Tướng Abdel Fattah al-Sisi tuyên bố về việc phế truất tổng thống Morsi trên truyền hình. Photo courtesy: AFP

Sau những cuộc biểu tình với hàng triệu người xuống đường, những xung đột giữa nhóm ủng hộ và chống Tổng thống Mohamed Morsi làm khoảng 50 người thiệt mạng, hôm đầu tuần quân đội Ai Cập cho vị tổng thống 48 tiếng đồng hồ để giải quyết với phe đối lập, nếu không quân đội sẽ can thiệp.

Tổng thống Morsi đã lên truyền hình tuyên bố ông là người do dân bầu một cách hợp pháp, rằng không ai có quyền vi phạm hiến pháp, không thể có một thế lực nào bên ngoài hay bên trong Ai Cập có thể chỉ thị cho ông, và rằng ông sẵn sàng chết để bảo vệ Ai Cập do ông lãnh đạo.

Tối hậu thư không được đáp ứng, quân đội đã ra tay. Người dân trên quảng trường Tahrir đã vui mừng reo hò khi được tin quân đội đã lật đổ và bắt giam Tổng thống Morsi. Họ ôm hôn các binh sĩ đang bảo vệ trật tự quanh quảng trường Tahrir.

Cùng lúc, có tin tới 100 phụ nữ ở quảng trường bị tấn công tình dục trong đó có một nữ phóng viên ngoại quốc.

Tổng thống Morsi chưa thấy xuất hiện từ bị khi quân đội lật đổ

Sau đây là bản tin tổng hợp từ BBC và VnExpress:

Tổng thống Morsi của Ai Cập và các trợ lý cấp cao của ông đang bị ‘quản thúc’ tại một cơ sở quân đội, một thành viên cấp cao của Huynh đệ Hồi giáo có tên là Gehad El-Haddad nói với hãng tin Pháp AFP.

Trước đó, người đứng đầu các lực lượng vũ trang Ai Cập, tướng Abdel Fattah al-Sisi, đã thông báo trên truyền hình rằng Tổng thống Morsi đã bị lật đổ.

Vị tổng thống bị lật đổ đã được đưa đến Bộ Quốc phòng, Gehad El-Haddad nói thêm. Essam El-Haddad, cha của ông và là một trợ lý thân cận của Morsi, cũng nằm trong số bị bắt giữ.

Cảnh sát cũng bắt đầu bắt giữ các lãnh đạo của Huynh đệ Hồi giáo, AFP dẫn lời một vị tướng cảnh sát giấu tên cho biết. Theo đó, ông Saad al-Katani, người đứng đầu Đảng Tự do và Công lý hiện tại đã bị giam, ông nói thêm.

Truyền thông nước này đưa tin đã có trát bắt giữ tổng cộng 300 quan chức của Huynh đệ Hồi giáo.

Morsi đã tỏ thái độ thách thức khi ra lời kêu gọi những người ủng hộ ông bảo vệ ‘tính hợp pháp’ của tổng thống dân cử trong một bài diễn văn được ghi âm trước và được đăng tải trên mạng sau bài phát biểu của Tướng Sisi trên truyền hình.

Trong một đoạn video nghiệp dư được đăng tải trên mạng, vị tổng thống bị lật đổ tuyên bố: “Tôi là tổng thống được dân bầu của Ai Cập’ và kêu gọi người dân ‘bảo vệ tính hợp pháp’ của ông.

Hàng ngàn ủng hộ viên Morsi vẫn cắm trại ngoài trời ở bắc Cairo. Tuy nhiên các kênh truyền hình của nước này đã dừng đưa tin về cuộc tập hợp ủng hộ Morsi sau khi quân đội thông báo đã lật đổ ông ta.

Trước đó, ông Essam El-Haddad, cố vấn an ninh quốc gia của Morsi, viết trên Facebook: “Vì lợi ích của Ai Cập và để lịch sử ghi lại đúng sự thật, hãy gọi những gì đang xảy ra bằng đúng tên của nó: đảo chính quân sự.”

Tuy nhiên ông Amr Mussa, cựu tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập và giờ là lãnh đạo đảng đối lập ở Ai Cập, thì nhấn mạnh rằng ‘đây không phải là đảo chính’.

“Kể từ lúc này các cuộc tham vấn sẽ bắt đầu để thành lập một chính phủ và hòa giải,” ông nói.

