Trong cuộc hội đàm bên lề Hội nghị thượng đỉnh hạt nhân với Tổng thống Mỹ Barack Obama vào hôm 31.3 tại Washington, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lớn tiếng cho rằng những hành động thực hiện tự do hàng hải của Mỹ là “xâm phạm chủ quyền Trung Quốc” và Bắc Kinh sẽ không chấp nhận bất cứ “vi phạm chủ quyền” nào.

Theo Tân Hoa xã, trong cuộc hội đàm ngày 31.3 chấp ở Biển Đông, biến đổi khí hậu, an ninh hạt nhân. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Zheng Zeguang cho biết, mặc dù cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo là “tích cực”, song hai bên vẫn có bất đồng về một số vấn đề như sở hữu trí tuệ và giải quyết tranh chấp ở Biển Đông.

Cụ thể là trong cuộc gặp này, Mỹ và Trung Quốc đã thông qua tuyên bố chung về hợp tác an ninh hạt nhân gồm 10 điểm, đồng thời cũng bàn về vấn đề Triều Tiên.

Theo đó, hai bên cam kết hợp tác thúc đẩy môi trường quốc tế hòa bình bằng việc giảm thiểu những mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố hạt nhân, phấn đấu có một kiến trúc an ninh hạt nhân toàn cầu toàn diện, đồng bộ và bền vững hơn vì lợi ích và an ninh chung.

Mỹ và Trung Quốc cũng cam kết tiếp tục hỗ trợ công việc của các cơ quan quốc tế liên quan về vấn đề an ninh hạt nhân, đóng góp cả về tài chính và đội ngũ chuyên gia để tăng cường hợp tác an ninh hạt nhân. Hai bên ghi nhận những thành tựu đáng kể đã đạt được và tiếp tục hợp tác trong các lĩnh vực về an ninh hạt nhân. Đặc biệt, Mỹ và Trung Quốc nhất trí hợp tác điều tra và ngăn chặn nạn buôn lậu hạt nhân, bao gồm việc buôn lậu nguyên vật liệu hạt nhân.

Cũng liên quan đến vấn đề hạt nhân đang nóng hiện nay tại Triều Tiên, Tổng thống Obama và Chủ tịch Tập đã đạt được đồng thuận về việc phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên, đồng thời cam kết thực thi đầy đủ lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với Triều Tiên.

 

Các chính khách tham gia bữa tiệc tối tại Washington. Photo Courtesy: Reuters

Trong khi đó khi nhắc về vấn đề Biển Đông, lãnh đạo hai nước vẫn có nhiều quan điểm bất đồng khi ông Tập Cận Bình lớn tiếng nói rằng, Trung Quốc sẽ “cương quyết bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông” và cho rằng các tranh chấp ở đây nên giải quyết một cách hòa bình thông qua đàm phán trực tiếp của các bên tuyên bố chủ quyền.

Chủ tịch Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh tôn trọng và bảo vệ tự do hàng hải và hàng không của các nước theo luật quốc tế, trong khi”không chấp nhận việc vi phạm chủ quyền nhân danh tự do hàng hải”, đề cập tới các cuộc tuần tra trên biển và trên không của Mỹ gần đây. Ông Tập cho rằng các nước liên quan đến tranh chấp ở Biển Đông có thể giải quyết hòa bình thông qua đối thoại trực tiếp.

Trong khi đó, Tổng thống Obama nhấn mạnh Mỹ cùng Nhật Bản và Hàn Quốc chia sẻ tầm nhìn chung của châu Á – Thái Bình Dương dựa trên “trật tự tuân theo luật pháp mà tất cả các nước, bất kể lớn nhỏ phải hành động theo các quy tắc và nguyên tắc chung”.

Tại Biển Đông Trung Quốc đưa ra yêu sách đường 9 đoạn chiếm gần như toàn bộ khu vực, chồng lấn lên vùng thuộc chủ quyền của các nước ven biển gồm Việt Nam, Phi Luật Tân, Mã Lai và Brunei.

Mỹ tuyên bố không đứng về bên nào trong tranh chấp ở Biển Đông nhưng sẵn sàng hành động để đảm bảo tự do hàng hải ở đây.

Tổng hợp