ASEM kết thúc hôm 16.7 và tuyên bố chung đã không đề
cập đến vấn đề biển Đông. Photo Courtesy: Reuters

Trong tuyên bố chung bế mạc ASEM ngày 16.7, lãnh đạo các nước Á-Âu tái khẳng định cam kết xúc tiến an ninh và hợp tác hàng hải, tự do hàng không và tự do hàng hải và tránh sử dụng vũ lực.

Tuyên bố chung cũng nhấn mạnh rằng các tranh chấp nên được giải quyết thông qua luật quốc tế, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS), nhưng không đề cập trực tiếp đến tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Một nhà ngoại giao Mông Cổ giấu tên tiết lộ cuộc đàm phán về tuyên bố chung bế mạc ASEM diễn ra “rất căng thẳng”. “Phía châu Âu muốn đề cập đến vấn đề Biển Đông nhưng phía châu Á thì không”, nhà ngoại giao này nói.

Trong buổi họp báo tại ASEM , Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk nói ông kỳ vọng phán quyết của PCA sẽ tạo ra một động lực tích cực trong việc tìm kiếm giải pháp cho tranh chấp lãnh thổ.

Cũng tại cuộc họp thượng đỉnh Diễn đàn Âu-Á (ASEM), Nhật Bản cũng đã gia tăng sức ép lên Trung Quốc để đòi Bắc Kinh tôn trọng phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực về vụ trọng tài Biển Đông, Jiji Press cho biết.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho hay: “Tôi rất hy vọng các bên tranh chấp (trên Biển Đông) tuân theo phán quyết này và đưa ra phương án hòa bình để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông”.

Trước khi đưa ra lời phát biểu này, Thủ tướng Abe đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường kéo dài 30 phút vào ngày 15.7. Trong cuộc hội đàm này ông Abe cũng đã đặt thẳng vấn đề Biển Đông, kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng ‘trật tự quốc tế dựa trên luật pháp”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nhật Bản Yasuhisa Kawamura, nói rằng cuộc trao đổi của hai lãnh đạo Trung – Nhật ngày 15.7 là “rất trung thực và thẳng thắn”.

Nhưng ông Lý Khắc Cường đã đáp trả rằng Nhật Bản, không có liên quan gì đến tranh chấp Biển Đông, nên “có thái độ kiềm chế, không thổi phồng và không can thiệp vào vấn đề này”.

Tuần này, Trung Quốc còn lớn tiếng tuyên bố có thể sẽ tạo ra một vùng nhận diện phòng không tại Biển Đông, ép các máy bay dân sự phải báo cáo vị trí cho nước này.

Trong thông cáo cuối cùng của ASEM không đề cập tới vấn đề cụ thể của Biển Đông, nhưng nói rằng các lãnh đạo tham dự Hội nghị “tái khẳng định cam kết của họ” với an ninh hàng hải và giải quyết tranh chấp theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển.

Tổng hợp