Úc là một thành viên của hiệp ước ANZUS mà đất nước chúng ta đã mừng kỷ niệm 70 năm ký kết vào đầu tháng 9 vừa qua. Úc là đồng minh của Hoa Kỳ trong các trận thế chiến thứ nhất và thứ hai. Úc đã cùng tham gia với Hoa kỳ trong các cuộc chiến chống cộng sản, độc tài và khủng bố, từ Triều Tiên, Việt Nam đến Iraq, A Phú Hãn. Các nhà lãnh đạo hai nước đã không ngớt lời ca tụng nhau rằng hai nước là đồng minh truyền thống, thân thiết và đáng tin cậy nhất vì cùng chia sẻ giá trị văn hóa và quan trọng nhất là giá trị dân chủ.

Dù bị áp lực do Trung Cộng cấm nhập cảng hay đánh thuế nặng lên trị giá $20 tỉ đô la mặt hàng xuất cảng, Úc vẫn không quỵ lụy và nhất quyết không thi hành 14 yêu sách và than phiền của tòa đại sứ Úc ở Canberra. Úc coi trọng quyền lợi và an ninh quốc phòng của mình trước mối lợi nhất thời về mậu dịch. Không quỵ lụy trước anh khổng lồ về kinh tế, quân sự và đầy tham vọng bành trướng lãnh thổ lãnh hải, Úc đã âm thầm vận động với hai nước cùng chia sẻ các giá trị căn bản để công bố hiệp ước an ninh quốc phòng vào ngày 15.9 vừa qua. Dù không nói ra, ANKUS ra đời có mục đích chống lại hành động hung hăng của Tập Cận Bình và đảng Cộng sản Trung Quốc. Như người La Mã đã từng nói, muốn có hòa bình phải chuẩn bị chiến tranh,  tám chiếc tiềm thủy đĩnh chạy bằng nguyên tử năng do Mỹ hay Anh giúp đóng chỉ là bước đầu để chứng tỏ quyết tâm bảo vệ tự do đi lại ở  vùng Ấn Độ – Thái Bình dương mà trong đó Biển Đông và eo biển Đài Loan là hai điểm nóng, có thể xảy ra xung đột vũ trang giới hạn, thậm chí khơi mào cho trận thế chiến thứ ba.

Tuần qua, khi quốc hội Trung Cộng ra nghị quyết đưa Tập Cận Bình lên ngang hàng cha đẻ Tàu Cộng Mao Trạch Đông và bố già cải cách kinh tế hiện đại hóa Trung Cộng Đặng Tiểu Bình, Tập Cận Bình đã cảnh cáo những nước trong Bộ tứ Kim cương chớ gây nên Chiến tranh Lạnh thứ hai như dưới thời Liên Xô và rằng âm mưu thành lập những nhóm địa chính trị lẻ tẻ (AUKUS) sẽ thất bại.

Sự việc xảy ra cùng lúc cựu Thủ tướng Paul Keating xuất hiện trong cuộc họp báo tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở Canberra cho rằng Úc chẳng có lợi ích sống còn gì với Đài Loan và vì thế chớ tham gia với Mỹ nếu Mỹ có xung đột với Trung Cộng về Đài Loan bởi trong hiệp ước ANZUS không có sự ràng buộc đó đối với Úc. Ông cựu thủ tướng giỏi về kinh tế do đưa Úc làm ăn với Trung Cộng và bây giờ vẫn khuyên chính phủ nên tìm cách nói chuyện với Bắc Kinh  ra vẻ không hiểu nhiều về lịch sử và chiến tranh cận đại. Điều khoản nào ràng buộc Úc với Mỹ khi Mỹ tự động đưa quân vào Việt Nam, Iraq, A Phú Hãn?  Keating đã được phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Cộng Vương Văn Bân ca ngợi là người có “viễn kiến”, là tiếng nói “sáng suốt và khách quan” mà chính phủ Úc hãy lắng nghe.

Đáp trả quan điểm của nhà chính trị “quá đát” Keating, Bộ trưởng Quốc phòng Peter Dutton cho rằng thật khó tưởng tượng Đài Loan bị tấn công, Mỹ can thiệp mà Úc đứng nhìn. Ông Dutton nói sự nhìn xa và trách nhiệm của ông là chuẩn bị sức mạnh quốc phòng để răn đe và đối đầu với một nước Tàu quyết tâm bành trướng trong khu vực. Chủ bút Hoàn cầu Thời báo Hồ Tích Tiến lần nữa lại đe dọa nếu Úc tham chiến với Mỹ thì các căn cứ quân sự trên đất Úc sẽ bị tấn công!

Trong tuần này Bộ trưởng Ngoại giao Đài Loan Joseph Wu có buổi nói chuyện kéo dài hai buổi với nhà báo Peter Stefanovic của Sky News trong chương trình China Rising nói sự bành trướng của Trung Cộng có nghĩa là tương lai nền dân chủ lâm nguy. Ông Wu cho rằng  bảo vệ đảo quốc là nhiệm vụ của người Đài Loan nhưng sự hỗ trợ của Úc là điều đáng trân trọng, vì Đài Loan bị chiếm thì các nước trong vùng cũng lâm nguy. Ông nói rằng dù không có ngoại giao chính thức nhưng văn phòng của hai nước ở  hai thủ đô chính là tòa đại sứ thực sự.

Thủ tướng Morrison nói Úc sẽ không bao giờ từ bỏ quyền của mình để làm quyết định bảo vệ chủ quyền như đóng tàu ngầm nguyên tử, dù việc này khiến Úc bị làm mục tiêu. Hay cá nhân ông bị ném đá, thì cũng chẳng sao. Chí lý thay!

(Trích từ báo in TVTS số 1860 phát hành ngày 17.11.2021)