(Xã luận etvts.com.au 19/02/2025) Số phận của Ukraine đã được quyết định vào ngày 5/11/2025 khi ông Donald Trump thắng cử trong cuộc chạy đua vào Tòa Bạch ốc với đương kim Phó Tổng thống Kamala Harris.

Bởi vì trước đó, ông Trump đã từng tuyên bố không nên có cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, và nếu ông đang làm tổng thống thì cuộc chiến này đã không xảy ra. Trong thời gian tranh cử, ông Trump nói nếu thắng cử, chỉ trong vòng 24 giờ là ông giải quyết xong cuộc chiến này. Điều này cho thấy đối với nước Mỹ của ông Trump, không nên tốn tiền bạc để giúp Ukraine trong một trận chiến không liên hệ gì với Mỹ.

Và bước vào nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ mang lại hòa bình, chấm dứt sớm cuộc chiến không nên có này. Ông đã bắt đầu cuộc nói chuyện với Tổng thống Vladimir Putin bằng điện thoại vào giữa tuần qua, sau đó mới nói chuyện ngắn hơn với Tổng thống Volodymyr Zelensky. Ông cho biết ông và Putin sẽ gặp nhau để bàn thảo, có thể tại một nước ở Trung Đông và hai bên đã gởi lời mời qua thăm nước của nhau. Dưới thời Tổng thống Joe Biden, hai bên đã không nói chuyện với nhau sau khi Nga xâm lăng Ukraine và ông Biden gọi Putin là một tên tội phạm chiến tranh.

Nhưng gió đã xoay chiều và rất bất lợi cho Ukraine trong khi rất có lợi cho Nga vì ông Trump sẽ ép Tổng thống Zelensky chấp nhận nhường 20% lãnh thổ mà Nga đã chiếm kể cả bán đảo Crimea mà Putin đã chiếm năm 2014. Ông Trump đã công khai nói Ukraine đòi gia nhập khối NATO và đòi lấy lại toàn bộ đất đai bị mất là điều không thực tế.

Nhiều tháng trước ngày bầu cử, TVTS đã phê bình Tổng thống Biden về sự yếu ớt của ông. Trong khi ông Biden hết mình ủng hộ và vận động quốc hội thông qua việc viện trợ bạc tỉ và vũ khí tối tân cho Ukraine nhưng ông lại cấm Ukraine sử dụng chúng trên đất Nga vì những lời đe dọa của Putin sẽ dùng vũ khí nguyên tử để tấn công cả Hoa Kỳ và những nước giúp vũ khí cho Ukraine. Đưa súng đạn cho người ta mà bảo đừng sử dụng tấn công quân thù trên lãnh thổ của họ trong khi quân thù tấn công sâu, chiếm đến 20% lãnh thổ của Ukraine. Tự vệ kiểu này là tự tử!

Lúc đó, TVTS cho rằng nếu có thua thì cũng phải đánh một trận lớn, tấn công sâu vào Nga trước khi Donald Trump có thể trở lại Bạch Ốc. Nhưng tiếc rằng, Zelensky chỉ mới tấn công và chiếm được phần nào tỉnh Kursk làm Nga khiếp vía hồi đầu, nhưng cũng đã bị mất lại một số đất vì thiếu quân, súng đạn và nhất là sự hỗ trợ không dứt khoát của Biden.

Nếu không đánh một trận sống chết dứt khoát thì nay ông Zelensky phải vào bàn hội nghị bởi nếu không chấp nhận đề nghị của Trump, để Nga được hưởng lợi nhiều hơn, Ukraine chỉ còn trông cậy vào Liên Âu và NATO. Nhưng Tổng thống  Zelensky cũng đã tuyên bố nếu một sự thỏa thuận ngưng chiến và duy trì hòa bình, thì phải có sự bảo đảm của Hoa Kỳ, nếu không thì chỉ 5 năm sau, Putin lại tấn công Ukraine.

Về phần Liên Âu, hơn ai hết họ muốn bảo vệ Ukraine, vì mất Ukraine thì sẽ ảnh hưởng đến Ba Lan và ba nước trong vùng Baltic. Nếu Putin chiếm được Ukraine, tại sao Putin không mở rộng thêm lãnh thổ như thời các Nga hoàng?

Cho nên Liên Âu đã nói rằng, một cuộc thương thuyết cần phải có Ukraine và Liên Âu, không thể chỉ giữa Trump và Putin.

Bài học của Việt Nam Cộng Hòa còn đó. Trump thì cũng giống Richard Nixon hay Gerald Ford, quyền lợi của Mỹ trên hết. MAGA? Ukraine là chuyện của Ukraine và Âu Châu! Ấn Độ, Nga và có thể… Trung Cộng mới là chuyện của Trump?

(Trích etvts.com.au số 2021 phát hành Thứ Tư 19/02/2025)