Khi báo TiVi Tuần-san đến tay bạn đọc, cuộc xâm lăng Ukraine do cựu đại tá tình báo Liên Xô Vladimir Putin khởi động đã kéo dài bốn tuần lễ. Trước đó, Putin và một số nhà bình luận Tây phương tin rằng chỉ nội trong vài ngày là Nga sẽ chiếm được Ukraine hay ít ra là vào được thủ đô Kiev lật đổ Tổng thống dân cử Volodymyr Zelensky. Nhưng việc đó đã không xảy ra.

Lý do? Quân và dân Ukraine một lòng chiến đấu chống giặc xâm lăng. Người Ukraine đã cho người Nga thấy rằng họ là một dân tộc can đảm, cương quyết bảo vệ lãnh thổ  của họ dù số binh sĩ và vũ khí không nhiều và tối tân như của Nga. Tổng thống Zelensky đã làm người dân và binh sĩ nức lòng chiến đấu bởi ông không đặt nặng sinh mạng của ông và gia đình trên trách nhiệm của nhà lãnh đạo thời chiến, cương quyết ở lại thủ đô để cùng quân và dân chiến đấu cho đến khi đánh bại quân xâm lăng. Hầu hết các quốc gia yêu chuộng tự do dân chủ đứng về phía Ukraine. 141 quốc gia tại cuộc họp Đại hội đồng Liên hiệp quốc lên án và yêu cầu Nga chấm dứt xâm lăng, đã nói lên điều đó.

Nhưng tại sao sắp qua tuần lễ thứ năm mà Nga vẫn chưa chiếm được thủ đô Ukraine? Vì Putin là một nhà lãnh đạo quân sự tồi. Xuất thân là tay gián điệp của cơ quan tình báo KGB sắt máu Liên Xô, ông cựu đại tá chỉ có tài ám sát, thanh toán đối thủ  như kế toán gia thuế vụ Sergei Magnitsky (nay Mỹ có đạo luật mang tên ông và Úc đang vận động để có đạo luật tương tự bởi cố Thượng nghị sĩ Kimberley Kitching) hay lãnh tụ đối lập bị đầu độc suýt chet Alexi Nalvany (ông luật sư đang bị cầm tù).

Putin tưởng rằng với gần 200,000 binh sĩ Nga đóng ở biên giới cả vài tháng trước đủ sức đè bẹp 200,000 quân Ukraine nhưng trong số đó, có vài chục ngàn lính Nga quân dịch. Bên tấn công thường phải có số binh sĩ nhiều gấp ba hay năm lần thì mới mong thắng. Nhưng với một đoàn quân như vậy, Nga phải đối phó với vấn đề hậu cần, tiếp tế lương thực và vũ khí mà họ đã không làm được. Thời tiết và địa thế đã ngăn cản bước tiến của quân Nga cho nên đoàn công voa dài 65 cây số gồm xe tăng và đại pháo chỉ làm mồi cho hỏa tiễn của Ukraine, được xem là rất hữu hiệu với vũ khí chống tăng cầm tay như Stinger, Javelin. Mỹ và đồng minh đã viện trợ tối đa các hỏa tiễn này cho Ukraine nên quân Nga đã bị đánh xiểng liểng khiến đã có bốn ông tướng chết và khoảng 15,000 lính Nga thiệt mạng như Ukraine loan báo (Tây phương cho rằng khoảng 7,000 ngàn).

Nếu cuộc chiến cứ tiếp tục với sự tin tưởng vào bộ binh, cuối cùng Nga sẽ thất bại. Cho nên trong suốt tuần lễ qua, Putin đã ra lệnh tấn công bằng hỏa tiễn để bớt hao binh tổn tướng. Nhiều chung cư của thường dân, bệnh viện nhi đồng, bệnh viện phụ sản, nhà hát đã là mục tiêu tấn công của Nga. Hình ảnh một tòa nhà có trẻ em trú ẩn với dòng chữ thật lớn “có trẻ con” mà trên cao có thể nhìn thấy vẫn bị dội bom. Một phu nữ mang thai gần ngày sinh bị thương được nhân viên cứu cấp cáng đi đã làm mủi lòng người ta, cuối cùng cả mẹ lẫn con đã chết vài ngày sau. Rồi có tin Nga đã sử dụng hỏa tiễn siêu thanh, vũ khí áp nhiệt, bom chân không và có thể cả vu khí hóa học tại khu vực thường dân. Đến nay, Putin chỉ dọa non về  bom nguyên tử nhưng với tình hình này, nhà độc tài sắt máu sẽ sử dụng bom và hỏa tiễn như là cách để buộc Ukraine đầu hàng hay làm theo yêu cầu của ông ta.

Tuần qua, Tổng thống Zelensky đã “xuống nước” bằng cách nói rằng dân chúng của ông đã hiểu ra rằng Ukraine không thể gia nhập NATO, là ước muốn của người dân được ghi vào tu chính án hiến pháp. Một vài nhà lãnh đạo NATO đã nói Ukraine “sẽ không là thành viên NATO trong ngày mai”.  Điều này cho thấy, Tổng thống Ukraine đã tỏ ý thỏa mãn một yêu cầu quan trọng nhất khiến Nga xâm lăng. Sẽ có nhiều đòi hỏi nữa khi Putin chấp nhận ngồi vao bàn thương thảo với Zelensky.

Nhưng có lẽ tổng thống Ukraine chỉ nhượng bộ thêm là không đòi lại Crimea, nghĩa là giữ nguyên hiện trạng. Nếu được như vậy, Ukraine vẫn được coi là “toàn vẹn lãnh thổ” và tránh được một cuộc thế chiến. Và dĩ nhiên, sẽ là “chiến thắng” của Mỹ và NATO.

Trích xã luận, báo giấy TVTS số 1878 phát hành 23.3.2022