Mussa từng thất bại dưới Morsi trong cuộc bầu cử tổng thống hồi năm ngoái.

Quân đội Ai Cập đã chỉ định người đứng đầu Tòa án Hiến pháp Tối cao, ông Adly al-Mansour, làm lãnh đạo lâm thời của quốc gia đông dân nhất thế giới Ả Rập.

Ông Mansour, vốn là một thẩm phán ít tên tuổi, sẽ tuyên thệ nhậm chức vào thứ Năm ngày 4/7.

Trong lúc này, hàng chục xe thiết giáp chở binh sỹ tiến thẳng đến các cuộc tập hợp của các ủng hộ viên Hồi giáo của ông Morsi để chặn đứng nguy cơ nổi loạn.

Tuy nhiên, tại Quảng trường Tahrir ở Cairo, các lực lượng an ninh chỉ đứng nhìn khi hàng chục ngàn người chống Morsi đang hò reo ăn mừng.

Tổng thống Mỹ Barack Obama nói ông ‘quan ngại sâu sắc’ trước việc Tổng thống Morsi bị lật đổ và kêu gọi quân đội Ai Cập kiềm chế không tùy tiện bắt giữ ông Morsi và những người ủng hộ.

Đại diện đối ngoại của Liên minh châu Âu, bà Catherine Ashton, lên án hành động của quân đội, kêu gọi Ai Cập nhanh chóng trở lại nền dân chủ.

Về phần mình, Ngoại trưởng Anh William Hague nói nước ông không ủng hộ hành động can thiệp quân sự để giải quyết bất đồng trong một chế độ dân chủ.

Tuy nhiên Quốc vương Abdullah của Ả Rập Saudi đã ca ngợi sự can thiệp của quân đội Ai Cập và chúc mừng Tổng thống lâm thời Mansour.

Mohammed Morsi là vị tổng thống dân cử đầu tiên của Ai Cập. Năm đầu tiên cầm quyền của ông đã được đánh dấu bằng khủng hoảng kinh tế lan rộng, thiếu hụt nhiên liệu và các cuộc biểu tình phản đối.

Ông bị chỉ trích là đã phản bội cuộc cách mạng năm 2011 với việc tập trung quyền lực trong tay của những đồng minh của ông thuộc Huynh đệ Hồi giáo.

Quảng trường Tahrir ở thủ đô của Ai Cập không chỉ là nơi những người biểu tình tụ tập chống ông Mohamed Morsi, mà còn là hiện trường của những vụ tấn công tình dục nhằm vào gần 100 phụ nữ trong suốt những ngày qua.

Những người trong đám đông đã tấn công tình dục ít nhất 91 phụ nữ tại quảng trường Tahrir mà không bị trừng phạt, Aljazeera dẫn lời Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) hôm qua cho biết.

Vào tối 28/6, một nữ phóng viên người Hà Lan cũng bị 5 người đàn ông Ai Cập hiếp dâm tập thể ở quảng trường này khi hàng triệu người đổ ra đường đòi lật đổ Tổng thống Mohammed Morsi.

Cô được cho là đã trải qua ca mổ vì những vết thương nghiêm trọng trong vụ tấn công. 

Quấy rối tình dục từ lâu đã trở nên phổ biến ở Ai Cập, nhưng sự gia tăng và mức độ dã man của nó đã làm chấn động phong trào biểu tình. Nhiều phụ nữ cũng trở thành nạn nhân của những vụ tấn công tập thể ở chính quảng trường này trong cuộc cách mạng năm 2011. 

Một số cho rằng những vụ tấn công do những tên côn đồ thực hiện, lợi dụng lỗ hổng an ninh và tự tin rằng có thể thoát việc bị kết án. Số khác lại nói những vụ tấn công nhằm xua đuổi phụ nữ tham gia biểu tình và gây vết nhơ đối với hình ảnh cuộc biểu tình chống chính phủ. 

“Những cuộc tấn công tình dục lan tràn trong suốt các vụ biểu tình ở Quảng trường Tahrir cho thấy sự thất bại của chính phủ, tất cả đảng phái chính trị trong việc đối mặt với tình trạng bạo lực mà phụ nữ ở Ai Cập phải trải qua hàng ngày ở nơi công cộng”, phó chủ tịch Trung Đông của HRW nói và kêu gọi chính phủ Ai Cập có những biện pháp ngay lập tức.