Đúng như mọi tin đồn suốt thời gian qua, vào chiều ngày 18/1, Quốc hội Việt Nam họp phiên bất thường lần thứ ba miễn nhiệm Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc.

Theo quy định tại khoản 5 Điều 88 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch nước giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh; do đó khi Quốc hội miễn nhiệm chức danh Chủ tịch nước thì đương nhiên chức danh Chủ tịch Hội đồng Quốc Phòng- An ninh cũng bị cho thôi. Ông Phúc cũng bị thôi chức đại biểu quốc hội.

Bà Võ thị Ánh Xuân, Phó Chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021-2026, thay thế ông Nguyễn Xuân Phúc thực hiện quyền Chủ tịch nước cho đến khi Quốc hội bầu ra chủ tịch nước mới.

Reuters dẫn các nguồn tin cho biết vị tân chủ tịch sẽ được xướng danh tại kỳ họp Quốc hội vào tháng năm tới đây.

Vào chiều ngày 17/1, Ban Chấp hành Trung ương đảng cộng sản Việt Nam cũng có phiên họp bất thường và đồng ý để ông Nguyễn Xuân Phúc tôi giữ các chức vụ Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương đạng khóa XIII, Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng- An ninh nước CHXHCNVN.

Ông Phúc bị cho phải chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi làm thủ tướng nhiệm kỳ 2016-2021, để nhiều cán bộ, trong đó có hai phó thủ tướng, ba bộ trưởng vi phạm.

Các ứng viên tiềm năng thay thế ông Phúc

Theo một số quan sát chính trị Việt Nam, có bốn ứng cử viên thay thế vị trí của ông Phúc, đó là đương kim Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Bộ trưởng Công an Tô Lâm, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang, và Trưởng ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai.

Giáo sư Carl Thayer, Giáo sư về chuyên ngành Chính trị, Đại học New South Wales tại Học viện Lực lượng Quốc phòng Úc cho RFA biết qua tin nhắn như sau:

“Các nguồn tin của tôi cho biết có ba ứng cử viên khả dĩ. Thứ nhất, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có thể kiêm nhiệm chức vụ Chủ tịch nước. Điều này sẽ tiếp nối tiền lệ khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang từ trần. Thứ hai, tên của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang đã được đề cập. Và thứ ba, Tô Lâm có thể là một ứng cử viên triển vọng.”

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng kiêm nhiệm chức Chủ tịch nước vào năm 2018 sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang từ trần.

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, một nhà quan sát chính trị Việt Nam đang làm việc tại Viện nghiên cứu Đông Nam Á tại Singapore, viết:

“Trong trường hợp của ông Phúc, ứng cứ viên hàng đầu có thể là Bộ trưởng Công an Tô Lâm. Ông Tô Lâm dường như đã giành được sự tin tưởng từ ông Trọng vì sự trung thành và vai trò quan trọng trong việc điều hành các điều tra chống tham nhũng. Là uỷ viên Bộ Chính trị nhiệm kỳ thứ hai, ông Tô Lâm cũng có phần mạnh hơn so với các ứng viên cạnh tranh khác.”

Bill Hayton, chuyên gia cao cấp tại Viện Nghiên cứu Chatham House- Vương Quốc Anh cho rằng: “Tôi thấy đây là “Tập Cận Bình hoá” của Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam dưới thời ông Trọng dường như đang áp dụng nhiều ý tưởng và chiến thuật của Đảng Cộng sản Trung Quốc của Tập Cận Bình.”

Ông dự đoán không khí chính trị ở Việt Nam sẽ ngột ngạt hơn trong tương lai:

(Tổng hợp từ RFA)