Các cựu quân nhân QLVNCH bang Queensland diễn hành ngày ANZAC năm nay tại Brisbane. Hình Phuong Bach Thi Nguyen/Phố Nắng

Mỗi năm đến ngày 25 tháng 4, người Úc khắp nơi, từ trong nước đến hải ngoại đều tổ chức trọng thể  Ngày Anzac để nhớ đến những người đã vì nước Úc, vì lý tưởng tự do mà hy sinh. Thiên anh hùng ca đó của Anzac khởi sự từ trận chiến ở Gallipoli tận Thổ Nhĩ Kỳ, khi hàng chục ngàn binh sĩ Úc tử trận trong cuộc đổ bộ vào ngày 25.4.1915 hồi Đệ nhất Thế chiến.

Từ đó đến nay đã 94 năm, và cứ mỗi lần đến ngày này, huyền thoại Anzac lại được thế hệ này nối tiếp thế hệ kia, qua Đệ nhị Thế chiến, chiến tranh Triều Tiên, chiến tranh Việt Nam, Đông Timor, Iraq và A Phú Hãn…

Với người Úc, ngày Anzac 25 tháng 4 là ngày linh thiêng nhất. Các tiệm bán rượu đóng cửa đến 12 giờ trưa để trân trọng ngày lễ này. Trước khi mặt trời mọc, hàng ngàn người Úc tụ tập ở các Đài Chiến sĩ Trận vong khắp nơi trên nước Úc dự lễ tưởng niệm những chiến sĩ đã hy sinh vì tổ quốc.

Hàng ngàn người Úc, kể cả những thanh thiếu niên chưa bao giờ biết mùi chiến tranh, đã vượt hàng ngàn dặm qua tận Gallipoli để dự lễ Anzac ở bờ biển mà ngày xưa quân đội Úc đổ bộ, với sự hiện diện của Ngoại trưởng Úc Stephen Smith.

Họ cũng qua tận Pháp để tưởng nhớ hàng chục ngàn người Úc khác đã bỏ mình tại Mặt Trận Miền Tây trong Đệ nhất Thế chiến.

Thủ tướng Úc Kevin Rudd và bà Toàn quyền Quentin Bryce dự lễ tại thủ đô Canberra, đến đặt vòng hoa tại Đài Tưởng niệm Chiến tranh của Úc trong khi Thủ lãnh Đối lập Malcolm Turnbull dự lễ ở Darwin.

Sau đó, tại hầu hết các thành phố lớn đều có cuộc diễn hành ngày Anzac Day. Ngoài các cựu quân nhân Úc, các cựu quân nhân các nước đồng minh đều tham dự.

Các cựu chiến binh Việt Nam Cộng Hòa luôn có mặt trong ngày diễn hành Anzac Day với cờ vàng ba sọc đỏ, bận sắc phục của các binh chủng Quân lực VNCH.

Tại Úc, có hai ngày  lễ được xem là trọng nhất trong đó các tiệm buôn tạm ngưng hoạt động hay đóng cửa để tỏ sự kính trọng, đó là Thứ Sáu Tuần Thánh (Good Friday) và Anzac Day. Ngày nay, việc mở cửa buôn bán trong hai ngày đó trở nên dễ dãi và thoáng hơn.

Tuy mới lập quốc hơn hai trăm năm nhưng tinh thần yêu nước của người Úc rất cao. Và với dân số chỉ khoảng 20 triệu người và một quân đội vài chục ngàn người, binh sĩ Úc nổi tiếng thế giới về thiện chiến và lòng dũng cảm.