Một trong bốn việc làm tại Úc có thể biến mất do tự động hóa nếu người lao động không được nâng cao kỹ năng một cách đáng kể, theo cảnh báo từ một báo cáo toàn cầu mới.

Nghiên cứu do công ty giáo dục quốc tế Pearson ủy quyền cho thấy 26 phần trăm lực lượng lao động của Úc đang ở mức rủi ro cao trước các công nghệ tự động hóa, với khoản thiệt hại kinh tế tiềm tàng ước tính khoảng 104 tỷ. Báo cáo cảnh báo rằng nếu không có hành động khẩn cấp, khoảng cách thu nhập do mất việc cùng chi phí đào tạo lại có thể để lại một lỗ hổng lớn cho nền kinh tế.

Theo báo cáo, các ngành dễ bị tự động hóa tác động nhất là xây dựng (construction), chiếm 9 phần trăm tổng việc làm, và sản xuất (manufacturing), chiếm 6 phần trăm. Cả hai ngành này đều là nơi các hệ thống robot, trí tuệ nhân tạo và máy móc tự động ngày càng được ứng dụng rộng rãi.

“Tỷ lệ việc làm ở Úc có nguy cơ cao bị tự động hóa là 26 phần trăm, chủ yếu do tỷ lệ việc làm trong ngành xây dựng (9 phần trăm) và sản xuất (6 phần trăm), những ngành đặc biệt dễ bị tổn thương trước tự động hóa,” báo cáo nêu.

“Các công nghệ tự động hóa – chẳng hạn tự động hóa quy trình bằng robot, chatbot mô hình ngôn ngữ lớn, các mô hình AI có tính tác vụ chủ động (agentic AI), và robot di động tự hành – đòi hỏi các cá nhân phải tái trang bị kỹ năng để thực hiện những nhiệm vụ hoàn toàn mới hoặc đã thay đổi.”

Nghiên cứu cho biết công việc trong các lĩnh vực bán lẻ, tài chính và truyền thông cũng đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi sự tiến bộ của AI tạo sinh, trong khi những ngành như dịch vụ lưu trú, vệ sinh và dọn dẹp dự kiến sẽ ít chịu tác động hơn.

Pearson kêu gọi các nhà hoạch định chính sách mở rộng việc công nhận các bằng cấp quốc tế để giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt kỹ năng. “Pearson đã trao hơn sáu triệu chứng chỉ BTEC trên toàn cầu – những bằng cấp nghiêm ngặt, hướng tới tương lai trong các lĩnh vực như IT, xây dựng, kinh doanh và khoa học,” ông Taha Haidermota, đại diện Pearson Australia, cho biết.

“Những bằng cấp này được công nhận rộng rãi trên bình diện quốc tế, nhưng chưa được công nhận ở Úc. Trong bối cảnh quốc gia đang đối mặt với thiếu hụt kỹ năng ở những ngành then chốt, việc công nhận các bằng cấp quốc tế uy tín có thể giúp lao động nhập cư có kỹ năng bước vào những công việc họ đã được đào tạo và đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất. Đào tạo nghề và các con đường dẫn vào việc làm là then chốt cho thịnh vượng tương lai của Úc, nhưng vẫn còn nhiều việc chúng ta có thể làm để bảo đảm người lao động có kỹ năng đóng góp đầy đủ cho nền kinh tế.”

Nghiên cứu của Pearson sử dụng dữ liệu từ Ngân hàng Dự trữ Úc, Cục Thống kê Úc và Bộ Giáo dục. Báo cáo xem xét các mốc chuyển đổi lớn trong đời làm việc của mọi người – từ giáo dục sang việc làm, việc bị sa thải, và sự gián đoạn do tự động hóa. Dựa trên các dự báo trong tương lai, nhóm nghiên cứu đã lập bản đồ các công việc có nguy cơ cao nhất.

Phân tích cho thấy trong số $104 tỷ thu nhập dự kiến bị mất, khoảng 75.7 phần trăm là do tự động hóa trực tiếp gây ra, phần còn lại là do chi phí tái đào tạo và sự dịch chuyển giữa các công việc.

Tuy nhiên, không phải mọi cơ quan đều đồng tình với mức độ nghiêm trọng của kết luận này. Jobs and Skills Australia gần đây cho rằng những dự báo bi quan về việc tự động hóa hoàn toàn lật đổ thị trường lao động là bị thổi phồng.

Một báo cáo riêng của cơ quan này, được công bố tháng trước, dự đoán rằng đến năm 2050, các nghề có thể suy giảm mạnh bao gồm nhân viên văn phòng, lễ tân, nhân viên kế toán sổ sách, nhân viên bán hàng, tiếp thị và quan hệ công chúng. Các nhà phân tích hệ thống và lập trình viên máy tính cũng được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng nặng.