Cộng hòa đã giành đủ số ghế để kiểm soát Hạ viện Hoa Kỳ, hoàn tất cú thâu tóm quyền lực với chiến thắng áp đảo và đảm bảo quyền kiểm soát chính phủ Mỹ cùng với Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Tính đến ngày 14/11, đảng Cộng hòa giành được 218 ghế ở Hạ viện, tạo nên thế đa số. Trước đó, đảng Cộng hòa đã giành được quyền kiểm soát Thượng viện từ tay đảng Dân chủ.

Chiếm được thế đa số một cách khó khăn và sít sao, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa đang nhìn thấy nhiệm vụ phải thay đổi chính phủ liên bang và nhanh chóng thực hiện tầm nhìn của ông Trump cho đất nước.

Tổng thống sắp nhậm chức đã hứa sẽ thực hiện chiến dịch trục xuất lớn nhất từ trước đến nay, mở rộng các khoản giảm thuế, trừng phạt những kẻ thù chính trị của mình, nắm quyền kiểm soát các công cụ mạnh mẽ nhất của chính phủ liên bang và định hình lại nền kinh tế Hoa Kỳ. Chiến thắng trong cuộc bầu cử của đảng Cộng hòa đảm bảo rằng Quốc hội sẽ ủng hộ chương trình nghị sự đó và đảng Dân chủ sẽ gần như bất lực trong việc kiểm soát chính phủ.

Khi ông Trump được bầu làm tổng thống vào năm 2016, đảng Cộng hòa cũng đã giành chiến thắng áp đảo tại Quốc hội, nhưng ông vẫn gặp phải các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa phản đối các ý tưởng chính sách của ông, cũng như Tòa án Tối cao với đa số là người theo chủ nghĩa tự do. Nhưng lần này không phải vậy.

Khi trở lại Tòa Bạch Ốc lần này, ông Trump sẽ làm việc với một đảng Cộng hòa đã hoàn toàn biến chuyển bởi phong trào “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” của ông và một Tòa án Tối cao đang do các thẩm phán bảo thủ thống trị, trong đó có 3 thẩm phán do chính ông bổ nhiệm.

Ông Trump đã tập hợp các dân biểu Cộng hòa tại một khách sạn ở Điện Capitol sáng ngày 13/11, đánh dấu lần đầu tiên ông trở lại Washington kể từ sau cuộc bầu cử.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người với sự ủng hộ của ông Trump đã giành được đề cử của Hội nghị Cộng hòa để tiếp tục làm chủ tịch vào năm tới, đã nói về việc thay đổi mạnh mẽ chính phủ liên bang và các chương trình của chính phủ, để mắt đến các cách để cải tổ kể cả các chương trình phổ biến mà đảng Dân chủ ủng hộ trong những năm gần đây. Ông Johnson, một nhân vật bảo thủ nhiệt thành, đã đưa Hội nghị Cộng hòa tại Hạ viện lại gần ông Trump hơn trong mùa vận động tranh cử khi họ chuẩn bị một chương trình nghị sự “tham vọng” kéo dài 100 ngày.

“Những người Cộng hòa tại Hạ viện và Thượng viện có một nhiệm vụ”, ông Johnson nói vào đầu tuần này. “Người dân Mỹ muốn chúng ta thực hiện và đưa ra chương trình nghị sự ‘Nước Mỹ trên hết’.”

Các đồng minh của ông Trump tại Hạ viện đã ra tín hiệu rằng họ sẽ tìm cách trả đũa cho những rắc rối pháp lý mà ông Trump phải đối mặt khi không còn tại nhiệm. Ngày 13/11, vị tổng thống mới đắc cử cho biết ông sẽ đề cử Dân biểu Matt Gaetz, một người trung thành nhiệt thành, làm Bộ trưởng Tư Pháp

Trong khi đó, Dân biểu Jim Jordan, chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện đầy quyền lực, cho biết các nhà lập pháp Cộng hòa “không loại bỏ bất cứ điều gì” trong kế hoạch điều tra công tố viên đặc biệt Jack Smith, ngay cả khi ông Smith đang khép lại hai cuộc điều tra liên bang nhắm vào ông Trump vì tích trữ tài liệu mật tại khu điền trang Mar-a-Lago và âm mưu lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020.

