Tuần qua, Julian Assange một công dân Úc 53 tuổi được Bộ Công lý Hoa Kỳ chấp nhận thỏa thuận nhận tội đã tìm cách lấy thông tin mật và phát tán để chỉ bị tuyên án phạm một trọng tội với cái án 62 tháng tù.  Nhưng ngay sau đó ông sẽ trở về Úc vì ông đã ở quá hạn tù trong nhà tù Belmarsh ở Luân Đôn, Anh quốc.

Thỏa thuận này cho phép thay vì bị tuyên án ở Virginia nơi khởi tố ông ta đầu tiên, Assange được đưa bằng máy bay bao của Chính phủ Úc sang thành phố Saipan thuộc quần đảo Mariana lãnh thổ Hoa Kỳ xa xôi ở Tây Thái Bình dương để bị một chánh án xử và tuyên án chớp nhoáng trước khi bay về Úc.

Thỏa thuận này được cho là đã đạt kết quả từ tháng 4 vừa qua khi Tổng thống Joe Biden đón Thủ tướng Nhật Fumio Kishida và bị một phóng viên hỏi như hét từ xa rằng ông có cho thả Assange không thì ông Biden vừa đi vừa nói “Chúng tôi đang cứu xét”.

Assange đã chạy vào tòa đại sứ Ecuador ở Anh xin tị nạn vào năm 2012 sau khi ông thất bại trong việc chống lại lệnh dẫn độ đến Thụy Điển vì ông bị hai phụ nữ cáo buộc tội hiếp dâm. Sau khi Thụy Điển thôi đòi dẫn độ và Assange không còn được  Ecuador cho tị nạn, Assange bị cảnh sát Anh bắt ngay trước  cổng tòa đại sứ Ecuador và đưa vào nhà giam vì vi phạm điều kiện tại ngoại trong vụ án của Thụy Điển. Đến năm 2019 Hoa Kỳ tiến hành việc đòi dẫn độ qua Mỹ để xét xử vì việc nhà sáng lập WikiLeaks đã lấy và phát tán hàng chục hay cả trăm ngàn hồ sơ mật của Mỹ trên mạng lưới toàn cầu.

Từ đó cho đến tháng vừa qua, các luật sư của Assange đã thành công trong việc chống lại đơn xin dẫn độ với tòa án của Anh. Assange được nhiều người ủng hộ trên khắp thế giới vận động yêu cầu trả tự do, cho rằng bắt giữ Assange là đi ngược lại truyền thống dân chủ và vi phạm quyền tự do ngôn luận, báo chí.

Trong thời gian cầm quyền, Thủ tướng Scott Morrison chẳng mặn mà gì với yêu cầu đòi ông can thiệp để cứu công dân Úc này. Ông Morrison cho rằng Assange vi phạm luật pháp thì hãy để cho luật pháp của Mỹ và Anh giải quyết. Tuy nhiên, Thủ tướng Anthony Albanese trong hai năm cầm quyền vừa qua đã vận động công khai và âm thầm và  kiên trì để yêu cầu Mỹ trả tự do cho Assange.

Tối Thứ Tư vừa qua, chiếc máy bay phản lực được Chính phủ Úc thuê bao giá trên $700,000 đô la đã đưa Assange trong đó có cựu Thủ tướng và hiện là đương kim đại sứ Úc tại Mỹ Kevin Rudd từ thành phố Saipan đến Canberra. Thủ tướng Albanese cho biết ông là người đầu tiên điện thoại nói chuyện với Assange khi ông này đặt chân xuống Úc. Assange và vợ xác nhận công đầu để đưa ông ta về Úc là của Thủ tướng Albanese.

Nghe tin này, đã có nhiều chính trị gia, báo chí Úc phê bình ông Albanese. Phát ngôn viên đối lập về ngoại giao, Thượng nghị sĩ Simon Birmingham nói thủ tướng đã đưa những tín hiệu sai, vô trách nhiệm và không thích hợp khi hân hoan chào đón Assange về Úc ngay trong ngày ông ta nhận tội với tòa của Mỹ. Đối lập về Nội vụ, Thượng nghị sĩ James Paterson nói thủ tướng sai khi so sánh Assange với những người như nhà báo Cheng Lei, Giáo sư Sean Turnell vì những người Úc này vô tội và bị bách hại bởi các chế độ độc tài.

Chủ bút TiVi Tuần-san trong chương trình thời sự Online  hôm Thứ Tư 26/6 đã nói Assange không là một anh hùng khi về nước với tư cách là một kẻ phạm tội có án hình sự. Ông ta không đáng được đón rước nghư vậy!

(Trích báo điện tử www.etvts.com.au) số 1990 phát hành Thứ Tư 03/03/2024)