Thế là cuộc vận động tranh cử đã diễn ra hơn ba tuần lễ kể từ khi Thủ tướng Scott Morrison loan báo với Toàn quyền Liên bang David Hurley vào ngày 10/4/2022. Cử tri Úc còn hơn hai tuần để tới phòng phiếu chọn lựa người lãnh đạo trong ba năm tới: Thủ lãnh Tự do Morrison 53 tuổi với kinh nghiệm cầm quyền gần bốn năm hay Thủ lãnh Lao động Anthony Albanese 59 tuổi lãnh đạo đảng Lao động được ba năm? Trong ngày đầu tiên của chiến dịch tranh cử, Thủ lãnh Albanese đã bị chê cười vì không biết nước Úc có bao nhiêu người thất nghiệp và lãi suất ngân hàng hiện là bao nhiêu. Sau đó, lại một tuần lễ bị cách ly vì bị dính Covid-19 nên không thể xuất hiện tranh cử. Tuy nhiên cuối tuần qua ông Albanese đã lấy lại phong độ khi bay qua Tây Úc chính thức khai mạc cuộc vận động tranh cử với sự hiện diện của ê-kíp lãnh đạo đảng và hai cựu Thủ tướng Paul Keating và Kevin Rudd.

Thủ lãnh Albanese tuyên bố cuộc sống của người dân Úc sẽ trở nên dễ chịu, ít tốn kém nếu Lao động thắng cử, bởi với chương trình giúp mua nhà Help to Buy sẽ có 10,000 gia đình có lợi tức thấp được chính phủ giúp 40% để mua nhà mới. Chính phủ sẽ chi $5.4 tỉ để 96% các gia đình có thể gởi con nhỏ với lệ phí rẻ và sẽ chi tiền để có nhiều trạm sạc điện cho xe hơi, cho những người khuyết tật, người ở viện dưỡng lão v.v… Nghe thì hấp dẫn, nhưng Liên đảng đặt câu hỏi đào đâu ra tiền với những chính sách chi tiêu “hoành tráng” đó. Mức ủng hộ dành cho Lao động đang gia tăng với ba cuộc thăm dò được công bố vào đầu tuần này cho thấy nếu có bầu cử ngay, Lao động sẽ thắng một cách thoải mái và việc Thủ tướng Morrison trở lại cầm quyền sẽ là một phép lạ thắng cử lần thứ hai của ông. Cuộc vận động tranh cử tuần này nhắm vào kinh tế và an sinh xã hội đối với cả hai đảng. Thủ tướng Morrison cũng tìm cách lấy phiếu người cao niên bằng cách hứa cho 50,000 người đủ tiêu chuẩn có thẻ cao niên được hưởng trợ cấp y tế và thuốc men bằng cách nâng bậc thang được hưởng từ $57,676 lên $90,000 cho người đơn chiếc và từ $92,461 lên $144,000 dối cới một cặp kể từ ngày 1/7 này.

Tuy nhiên, nỗi lo lắng hay quan tâm của người Úc không chỉ là vấn đề kinh tế, an sinh xã hội. Tuần trước, hai đảng chính đã tranh luận sôi nổi khi ông Albanese vắng mặt vì cách ly về chuyện quần đảo Solomon. Chính phủ đã đặt câu hỏi liệu Phó lãnh tụ Lao động Richard Marles có trở thành Bộ trưởng Quốc phòng không nếu Lao động thắng cử, bởi ông Marles bị cáo buộc có liên hệ mật thiết với nhà cầm quyền Trung Cộng (TC). Báo chí đã đưa ra những tài liệu cũng như phát biểu của cựu Bộ trưởng đối lập Quốc phòng Marles khi ông ca ngợi thành tích nhân quyền của TC năm 2017 và nói Úc nên tránh xa việc tranh chấp ở Biển Đông. Ông cũng bị cho là đã mềm dẻo với Trung Cộng khi có bài diễn văn tại Đại học Bắc Kinh năm 2019 trong đó ông nói “Hãy để tôi nói rất rõ ràng rằng đây là một sự việc tốt. Thái Bình dương cần sự giúp đỡ của Úc cũng như của sự giúp đỡ của bất cứ quốc gia nào muốn giúp đỡ họ”.

Thế mà tuần qua, cả ban lãnh đạo Lao động từ Đối lập Ngoại giao Penny Wong đến Đối lập Ngân khố Jim Chalmers nói rằng Chính phủ Morrison đã khoanh tay không làm gì hết, hay chưa làm đủ tại khu vực Thái Bình dương và đây là một thất bại nặng nề nhất của Úc kể từ Đệ nhị Thế chiến. Bỏ qua trường hợp của ông Marles và những cựu lãnh đạo Lao động thân TC như cựu Thủ tướng Keating, cựu Ngoại trưởng Bob Carr,  người ta thấy rằng Lao động không muốn Chính phủ Liên đảng tỏ ra chống TC.  Nhưng Liên đảng có ngồi khoanh tay không? Ai là người đã bay sang quần đảo Solomon trước tiên khi mới nhậm chức thủ tướng năm 2019? Ai là người đã đưa quân đội và cảnh sát qua giúp Thủ tướng Manasseh Sogavare cuối năm 2021 để giữ an ninh và ổn định chính trị cho Sogavare khi dân Solomon nổi dậy chống Sogavare và đập phá các tiệm buôn người Hoa? Ai là người được Sogavare ôm chặt vượt quá mức ngoại giao thông thường? Và liệu ông Morrison bay qua Solomon khi Sogavare đã tuyên bố sắp ký hiệp ước có thay đổi tình hình không?

Đài Loan giúp đỡ Solomn rất nhiều nhưng Sogavare đã chạy theo Bắc Kinh năm 2019. Úc viện trợ Solomon hàng trăm triệu đô nhưng Sogavare vẫn ký hiệp ước an ninh với TC. Bắc Kinh không phải đợi đến nay mới vượt “lằn ranh đỏ” như ông Morrison cảnh cáo. TC đã vượt “lằn ranh đỏ” từ lâu sau cái Một con đường và Một vành đai, sau khi hứa với Tổng thống Mỹ Obama sẽ không quân sự hóa Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Peter Dutton rất đúng khi nói Bắc Kinh dùng tiền mua chuộc các nước (nghèo) ở sân nhà Úc. Muộn hơn không, các lãnh tụ Úc phải có chính sách và hành động cụ thể hơn lời nói để ngăn chặn sự bành trướng của TC. Bởi người Úc sẽ không còn ấm no và tự do nếu Trung Cộng bước vào thềm nhà mình, nói chi họ thống trị chúng ta, là “giấc mộng Trung Hoa” của Tập Cận Bình.

Trích xã luận của báo giấy TVTS số 1884 phát hành ngày 4.5.2022