Vẫn còn một vài ghế ở Hạ viện chưa ngã ngũ sẽ thuộc về Cộng hòa hay Dân chủ vì kiểm phiếu chưa xong, khi tân Quốc hội mở màn, phe Cộng hòa có thể nắm thế đa số chỉ hơn phe Dân chủ vài ghế. Quyết định của ông Trump rút vài dân biểu Hạ viện để tham gia vào chính quyền (tới nay bao gồm các dân biểu Gaetz, Mike Waltz và Elise Stefanik) có thể làm phức tạp thêm khả năng duy trì thế đa số của ông Johnson trong những ngày đầu của Quốc hội mới.

Ông Gaetz đã đệ đơn từ chức vào ngày 13/11, có hiệu lực ngay lập tức. Ông Johnson cho biết ông hy vọng ghế này có thể được lấp đầy vào thời điểm tân Quốc hội họp vào ngày 3 tháng 1. Việc thay thế các thành viên của Hạ viện đòi hỏi phải có các cuộc bầu cử đặc biệt và các khu vực quốc hội do ba thành viên sắp mãn nhiệm nắm giữ đã do đảng Cộng hòa nắm giữ trong nhiều năm.

Với thế đa số mong manh, một Hạ viện hoạt động hiệu quả cũng không được đảm bảo. Hai năm qua, quyền kiểm soát Hạ viện của đảng Cộng hòa được định hình bằng cuộc đấu đá nội bộ khi các phe phái bảo thủ cứng rắn tìm cách giành ảnh hưởng và quyền lực bằng cách công khai thách thức sự lãnh đạo của đảng. Trong khi ông Johnson — đôi khi với sự giúp đỡ của ông Trump — phần lớn đã chế ngự được các cuộc nổi loạn công khai chống lại sự lãnh đạo của mình, thì phe cánh hữu của đảng đang lên ngôi và đầy tham vọng sau chiến thắng bầu cử của ông Trump.

Thế đa số của đảng Cộng hòa cũng phụ thuộc vào một nhóm nhỏ các nhà lập pháp đã giành chiến thắng bằng cách ra ứng cử với tư cách là những người ôn hòa. Người ta vẫn phải chờ xem liệu họ có tiếp tục ủng hộ một số đề nghị cực đoan nhất do ông Trump và các đồng minh của ông tán đồng hay không.

Trong khi đó, Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries đang cố gắng giữ cho các đảng viên Dân chủ có liên quan đến bất kỳ luật nào mà Quốc hội thông qua, một nỗ lực sẽ phụ thuộc vào việc các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ thống nhất hơn 200 thành viên, trong lúc đảng này đang trải qua quá trình tự kiểm điểm sau các cuộc bầu cử thất bại.

Tại Thượng viện, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa vừa giành được đa số phiếu thuyết phục, đã làm việc với ông Trump để xác nhận các lựa chọn Nội các của ông.

Đa số 53 ghế tại Thượng viện của đảng Cộng hòa cũng đảm bảo rằng đảng Cộng hòa sẽ không chật vật khi xác nhận các vị trí trong Nội các hoặc các vị trí thẩm phán Tòa án Tối cao nếu có chỗ trống. Không phải tất cả các cuộc chuẩn nhận đó đều được đảm bảo.

Tuy nhiên, hôm 10/11, ông Trump đã yêu cầu các nhà lãnh đạo Cộng hòa cho phép ông bổ nhiệm các chức vụ hành chính mà không cần biểu quyết khi Thượng viện đang trong thời gian nghỉ. Một động thái như vậy sẽ là một sự thay đổi đáng kể về quyền lực khỏi Thượng viện, nhưng tất cả các ứng cử viên lãnh đạo đều nhanh chóng đồng ý với ý tưởng này. Đảng Dân chủ có khả năng phản đối một động thái như vậy.

Trong khi đó, những người ủng hộ ông Trump trên mạng xã hội, bao gồm cả Elon Musk, người đàn ông giàu nhất thế giới, đã phản đối việc chọn một đảng viên Cộng hòa truyền thống để lãnh đạo Thượng viện.

Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Mitch McConnell đã nói rõ rằng trên Điện Capitol, những ngày tháng đảng Cộng hòa phản đối ông Trump đã qua rồi.

(Nguồn: VOA)