Julian Assange trên ban công tòa đại sứ Ecuador ở Luân Đôn. Photo courtesy: Reuters

Hôm Chủ Nhật vừa qua, Julian Assange xuất hiện trên ban công của tòa đại sứ nước Ecuador yêu cầu Tổng thống Mỹ Barack Obama hãy chấm dứt việc dùng mạng Wikileaks làm vật tế thần đối với quyền tự do ngôn luận. 

Trước khoảng 100 người biểu tình ủng hộ bên ngoài tòa đại sứ, công dân Úc mặc cà vạt, tóc cắt dõng dạc tuyên bố: “Nước Mỹ phải thề trước thế giới rằng họ sẽ không truy bắt các nhà báo đã tiết lộ những tội phạm bí mật của một cường quốc”. Assange nói các con của ông sẽ được sớm đoàn tụ với ông (trong tòa đại sứ Ecuador).

Tuần qua, Ecuador đã chấp nhận đơn xin tị nạn của Assange sau hai tháng “xét đơn”. Tổng thống Rafael Correa của nước này nói sở dĩ nước ông cho Assange tị nạn bởi có dấu hiệu cho thấy nước Thụy Điển không bảo đảm nước Mỹ sẽ không dẫn độ Assnage một khi ông này bị đưa qua Thụy Điển để trả lời các cáo buộc về tấn công tình dục và hiếp dâm theo trát của tòa án Thụy Điển.

Nếu Assange bị tòa án Mỹ khép tội tiết lộ bí mật quốc phòng hay làm gián điệp, ông ta có thể lãnh án chung thân hay tử hình.

Tổng thống Ecuador là một người ghét Mỹ bởi Mỹ chỉ trích sự tham nhũng và vi phạm nhân quyền của chính phủ Correa. Tổng thống nước này trước đó đã từng ca ngợi Assange nên không lạ gì khi ông ta chấp nhận cho Assange tị nạn.

Sau thời gian dài chống án, Tối cao Pháp viện Anh bác đơn chống trát dẫn độ của Thụy Điển. Vì Assange vi phạm luật lệ tại ngoại hầu tòa của Anh (một loại tội hình sự) nên chính phủ Anh nhất quyết bắt ông ta và tuần qua tuyên bố có thể họ sẽ đột kích vào tòa đại sứ Ecuador vì hiến chương quyền đặc miễn ngoại giao Vienna cho phép những trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, người ta sợ rằng nếu Anh làm như vậy, sẽ là tiền lệ để cho các nước cộng sản và độc tài bắt chước một khi công dân của họ xin tị nạn ở các tòa đại sứ tây phương.

Với khoảng 20 cảnh sát canh gác ở tòa đại sứ ngày đêm để phòng Assange trốn ra phi trường, chính phủ Anh mỗi ngày tốn khoảng $75,000 đô la. Hiện tại, Assange không thể rời tòa đại sứ  bởi khoảng cách từ nhà ra đường không thuộc tài sản của tòa đại sứ nên nước Anh có thể bắt Assange trước khi ông này bước lên xe hơi.

Trước khi đợi nhà chức tránh Anh trong một giây phút lơ là để đào thoát, Assange rất có thể sẽ ở trong tòa đại sứ hàng tháng hay nhiều năm.

Trong khi một số người đề cao Assange như một anh hùng, biểu tượng của nền dân chủ thì một số khác coi ông là một nghi phạm hình sự không hơn không kém, trốn ra tòa để trả lời các cáo buộc hình sự, đó là chưa kể Assange là một người vô trách nhiệm khi tiết lộ các bí mật quốc gia có thể ảnh hưởng mạng sống của kẻ khác.

Chính phủ Úc cho đến nay vẫn cho rằng chuyện của Assange là vấn đề của nước Anh và Thụy Điển.