Chuyến thăm Việt Nam của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Anthony Blinken tuần này thu hút sự chú ý của giới quan sát và công luận trong nước lẫn quốc tế khi nó diễn ra chỉ hai tuần sau cuộc điện đàm bất ngờ giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden với Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào ngày 29/3, giữa bối cảnh Biển Đông âm ỉ sóng ngầm vì những hoạt động khiêu khích của các tàu Trung Quốc.

Liệu đây có phải là bước tiếp theo trong kế hoạch “nâng cấp quan hệ” hai nước lên mức đối tác chiến lược?

“Tôi hy vọng như vậy, nhưng họ rất kín tiếng”, Greg Poling, chuyên gia cấp cao về Đông Nam Á tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) ở Washington, nói với VOA.

Theo ông, “việc nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược là điều mà cả hai bên đều muốn, nhưng có thể hiểu được rằng Hà Nội đang lo lắng về việc liệu những lợi ích hữu hình mà họ nhận được từ việc này có đủ để bù đắp cho bất kỳ hình phạt nào đó về chính sách ngoại giao và kinh tế từ Bắc Kinh hay không”.

Chính vì vậy, cuộc điện đàm giữa Tổng thống Joe Biden và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng như chuyến thăm lần này của Ngoại trưởng Blinken, theo nhận định của ông Greg Poling, “tất cả có lẽ nhằm mục đích cố gắng trấn an Hà Nội rằng không thể nào biết được thế nào là đủ hay không”.

Chuyên gia của CSIS nói thêm rằng ông không dự kiến việc nâng cấp mối quan hệ diễn ra trong chuyến đi này của Ngoại trưởng Mỹ, nhưng sẽ ở một sự kiện lãnh đạo cấp cao của Việt Nam sang Washington hoặc Tổng thống Biden sang Việt Nam.

Trong khi đó, Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam của Đại học New South Wales, thuộc Học viện Quốc phòng Australia, cho rằng chuyến thăm Hà Nội của Ngoại trưởng trưởng Anthony Blinken lần này là “nhằm tạo cơ sở cho chuyến thăm lẫn nhau của Tổng thống Joe Biden và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng”, vốn đã được xác nhận trong cuộc điện đàm vừa qua giữa hai nhà lãnh đạo.

“Đây là bước cần nhưng chưa đủ để hai bên nhất trí nâng quan hệ song phương lên đối tác chiến lược”, GS. Thayer nói với VOA.

Theo ông, mọi thứ sẽ trở nên rõ ràng hơn sau khi những chuyến thăm qua lại của ông Biden và ông Trọng đạt được thỏa thuận để bắt đầu đàm phán về quan hệ đối tác chiến lược.

“Cho tới lúc này, các dấu hiệu có vẻ thuận lợi nhưng nếu sai một ly có thể đi một dặm”, nhà nghiên cứu người Úc nói thêm.

Trong khi các chuyên gia tỏ ra thận trọng trong việc dự đoán liệu Việt Nam và Hoa Kỳ có đạt được việc nâng cấp quan hệ trong năm nay, là năm kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện (2013-2023), hay không, thì một nguồn thạo tin từ Hà Nội cho VOA biết nhiều khả năng hai bên sẽ đạt được quan hệ đối tác chiến lược trong năm nay, chậm nhất là vào tháng 11.

Nguồn tin này cho biết thêm rằng chuyến đi của Ngoại trưởng Blinken tới Hà Nội lần này sẽ bàn về hàng loạt nội dung quan trọng, từ hợp tác an ninh, quốc phòng, quân sự, thương mại, kinh tế, chuyển giao công nghệ… cho đến thúc đẩy nhân quyền.

Chuyên gia Greg Poling của Mỹ cũng hoàn toàn đồng ý về nhận định cho rằng quan hệ đối tác Hoa Kỳ – Việt Nam hiện nay sâu sắc hơn mức độ quan hệ đối tác toàn diện.

Theo ông, nếu xếp theo thứ bậc về mức độ sâu sắc của mối quan hệ với Việt Nam, Hoa Kỳ mặc dù trên danh nghĩa là đứng sau các quốc gia như Úc, Hàn Quốc, Ấn Độ, nhưng rõ ràng Mỹ có mối quan hệ về quân sự, kinh tế và các lĩnh vực khác ở mức độ sâu sắc hơn nhiều.

“Điều đó có nghĩa là nó đã chín muồi”, ông Poling nói.

“Và đối với Việt Nam, một phần là nếu càng kéo dài, nếu cứ càng làm sâu sắc thêm mối quan hệ thực tế mà không cho nó một cái tên thì điều đó càng làm cho họ không thể phủ nhận là họ làm vậy chỉ vì sợ Trung Quốc”, nhà nghiên cứu của CSIS nói thêm.

Theo nghị trình chuyến thăm Hà Nội bắt đầu từ ngày 14/4, ngoài việc gặp gỡ và có các cuộc thảo luận quan trọng với các quan chức cấp cao của Việt Nam, Ngoại trưởng Mỹ Blinken cũng sẽ tham dự lễ động thổ xây dựng khuôn viên Đại sứ quán mới của Hoa Kỳ tại Hà Nội, một sự kiện mà theo lời Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương của Mỹ Daniel Kritenbrink, là “một biểu tượng mới tuyệt đẹp” về cam kết của Hoa Kỳ đối với quan hệ đối tác và tình hữu nghị lâu dài với Việt Nam.

(Theo Khánh An/ VOA)

Xem video TSTT bàn luận về chuyến thăm VN ngày 14/4/2023 của Ngoại trưởng Mỹ Blinken ở phút 16’22”: