Hôm 07/04/2024, quân đội Trung Quốc tổ chức cuộc ‘‘tuần tra sẵn sàng chiến đấu’’ của hải quân và không quân tại Biển Đông. Cuộc tuần tra diễn ra cùng ngày với cuộc tập trận quy mô lớn đầu tiên của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và Philippines ở khu vực ngoài khơi đảo Palawan, trong ‘‘vùng đặc quyền kinh tế’’ của Philippines.

AFP dẫn lại thông báo của Quân đội Trung Quốc, theo đó, ‘‘bộ tư lệnh Chiến khu Nam Bộ của Trung Quốc sẽ phụ trách tổ chức cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu’’ này. Thông báo của Quân đội Trung Quốc khẳng định: “tất cả các hoạt động quân sự nhằm gây rối ở Biển Đông và tạo ra các điểm nóng đều nằm trong tầm kiểm soát’’. Thông báo nói trên không nêu rõ quy mô và địa điểm của cuộc tuần tra của Bộ tư lệnh Chiến khu Nam Bộ.

Cuộc ‘‘tuần tra sẵn sàng chiến đấu’’ của quân đội Trung Quốc và cuộc tập trận giữa Philippines và ba đồng minh Mỹ, Nhật, Úc diễn ra vào lúc căng thẳng dâng cao tại nhiều vùng biển thuộc quần đảo Trường Sa, đặc biệt tại Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal), nơi Trung Quốc tiếp tục các đòi hỏi chủ quyền, bất chấp phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye, năm 2016, bác bỏ các yêu sách của Bắc Kinh. Hồi cuối tháng 3/2024, trong lúc tổng thống Philippines tuyên bố không nhân nhượng chủ quyền dù chỉ một ly, và Manila sẽ không ‘‘chấp nhận im lặng, phục tùng hoặc làm nô lệ’’, bộ Quốc Phòng Trung Quốc khẳng định ‘‘sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cứng rắn và quyết đoán để bảo vệ chủ quyền’’, sau vụ tàu hải cảnh Trung Quốc tấn công, làm bị thương ba quân nhân Philippines.

Hôm 06/04, theo Reuters, Tuần duyên Philippines một lần nữa cáo buộc Trung Quốc leo thang căng thẳng, sau vụ hai tàu hải cảnh Trung Quốc “quấy rối’’ tàu cá Philippines tại rạn san hô Khúc Giác (Iroquois Reef), đông bắc quần đảo Trường Sa, giáp với đảo Palawan của Philippines, hôm 04/04. Về phía Bắc Kinh, phát ngôn viên Hải cảnh Trung Quốc khẳng định tàu Trung Quốc hoạt động ‘‘chuyên nghiệp và ứng xử phù hợp’’, đồng thời lên án chính quyền Philippines mượn danh nghĩa ‘‘bảo vệ hoạt động đánh bắt cá’’ để phá hoại sự ổn định ở Biển Đông.

Ngày 12/04 tới sẽ diễn ra cuộc thượng đỉnh Mỹ, Nhật, Philippines lần đầu tiên, tổ chức tại Washington. Theo quyền thứ trưởng bộ Ngoại Giao Philippines, Hans Mohaimin Siriban, hôm thứ Sáu, 06/04, các sự cố gần đây tại Biển Đông là một nội dung thảo luận của thượng đỉnh. Đại diện bộ Ngoại Giao Philippines nhấn mạnh là ‘‘nội dung chính của thượng đỉnh là tăng cường hợp tác kinh tế’’ ba bên, nhưng để phục hồi và tăng trưởng kinh tế, phải bảo vệ ‘‘hòa bình và an ninh tại khu vực.’’

Trung Quốc cảnh báo Việt Nam về việc tham gia ‘bè phái’

Trong một diễn biến liên quan, vào ngày 4/4, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn tại tỉnh Quảng Tây. Tại đây, theo tường thuật của tờ Thời báo Hoàn Cầu, ông Vương Nghị đã kêu gọi phía Việt Nam quản lý đúng đắn những khác biệt, thúc đẩy hợp tác hàng hải và tham vấn về Bộ quy tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông để giải quyết xung đột.

Đồng thời ngoại trưởng Trung Quốc cảnh báo người đồng cấp rằng Việt Nam phải cảnh giác để không tham gia vào các “bè phái” nhằm phá hoại hòa bình và ổn định trong khu vực.

Lời ông Vương Nghị được đưa ra trong bối cảnh Việt Nam và Philippines vừa có thỏa thuận hợp tác giữa lực lượng cảnh sát biển hai nước, cũng như có “giao thiệp” và hợp tác với các cường quốc khác về các vấn đề liên quan đến Biển Đông.

Các phát biểu của ông Vương Nghị và cuộc tuần tra hỗn hợp của Trung Quốc được đưa ra gần như đồng thời với việc Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, một trong “Tứ Trụ” của Việt Nam, đang có chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 7 đến 12/4.

(Tổng hợp từ RFI, BBC)