Lượng di dân ròng từ  nước ngoài (NOM /  net overseas migration) của Úc đã tăng vọt lên 340,000 người, vượt xa mức trần dự kiến là 260,000 người của chính quyền Albanese cho năm tài chính này. Các số liệu được công bố trong triển vọng kinh tế và tài chính giữa năm (MYEFO / mid-year economic and fiscal outlook) đã gây ra sự chỉ trích từ phe đối lập và những người ủng hộ nhà ở, những người cho rằng cách quản lý di cư của Đảng Lao động đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhà ở.

Bản cập nhật MYEFO nhấn mạnh rằng trong khi chính quyền Albanese có ý định giảm một nửa lượng di dân ròng từ mức đỉnh điểm do đại dịch gây ra là 528,000 người vào năm 2022–23 xuống còn 260,000 người vào năm 2024–25, thì thực tế đã khác xa. Thay vì giảm mạnh, lượng di dân ròng vẫn ở mức cao, gây thêm áp lực lên nhu cầu nhà ở, thị trường cho thuê và người mua nhà lần đầu.

Sự bùng nổ di dân

Theo báo cáo MYEFO, di dân ròng từ nước ngoài đạt đỉnh vào năm ngoái nhưng hiện được dự báo sẽ vẫn cao hơn dự kiến. Bất chấp dự đoán về sự sụt giảm đáng kể, NOM của Úc đã đạt 340,000 trong năm nay — nhiều hơn 80,000 so với dự kiến.

“Mặc dù số lượng người mới đến đang giảm theo kỳ vọng của Ngân sách, nhưng số người rời đi lại thấp hơn dự kiến trong giai đoạn 2023–24”, báo cáo nêu rõ. “Số người rời đi dự kiến sẽ tăng trong giai đoạn 2024–25, mặc dù với tốc độ chậm hơn so với dự kiến của Ngân sách”.

Bộ trưởng Ngân khố  Jim Chalmers đã thừa nhận xu hướng này và cho rằng nguyên nhân là do ít người Úc rời khỏi đất nước hơn. “Khi nói đến số người đến, chúng tôi ít nhiều đang theo dõi như chúng tôi mong đợi, nhưng khi nói đến số người rời đi thì đó là sự khác biệt lớn”, Tiến sĩ Chalmers nói với Sky News. “Đó là lý do tại sao có khả năng sẽ có sự điều chỉnh đối với các dự báo di dân ròng từ nước ngoài do số người rời đi ít hơn”.

Áp lực thị trường nhà ở

Sự gia tăng di dân đã làm tăng nhu cầu nhà ở tại thời điểm nguồn cung đang chậm lại. Tổng số nhà hoàn thành vào năm 2023 là khoảng 175,000 căn, thấp hơn nhiều so với con số ước tính là 220,000 căn cần có hàng năm để đáp ứng nhu cầu.

Diana Mousina, phó kinh tế trưởng tại AMP, chỉ ra sự mất cân bằng giữa cung và cầu nhà ở. Bà cho biết: “Nhu cầu nhà ở đang cao hơn nhiều so với nguồn cung”. “Nhu cầu nhà ở đang theo dõi ở mức khoảng 220,000 căn mỗi năm, nhưng số nhà hoàn thành [là khoảng] 175,000 căn vào năm 2023”.

Sustainable Population Australia, một nhóm vận động hành lang ủng hộ tăng trưởng dân số có kiểm soát, đã cảnh báo vào đầu năm nay rằng tăng trưởng dân số của Úc là không bền vững. Peter Strachan, chủ tịch toàn quốc của nhóm, lưu ý rằng mức tăng trưởng hiện tại đòi hỏi thêm 4,200 căn nhà mỗi tuần, nhưng chỉ có khoảng 3,200 căn đang được xây dựng.

“Người Úc không thấy lợi ích gì cho phẩm chất   cuộc sống của họ sau khi dân số Úc tăng 8.2 triệu người hoặc 43 phần trăm kể từ năm 2000”, Strachan cho biết, trích dẫn một tuyên bố được những người Úc nổi tiếng ủng hộ, bao gồm doanh nhân Dick Smith và Giáo sư Ian Lowe.

Phản ứng chính trị

Người phát ngôn của phe đối lập về nhà ở Michael Sukkar chỉ trích chính quyền Albanese, lập luận rằng chính sách di dân “Big Australia” của chính quyền này đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhà ở. “Với số người mua nhà lần đầu ít hơn, giá thuê nhà tăng nhanh và ít nhà được xây dựng hơn, thật vô lý khi Đảng Lao động vẫn quyết tâm thực hiện một chương trình di dân lớn để ủng hộ chính sách của mình cho một ‘Big Australia’”, Sukkar nói với news.com.au.

Ông cũng nêu ra cách tiếp cận thay thế của Liên minh. “Ngược lại, Liên minh sẽ giảm di dân và tung ra ít nhất 100,000 ngôi nhà cho người dân Úc để giảm bớt cuộc khủng hoảng nhà ở của Đảng Lao động”, ông cho biết.

Bối cảnh kinh tế

Sự bùng nổ di dân trùng với áp lực tài chính ngày càng tăng đối với các hộ gia đình Úc. Theo MYEFO, lãi suất cao hơn và chi phí sinh hoạt tăng đã góp phần làm giảm mức tiêu dùng hộ gia đình và giảm tiết kiệm.

Trong khi chính phủ đã quảng cáo việc quản lý tài chính của mình là thành công, triển vọng kinh tế cho thấy những thách thức ở phía trước. Thâm hụt dự báo tích lũy đã tăng vọt lên $143 tỷ đô la trong bốn năm tới, vượt đáng kể so với dự báo trước đó.

Ngân sách tháng 5 dự báo thặng dư $9.3 tỷ cho năm 2024–25, nhưng thâm hụt dự kiến sẽ theo sau: $28.2 tỷ trong năm 2025–26; $42.8 tỷ trong năm 2026–27; $26.7 tỷ trong năm 2027–28 và $24.3 tỷ trong năm 2028–29.

Bộ trưởng Ngân khố Chalmers đã bảo vệ cách chính phủ giải quyết ngân sách, nhấn mạnh rằng thâm hụt vẫn thấp hơn so với dự báo của chính phủ trước. Ông giải thích rằng “chi tiêu không thể tránh khỏi” đã góp phần làm thâm hụt cao hơn dự kiến.