Thủ tướng Úc Scott Morrison dự kiến sẽ rời đại sứ quán Úc tại Israel về Tây Jerusalem sau khi tình trạng của thành phố này được dàn xếp ổn thỏa.

Báo Úc cho biết trong hôm 15.12 thủ tướng Scott Morrison công bố sự thay đổi chính sách ngoại giao này trong bài phát biểu tại trụ sở Sydney Institute ở thành phố Sydney, bang New South Wales, Úc.

Thủ tướng Scott Morrison phát biểu: “Úc công nhận tây Jerusalem, nơi có trụ sở quốc hội và nhiều cơ quan chính quyền, là thủ đô của Israel”.

Ông Morrison cho biết việc xây dựng đại sứ quán tại Jerusalem đang được tiến hành nhưng Úc sẽ chưa dời đại sứ quán từ Tel Aviv về đây khi chưa đạt thỏa thuận hòa bình. Trước mắt, Canberra sẽ thành lập các văn phòng thương mại và quốc phòng tại tây Jerusalem.

Thủ tướng Morrison cũng “xác nhận cam kết công nhận giải pháp hai nhà nước và Chính quyền Úc sẽ nỗ lực để thúc đẩy người dân Palestin hình thành nhà nước trong tương lai với thủ đô là Đông Jerrusalem”.

Tuyên bố này đang gây ra dư luận trái chiều tại Úc.  Tác giả Colin Rubenstein, giảng viên môn Chính trị Trung Đông tại đại học Monash của Úc cho biết, việc công nhận Tây Jerusalem là thủ đô của Israel chỉ là sự công nhận thực tế khi Israel coi vùng đất này là thủ đô kể từ năm 1950.

Ông Colin Rubenstein cũng cho rằng, việc công nhận này không làm tổn hại đến quá trình đám phán để tìm giải pháp cho hai nhà nước. Đối với lo ngại về sự trả thù của những người Hồi giáo cựu đoan đối với quyết định này thì ông Colin cũng cho biết, Mỹ đã có hành động tương tự từ năm ngoái và cho đến lúc này chưa có bằng chứng nào cho thấy các lợi ích của Mỹ ở nước ngoài bị lực lượng Hồi giáo cực đoan đe dọa.

Nhữn người ủng hộ Palestines thì lại có một cách nhìn hoàn toàn khác. Chủ tịch Mạng lưới bảo vệ Palestines tại Úc Bishop George Browing khẳng định, công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel “không phải là quyết định phục vụ lợi ích của Úc, nó làm cho quan hệ thương mại và an ninh của Úc với các đối tác trong khu vực bị ảnh hưởng”.

Nhà nghiên cứu Trung Đông Marika Sosnowski thuộc Đại học Melbounre cũng cho hay, quyết định này không giúp ích cho việc tìm giải pháp cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestines trong khi có thể khơi dậy sự tức giận của những người Hồi giáo, làm ảnh hưởng tới quan hệ giữa Úc và các nước Hồi giáo.

Mặc dù vào lúc này còn là quá sớm để dự đoán về tác động của chính sách này đối với quan hệ đối ngoại của Úc song nhiều khả năng Indonesia sẽ xem xét lại việc thông qua Hiệp định thương mại tự do song phương mà hai nước kết thúc đàm phán vào tháng 8 vừa qua. Hiệp định này đã bị trì hoãn vào tháng 10/2018 ngay sau khi Thủ tướng Scott Morrison tuyên bố sẽ xem xét việc công nhận Tây Jerusalem là thủ đô của Israel.

Trong khi đó, giới chức Palestine cho rằng quyết định mới của Úc về vấn đề thủ đô Israel là “vô trách nhiệm và vi phạm luật quốc tế”.

“Quyết định của chính phủ Úc công nhận tây Jerusalem là thủ đô của Israel là quan điểm chính trị thiển cận, vô trách nhiệm và đi ngược lại hòa bình và an ninh thế giới”, AFP hôm nay dẫn tuyên bố của Tổng thư ký của Tổ chức Giải phóng Palestine Saeb Erekat.

Ông Erekat khẳng định địa vị pháp lý cuối cùng của toàn bộ khu vực Jerusalem vẫn là vấn đề đang được đàm phán, trong khi đông Jerusalem, theo luật quốc tế, là “một phần không thể tách rời của vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng”.

Quan chức Palestine khẳng định quyết định của Úc về việc mở một văn phòng thương mại tại tây Jerusalem vi phạm nghị quyết của Liên Hợp Quốc.

Tổng hợp