Hôm qua, 26/06/2023, tổng thống Nga có bài phát biểu đầu tiên kể từ khi nhóm binh sĩ Wagner rút lui. Ông cáo buộc Ukraine và các nước đồng minh phương Tây muốn người Nga «chém giết nhau» trong cuộc nổi loạn cuối tuần qua.

Trong bài diễn văn ngắn trên truyền hình, tổng thống Vladimir Putin khẳng định là đã «trực tiếp» đưa ra những biện pháp ngay từ đầu xẩy ra biến cố, nhằm tránh «một cuộc đổ máu huynh đệ tương tàn» quy mô lớn. Theo ông, đây chính là điều mà «kẻ thù của Nga» -những kẻ tân phát xít ở Kiev và các nước bảo trợ phương Tây– rất muốn nhìn thấy, muốn «người Nga chém giết nhau».

Nguyên thủ Nga ca ngợi tinh thần đoàn kết, tình liên đới của người dân và cảm ơn các quan chức an ninh đã hoàn thành công việc trong một cuộc họp với giới chức an ninh, có sự hiện diện của bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Choigu.

Ông Putin đưa ra ba lối thoát cho các chiến binh Wagner: Hoặc ký hợp đồng, gia nhập quân đội Nga,  hoặc sang Belarus hoặc trở về nhà.

Trả lời đài RFI, chuyên gia Cyrill Bret, Viện Jacques Delors, nhận định, đề xuất này của tổng thống Putin muốn cơ cấu lại, đặt dấu chấm hết cho cách thức tổ chức, lãnh đạo nhóm vũ trang Wagner như hiện nay.

Ông phân tích: «Đây là hồi kết của Wagner theo cách tổ chức lính đánh thuê được thành lập hồi năm 2014. Bài phát biểu của tổng thống Nga đã đánh dấu rõ số mệnh các chiến binh của Wagner: Bất kể quân phục họ mặc là gì, bất kể họ được triển khai ở mặt trận nào, hay họ được mang tên là gì đi nữa, số nhân sự này phải được hội nhập vào lực lượng vũ trang đặt dưới sự chỉ huy chính quy, như thông lệ, của quân đội Nga.

Họ vẫn sẽ tiếp tục phục vụ lợi ích của Nga tại châu Phi hay ở những nơi khác. Vladimir Putin hiểu rằng tôn ti trật tự trong bộ máy quân sự hùng mạnh đã không thể duy trì được nữa và trở thành một mối họa.

Theo Guardian, phát biểu trên truyền hình tối 26/6, hai ngày sau vụ nổi loạn của Wagner, ổng thống Putin nói:

“Đa số chỉ huy và các tay súng của nhóm Wagner là người Nga yêu nước, cống hiến cho đất nước, cho nhân dân. Họ đã chứng minh lòng can đảm trên chiến trường”.

Ông Putin cho rằng,những kẻ đứng sau vụ nổi loạn đã “lừa dối và lợi dụng họ để chống lại đồng đội của mình, những người đã kề vai sát cánh vì lợi ích của đất nước, tương lai của đất nước”.

Tổng thống Putin gửi lời cảm ơn đến những chỉ huy và lính Wagner đã quyết định dừng vụ nổi loạn trước khi quá muộn và không cho phép xảy ra đổ máu. Ông khẳng định sẽ giữ lời hứa mà ông đã đưa ra trong quá trình đàm phán với Wagner.

“Tôi sẽ giữ lời hứa. Lựa chọn là của các bạn, nhưng tôi chắc chắn đó sẽ là lựa chọn của những người lính đã nhận ra sai lầm”, ông Putin nhắn gửi đến các thành viên của công ty quân sự tư nhân Wagner.

Ông cho biết thêm: “Các vị có cơ hội ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng và các cơ quan lập pháp khác, hoặc trở về với gia đình, bạn bè. Bất cứ ai muốn đều có thể đến Belarus”.

Theo Guardian, tuyên bố này của ông Putin ngầm ý rằng, Wagner sẽ phải giải thể ở Nga.

Ông Putin cũng ca ngợi “lòng dũng cảm và sự hy sinh quên mình của những phi công Nga” nhằm bảo vệ đất nước trong thời gian xảy ra vụ nổi loạn của Wagner. Một số nguồn tin nói, khoảng 20 phi công Nga thiệt mạng sau khi Wagner bắn rơi một máy bay và một trực thăng quân sự của Nga. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga không công bố con số cụ thể.

Mặt khác, ông Putin khẳng định, những nỗ lực nhằm kích động tình trạng bất ổn nội bộ ở Nga “chắc chắn sẽ thất bại”. “Họ (phương Tây và Ukraine) muốn binh sĩ Nga loại bỏ nhau để cuối cùng Nga sẽ thua cuộc, xã hội của chúng ta sẽ đổ vỡ và chìm trong nội chiến đẫm máu. Họ mơ viễn cảnh trả thù cho những thất bại của họ trên chiến trường bằng cái gọi là phản công, nhưng họ đã tính toán sai lầm”, Putin  nói.

Theo AP, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 26/6 tuyên bố Hoa Kỳ và NATO không dính líu tới cuộc nổi dậy chóng vánh của nhóm lính đánh thuê Wagner ở Nga, gọi cuộc nổi dậy và những thách thức đặt ra cho quyền lực của Tổng thống Vladimir Putin là “một cuộc đấu tranh trong hệ thống Nga”.

Tổng thống Biden nói ông đã gọi điện video với các đồng minh vào cuối tuần qua và tất cả họ đều quyết tâm để cho ông Putin “không có lý do gì để đổ lỗi điều này cho phương Tây”.

“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không liên quan. Chúng tôi không liên quan gì đến việc này,” ông Biden nói. “Đây là một phần của cuộc đấu tranh trong hệ thống của Nga.”

(Tổng hợp từ nhiều nguồn tin)