“Chúng ta có chung một dòng máu, chúng ta là những chiến binh”, ông Surovikin nói trong một video.

“Bạn không được trở thành cánh tay của tay kẻ thù vào thời điểm khó khăn của đất nước chúng ta.”

Một chỉ huy cấp cao khác, Trung tướng Vladimir Alekseyev, mô tả hành động của thủ lĩnh Wagner là “đâm sau lưng đất nước và tổng thống”.

Truyền thông nhà nước Nga đưa tin FSB, cơ quan an ninh của Nga, đã mở một vụ án hình sự chống lại ông Prigozhin, cáo buộc ông này “kêu gọi nổi loạn vũ trang” và âm mưu kích động xung đột vũ trang dân sự ở Nga.

Điện Kremlin đã ra lệnh bắt giữ Prigozhin, và ông này đang bị điều tra về tội kích động binh biến.

(Tổng hợp từ BBC, VOA)