Ngày 16/2 được Tổng thống và người dân Ukraine gọi là ngày đoàn kết toàn dân sau khi các tin tình báo Tây phương cho biết một cuộc tấn công của Nga vào nước láng giềng sẽ xảy ra vào ngày đó và Tổng thống Volodymyr Zelensky dù trước đó bác bỏ, cuối cùng cũng tin như vậy. Nhưng một ngày trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông đã ra lệnh rút quân khỏi biên giới Ukraine vì các cuộc tập trận đã kết thúc. Cũng trong ngày đó, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã qua Moscow gặp Putin và được cho là đã nói với Putin việc Ukraine vào khối NATO sẽ không xảy ra trong tương lai gần. Có phải đây là bảo đảm để Nga tạm rút một số quân không, bởi phải có đủ 30 nước thành viên chấp thuận thì Ukraine mới được làm hội viên nhưng số hội viên cốt cán như Đức và Pháp thì cảm thấy Ukraine chưa thể là thành viên “trong tương lai gần” như thủ tướng Đức nói.

Tuy nhiên một Ukraine đất rộng có vị thế chiến lược ngăn chận Nga ở phía đông như một vùng đệm là điều mà Liên Âu và NATO đều mong muốn. Khác với Mỹ đã từng nhiều lần tuyên bố sẽ không đưa quân qua Ukraine tham chiến nhưng các nước Âu Châu  có thể lâm trận nếu Nga tấn công, vì Ukraine phải độc lập. Nhưng Putin cho rằng Ukraine hiện nay thân Tây phương và trong tương lai sẽ là mối đe dọa an ninh của Nga nên tìm cớ để đánh chiếm. Putin đã chiếm bán đảo Crimea năm 2014 mà có gặp chống đối dữ dội gì đâu ngoài một số biện pháp chế tài? Vậy tại sao Putin không đi một bước nữa? Nếu không đánh trong thời gian thế vận hội, không đánh tuần này, tháng tới thì có thể một hai năm nữa khi thời cơ đến, sẽ cùng Tập Cận Bình mở một cuộc chiến tranh quy mô và toàn diện, có thể đẩy thế giới vào cuộc chiến thế giới lần thứ ba?

Tuần qua, trong cuộc triển lãm hàng không ở Singapore, Tướng Kenneth Wilsbach, tư lệnh Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương cho rằng Trung Cộng (TC) có thể lợi dụng cuộc khủng hoảng Ukraine để khiêu khích ở Châu Á nhằm trắc nghiệm phản ứng của cộng đồng quốc tế. Điều này thấy rõ tại Bắc Kinh  khi Tập Cận Bình  không lên án Nga mà lại cùng Putin đang có mặt tại buổi khai mạc Thế vận hội Mùa đông, phản đối NATO mở rộng biên giới. Lý do dễ hiểu: bởi cả hai đã tuyên bố quan hệ Nga Tàu còn khắng khít hơn là đồng minh. Nếu Tập phê bình Nga thì hóa ra đã tự phê mình bởi Tập đã từng tuyên bố sẽ sát nhập Đài Loan dù phải dùng đến vũ lực.

Lời nhận xét của Đại tướng Wilsbach Mỹ rất chính xác. Bởi vào Thứ Năm tuần qua, TC đã thử xem phản ứng của Úc nói riêng và thế giới nói chung khi chiến hạm của Hải quân TC đã chiếu tia laser vào máy bay trinh thám Poseidon P-8A của Không quân Hoàng gia Úc đang bay trên vùng biển đặc quyền kinh tế của Úc ở phía bắc. Sự việc xảy ra khi hai chiếc tàu chiến của TC di chuyển về hướng đông qua biển Arafura Sea, dải Torres Strait và biển Coral Sea.

Đây không phải là lần đầu tiên tàu TC chiếu tia laser vào máy bay Úc. Năm 2019 đã có báo cáo việc tia laser cầm tay nhắm vào máy bay không lực Úc đang gia tăng nhưng giới thông thạo quân sự cho rằng đó chỉ là hành động của những tàu bè dân quân. Nhưng lần này nó xảy ra bởi một chiến hạm có hỏa tiễn hành trình và xảy ra ngay trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Úc. Dù việc các chiến hạm TC đi qua lại trong vùng biển đặc quyền kinh tế đó không bất hợp pháp, nhưng hành động đó cho thấy TC càng ngày càng hung hăng, táo bạo, coi thường nước Úc.

Thủ tướng Scott Morrison và Bộ trưởng Quốc phòng Úc đã lên tiếng và mạnh mẽ tố cáo những hành động hăm dọa và vô trách nhiệm của TC. Họ nói rằng những tia laser đó không những làm hư hại máy móc trinh thám mà có  thể ảnh hưởng đến sinh mạng của phi hành đoàn 10 người vì tia laser có thể làm cho phi công không còn thấy đường nữa!

Thủ tướng Morrison nói tàu chiến TC đã hăm dọa vô cớ và Úc không bao giờ chấp nhận một sự dọa nạt như vậy. Ông yêu cầu Bắc Kinh phải trả lời sự việc này. Bộ trưởng Dutton nói đây là một loại bắt nạt hiếu chiến của quân đội TC. Lãnh tụ Đối lập Anthony Albanese ủng hộ Chính phủ, nói ông lên án hành động gây hấn quá trớn của TC. Thế giới đã sáng mắt chưa?

Trích Xã luận báo giấy TVTS số 1874 phát hành ngày 23.2.2022