< ?xml:namespace prefix = "o" ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro bắt tay nhau tại tang lễ ông Mandela ở Nam Phi hồi tháng 12.2013. Photo Courtesy: Reuters

Các quan chức Mỹ mới đây đã tiết lộ Mỹ và Cuba đã nhất quyết đi đến thỏa thuận cải thiện quan hệ giữa hai nước sau khi thực hiện các cuộc đàm phán bí mật trong vòng 18 tháng.

Mỹ và Cuba ngày 17.12 đã công bố các kế hoạch nhằm bình thường hóa quan hệ ngoại giao và kinh tế, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong mối quan hệ vốn bị băng giá suốt hơn nửa thế kỷ qua.

Theo báo New York Times, ngay sau khi tái đắc cử hồi năm 2012, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã triệu tập các cố vấn cấp cao, yêu cầu ho “tư duy mạnh mẽ” về các chiến lược của nhiệm kỳ hai, bao gồm việc tìm sự khởi đầu mới trong mối quan hệ với các cựu thù như Iran và Cuba.

Sau khi thông báo được đưa ra, người dân Cuba đã xuống đường ăn mừng, bày tỏ hy vọng lớn về những đổi thay tích cực giữa hai nước.

Trong bài phát biểu trên truyền hình, ông Obama cho biết: “50 năm qua cho thấy việc cô lập không có tác dụng”. Theo ông Obama nhận định: “Đã đến lúc cần có hướng tiếp cận mới”. 

Theo như thỏa thuận giữa hai nước, Mỹ sẽ dỡ bỏ các hạn chế đối với Cuba trong các lĩnh vực như kiều hối, đi lại, hoạt động ngân hàng. Ông Obama cho biết Mỹ sẽ xem xét mở đại sứ quán ở Havana trong vài tháng tới. Ông Obama cũng cam kết sẽ thúc giục Quốc hội Mỹ dỡ bỏ cấm vận thương mại đối với Cuba.

Về phía Cuba, nước này đã quyết định trả tự do cho công dân Mỹ Alan Gross, 65 tuổi, sau 5 năm giam giữ. Cuba cũng thả một nhân viên tình báo do thám cho Mỹ và bị giam gần 20 năm qua. Đổi lại, phía Mỹ sẽ trả tự do cho ba nhân viên tình báo Cuba. 

Chủ tịch Castro hoan nghênh những động thái của Mỹ trong bài phát biểu trên truyền hình. Ông cho hay đây là điều mà quốc gia của ông đã mong chờ từ lâu và kêu gọi Washington dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại và kinh tế đối với Cuba. 

Theo khảo sát của báo New York Times, cứ 10 người Mỹ thì có sáu người ủng hộ cải thiện quan hệ với Cuba. Quyết định của ông Obama nhận được sự ủng hộ to lớn của Tòa thánh Vatican, Phòng Thương mại Mỹ, tổ chức Giám sát Nhân quyền và các doanh nghiệp nông nghiệp lớn.

Tuy nhiên, sẽ không dễ để Mỹ và Cuba sớm trở thành bạn bè thân thiết. Hàng loạt nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã lên tiếng chỉ trích thỏa thuận Mỹ và Cuba. Cựu thống đốc Florida Jeb Bush, một ứng cử viên Tổng thống MỸ năm 2016, mô tả thỏa thuận này “có hại cho tiến trình dân chủ ở Cuba”.

Với việc Đảng Cộng hòa kiểm soát cả hai viện Quốc hội Mỹ, sẽ không dễ để ông Obama thuyết phục Quốc hội thông qua việc dỡ bỏ cấm vận đối với Cuba. Tuy nhiên như ông Obama chỉ rõ, lịch sử đã chứng minh rằng sự cô lập hoàn toàn vô tác dụng.

Quan hệ Mỹ-Cuba đã đóng băng từ đầu những năm 1960, khi Washington cắt đứt quan hệ ngoại giao và áp đặt một lệnh cấm vận thương mại với Havana. 

Tổng hợp