Cuộc xâm lăng của Nga đối với một đất nước có chủ quyền đang có những diễn biến kỳ cục và bất ngờ. Trước hết, với sức mạnh vũ khí mà Nga tự hào và thỉnh thoảng báo chí Việt Nam lề đảng ca ngợi, đến ngày thứ 19 (khi TVTS lên khuôn) đội quân hùng hậu của Vladimir Putin đã bị quân dân Ukraine chận lại ở hầu hết các cuộc tấn công trên khắp lãnh thổ của họ. Putin tin rằng chỉ trong vài ngày quân Nga sẽ đánh tan quân Ukraine. Nhiều nhà bình luận tây phương trước đây cũng tin như vậy.

Nhưng thực tế đã không như tin tưởng hay đồ đoán. Người ta cho rằng quân Nga chết nhiều hơn quân Ukraine bởi chiến thuật và hậu cần đã không được chuẩn bị chu đáo hay đi sai kế hoạch. Có tin Putin đã sa thải hay thay thế một số tướng lãnh  và đã ra lệnh sử dụng những vũ khí bị cấm đối với mục tiêu dân sự. Sự tức giận và quyết tâm chiến thắng Ukraine của Putin đã khiến Nga pháo kích vào những khu chung cư, thậm chí bệnh viện sản khoa khiến cộng đồng thế giới lên án. Putin đã trở thành một con hổ giấy, một ác quỷ trước một anh diễn viên hề trẻ tuổi Volodymyr Zelensky trở thành tổng thống Ukraine thời chiến, một người được thế giới dân chủ kính nể vì sự can trường và lòng yêu nước, quyết chí tử thủ.

Diễn biến kỳ cục và bất ngờ  bao gồm động thái -tức hành động và thái độ- của Hoa Kỳ và Tây phương.

Ngay từ đầu, mặc sự yêu cầu và van nài của Tổng thống Zelensky, Mỹ và NATO không lập vùng cấm bay trên không phận của Ukraine vì họ sẽ lâm chiến với Nga nếu một máy bay Nga bị khối này bắn. Nhưng chính quyết định đó đã khiến Putin làm tới. Nhà độc tài Nga tuyên bố bất cứ một sự trợ giúp nào về quân sự đối với Ukraine sẽ khiến nước đó tham chiến chống Nga. Tuy nhiên, Mỹ, NATO và Liên Âu vẫn tuyên bố viện trợ vũ khí cho Ukraine nhưng không thấy Nga trả đũa như đe dọa.

Gần đây, khi Tổng thống Zelensky qua màn hình Zoom yêu cầu Quốc hội Mỹ lập vùng cấm bay, cấm nhập cảng xăng dầu Nga và viện trợ vũ khí, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken công khai đưa ý kiến sẽ bàn thảo với Ba Lan để nước này bàn giao số chiến đấu cơ MiG-29 thời Liên Xô cho UKraine, bù lại Mỹ sẽ giao chiến đấu cơ F-16 cho Ba Lan. Không biết hai bên bàn thảo ra sao mà Ba Lan đã nhanh chóng đề nghị đưa máy bay MiG-29 qua căn cứ không quân Mỹ ở Đức để sau đó đưa qua Ukraine vì theo Ba Lan, đây là nhiệm vụ của khối NATO. Tổng thống Joe Biden và Bộ  Quốc phòng Mỹ lập tức phủ quyết chương trình này, nói rằng hành động này rất nguy hiểm bởi sẽ khiến Nga có lý do tấn công NATO. Quả thật, sau đó Putin nhiều lần tuyên bố nước nào đưa chiến đấu cơ qua Ukraine sẽ chịu sự trừng phạt kinh khủng chưa bao giờ thấy của Nga. Cả Mỹ và NATO co vòi.

Ukraine rất cần chiến đấu cơ Mig-29 mà phi công họ quen thuộc nhưng cả Mỹ và NATO đều sợ, nói gì một nước Ba Lan đang gánh nặng trên 1 triệu người tị nạn và nằm sát biên giới của Ukraine, mục tiêu đầu tiên Nga sẽ tấn công, bất kể chiến đấu cơ Mig-29 tới từ nước nào trong khối NATO.  Máy bay mà còn không cung cấp được thì làm thế nào đưa xe tăng, hỏa tiễn, đại pháo viện trợ cho Ukraine? Bởi Putin sau đó tuyên bố, đưa vũ khí qua Ukraine cũng là đứng về phía chiến đấu chống Nga.

Tổng thống Ukraine đã vài lần công khai nói NATO nhát gan, sợ hãi và mất đoàn kết. Những cáo buộc này nghe chướng tai, trái với tư thế của một nước đang van xin sự giúp đỡ nhưng đó là sự thật. Chưa bao giờ 30 nước trong Khối Minh ước Bắc Đại tây dương tỏ ra rụt rè và sợ sệt kể từ ngày được thành lập để chống lại sự bành trướng của Liên Xô sau Thế chiến Thứ hai. Sợ chiến tranh nguyên tử mang lại thảm họa cho một số nước và nhân loại là đúng. Nhưng để cho kẻ độc tài sắt máu chiếm đóng và cai trị là không thể chấp nhận.

Hôm Chủ Nhật, chiến tranh đã đến Lviv, thành phố sát Ba Lan, nơi các nước Tây phương đặt sứ quán tạm, có nghĩa đã tới ngõ NATO. Liệu có tránh được chiến tranh quy ước hay nguyên tử không một khi NATO cuối cùng phải tự vệ? Putin luôn miệng hù dọa các lãnh đạo nhát gan nhưng Pháp, Anh và Mỹ cũng có bom nguyên tử, nhiều hơn là đằng khác!

Trích Xã Luận của TVTS số 1877 phát hành 16.3.2022