Những người lính cuối cùng bảo vệ nhà máy thép Azovstal của thành phố hiện đã đầu hàng, các quan chức Moscow cho biết.

Trong nhiều tháng, những binh lính này đã ẩn náu trong khu phức hợp khổng lồ, ngăn cản Nga thiết lập quyền soát hoàn toàn thành phố.

Cuộc sơ tán hôm 20/05 đã đánh dấu sự kết thúc của cuộc bao vây hủy diệt nhất trong cuộc chiến tại Ukraine, với việc Mariupol giờ đây trở thành đống đổ nát hoàn toàn.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết thành phố Mariupol và nhà máy thép Azovstal hiện đã được “giải phóng hoàn toàn” sau khi 531 binh sĩ Ukraine rời khỏi địa điểm này.

“Hệ thống hầm ngầm của khu công nghiệp, nơi các người lính ẩn náu, đã nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của lực lượng vũ trang Nga”, Bộ Quốc phòng Nga nói thêm trong một tuyên bố.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết những người bảo vệ cuối cùng còn lại ở nhà máy thép đã được phép rời đi.

“Hôm nay các chàng trai đã nhận được một tín hiệu rõ ràng từ chỉ huy quân đội rằng các anh có thể ra ngoài và cứu lấy mạng sống của mình.”, ông nói với một kênh truyền hình Ukraine hôm 20/05.

Trong nhiều tuần, nhà máy thép Azovstal đã bị bao vây hoàn toàn.

Các lực lượng Nga đã chặn tất cả viện trợ nhân đạo vào trong, bắn phá nhà máy từ trên không và yêu cầu những người bảo vệ còn lại buông vũ khí.

Trong số những người bị mắc kẹt bên trong có nhiều dân thường, bao gồm cả phụ nữ, trẻ em và người già. Đầu tháng 5, họ đã được sơ tán hoàn toàn sau các cuộc đàm phán khó khăn do Liên Hợp Quốc và Hội Chữ Thập Đỏ phối hợp trong nhiều tuần.

Nhưng việc các lực lượng phòng vệ Ukraine tiếp tục từ chối đầu hàng đồng nghĩa với việc Nga không thể kiểm soát hoàn toàn thành phố cảng chiến lược này.

Đối với nhiều người Ukraine, điều này cũng biến những người bảo vệ Azovstal thành những người hùng của đất nước, những người là biểu tượng cho cuộc kháng chiến ngoan cường của Ukraine.

Hàng trăm người lính ẩn náu bên trong nhà máy thép bao gồm thủy quân lục chiến, Vệ binh Quốc gia (bao gồm cả tiểu đoàn Azov), lực lượng biên phòng, cảnh sát và các đơn vị bảo vệ lãnh thổ.

Nhà máy thép Azovstal bị đánh bom trong nhiều tuần và là địa điểm cuối cùng còn sót lại ở Mariupol không nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Photo: Reuters

Ngủ lều, nguồn thực phẩm ngày càng cạn kiệt và không có nước, họ sống nhiều tuần trong các boongke và đường hầm dưới lòng đất không thấy ánh sáng ban ngày.

Khu phức hợp rộng hơn 10 kilomet vuông này là một mê cung các đường hầm được thiết kế để chống chịu một cuộc chiến tranh hạt nhân.

Chỉ huy của họ cho biết tất cả binh lính bị thương hiện đã được đưa đi bằng xe buýt và xe cứu thương của Nga.

Số phận của những người bảo vệ Ukraine

Theo các quan chức Moscow, cuộc sơ tán hôm nay có nghĩa là tổng cộng 2.439 binh lính Ukraine hiện đã đầu hàng ở nhà máy thép trong những ngày gần đây.

Moscow không tiết lộ thông tin về nơi mà những người lính rời khỏi nhà máy thép hôm nay sẽ được sơ tán tới, nhưng những chuyến xe buýt trước đó đã được điều đến các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Một đoạn video do Bộ Quốc phòng Nga công bố, mà BBC chưa thể xác minh, dường như cho thấy một hàng người không mang vũ khí tiến đến các binh sĩ Nga bên ngoài nhà máy và cho biết tên của họ. Sau đó, lính Nga cẩn thận khám xét từng người đàn ông và những gì ở trên người họ.

Các quan chức Ukraine hy vọng họ có thể được thả như một phần của cuộc trao đổi tù nhân nhưng điều này chưa được Moscow xác nhận.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết những người lính này sẽ được đối xử “phù hợp với các luật pháp quốc tế liên quan”, nhưng có lo ngại rằng điều gì sẽ xảy ra với họ nếu vẫn bị Nga giam giữ.

Tuy nhiên, hôm thứ 17/05, các nhà lập pháp Nga đã đưa ra kế hoạch tuyên bố những người lính thuộc tiểu đoàn Azov là “tội phạm phát xít”, những người không được tham gia bất kỳ cuộc hoán đổi tù nhân nào với Ukraine.

Tiểu đoàn Azov, được thành lập như một lực lượng dân quân tình nguyện vào năm 2014 nhưng hiện là một đơn vị Vệ binh Quốc gia, từng có liên kết với nhóm cực hữu tân phát xít.

Trong khi đó, văn phòng Tổng Công tố Nga đã yêu cầu Tòa án tối cao của nước này tuyên bố đơn vị này là một “tổ chức khủng bố” trong một nỗ lực ngăn chặn những người lính thuộc tiểu đoàn Azov được đối xử như những tù nhân chiến tranh thông thường.

(Theo Leo Sands, phóng viên BBC News)